2. klasyfikacje zaburzeń Flashcards
każda klasyfikacja posługuje się tzw. normą teoretyczną i powinna zawierać:
- definicję typu i podtypów zaburzenia
- wyjaśnienie przyczyn i procesu kształtowania się zaburzenia
- prognozy o przebiegu i konsekwencjach zaburzenia
- wskazania na przebieg i najbardziej skuteczne sposoby leczenia
podejście kategorialne
zaburzenia psychiczne stanowią odrębne jednostki diagnostyczne; zachowanie zdrowe vs zaburzone (typy, klasy)
podejście dymensjonalne
istnieje różnica ilościowa między zdrowiem a zaburzeniem (stopień nasilenia); profile uwzględniające wielowymiarowość
modele klasyfikacji zaburzeń psychicznych:
- model prototypowy - hipotetyczna kombinacja cech
- model hierarchiczny - podtypy w ramach danej kategorii
- model symetryczny - odrębne i równorzędne kategorie
- model dymensjonalny - wewnętrzna struktura zaburzeń w postaci wymiarów
Emil Kreaplin
napisał Compendium der psychiatrie; stworzył system klasyfikacyjny, który stał się modelem dla DSM.
Podział chorób psychicznych (1899):
- psychozy otępienne o przebiegu procesualnym
- psychozy afektywne o przebiegu okresowym lub cyklicznym
“kreaplinowska dychotomia” ^
klasyfikacja z 1927 roku (9 wydanie):
- psychozy spowodowane urazami mózgu
- psychozy spowodowane chorobami mózgu
- zatrucia
- zaburzenia psychiczne w przebiegu chorób zakaźnych
- paraliż
- psychozy spowodowane czynnikami endokrynnymi
- choroby psychiczne na tle miażdżycowym, przedstarcze i wieku starczego
- otępienie endogenne
- padaczka
- psychoza maniakalno-depresyjna
- schorzenia psychogenne
- histeria
ewolucja klasyfikacji DSM
- 1952 - pierwsza wersja
- 1 i 2 wersja - podejście narracyjne -> zmniejszenie wiarygodności diagnoz
- 1980 - konieczność wskazania konkretnych symptomów (DSM-III)
- DSM-IV - różnice kulturowe oraz etniczne
podział zaburzeń DSM:
oś I - zaburzenia kliniczne
oś II - zaburzenia osobowości i zaburzenia rozwojowe
oś III - stany ogólnomedyczne
oś IV - problemy psychospołeczne i środowiskowe
oś V - poziom przystosowania
podejście kategorialno-dymensjonalne (sekcja III DSM-5)
kryterium A - występowanie nieprawidłowości w intrapsychicznej sferze Ja (self) (tożsamość i kierowanie sobą), a także w sferze interpersonalnej (empatia i bliskość)
kryterium B - występowanie jednej lub większej ilości cech-aspektów zgrupowanych w 5 cechach Modelu Patologicznej Wielkiej Piątki (negatywny afekt, rozhamowanie, psychotyzm, izolacja, antagonizm)
nasilenie zaburzenia diagnozuje się na podstawie analizy aspektów funkcjonowania:
- stopień i rozległość zakłóceń w aspektach funkcjonowania self
- stopień i rozległość problemów interpersonalnych w różnych kontekstach i relacjach
- rozległość, głębokość i chroniczność emocjonalnych, poznawczych i behawioralnych przejawów problemów interpersonalnych
- przejawy poznawcze
- przejawy behawioralne
wskaźniki specyficznych obszarów zaburzenia osobowości:
- negatywna emocjonalność
- anankastyczność
- odhamowanie
- dystans
- dyssocjalność
podział zaburzeń osobowości według ICD-11:
- natężenie od lekkiego zaburzenia osobowości do głębokiego
- odwołanie się do organizacji struktury borderline w aspekcie patomechanizmów rozwojowych i mechanizmów obronnych
krytyka systemów klasyfikacji zaburzeń:
- rzetelność - stopień, do jakiego diagnozy postawione danemu pacjentowi przez różne osoby są ze sobą zgodne
- trafność - stopień, w jakim można zróżnicować diagnozę A od B, C czy D.
- trafność etiologiczna - te same przyczyny choroby powinno się odnaleźć u wszystkich ludzi w danej grupie diagnostycznej
- trafność zbieżna - wszyscy ludzie z takim samym rozpoznaniem powinni przejawiać niektóre spośród innych cech niebranych pod uwagę podczas stawiania diagnozy
- trafność prognostyczna - osoby zaliczone do tej samej grupy diagnostycznej mogą oczekiwać podobnego przebiegu choroby
- praktyka wielu różnych rozpoznań zaburzeń współistniejących u jednego pacjenta
- częste wykorzystywanie pseudokategorii “nieopisane nigdzie indziej”
PDM-2
to podręcznik diagnozy psychodynamicznej opracowany przez klinicystów i badaczy reprezentujących tradycję psychoanalityczną; trzy wymiary funkcjonowania jednostki: wzorce osobowości (oś P), profile funkcjonowania psychicznego (oś M), sposoby doświadczania objawów (oś S)
oś P - poziom organizacji osobowości
wymiar nasilenia zaburzenia: zdrowy, neurotyczny, borderline, psychotyczny (dymensjonalnie)
styl lub wzorzec osobowości:
- osobowość depresyjna
- zależna
- lękowo-unikająca i fobiczna
- obsesyjno-kompulsywna
- schizoidalna
- somatyzująca
- histeryczno-histrioniczna
- narcystyczna
- paranoiczna
i wiele wiele innych :’)
