2.3 Politieke cultuur in de 19e eeuw Flashcards
Liberalisme periode
1815-heden
Liberalisme verlichtingsideeën en verlichtingsdenkers:
- Vrijheid
- Rationalisme
- Locke
- Voltaire
Liberalisme invloed op:
- Links- en rechts liberalen
- Nationalisme
Nationalisme periode:
1815-heden
Nationalisme verlichtingsideeën:
- Volkssoevereiniteit
- Algemene wil
- Broederschap
Nationalisme invloed op:
Liberalisme
Socialisme periode:
1830
Socialisme verlichtingsideeën en verlichtingsdenkers:
- Volkssoevereiniteit
- Algemene wil
- Rousseau
Socialisme invloed op:
- Links-liberalen
- Communisme
- Anarchisme
Feminisme periode
1850-heden
Feminisme verlichtingsideeën:
Gelijkheid
Conservatisme periode
1790-1880
Conservatisme mening Verlichting
is tegen verlichting
Confessionalisme mening Verlichting
is tegen verlichting
Conservatisme invloed op:
Confessionalisme
Confessionalisme periode
1850-heden
Congres van Wenen doel:
=> 1815
Stabiele orde in Europa maken.
Hoe werd er bij Congress van Wenen over het maken van een stabiele orde in Europa gedacht?
- Machtsevenwicht tussen staten
- Restauratie om situatie van voor Franse revolutie te herstellen
=> monarchie en voorrechten voor adel en geestelijkheid
Wat bleef er in veel landen wel na het congress van Wenen
Een deel van Franse hervormingen bleef intact, zoals de Code Napoleon
- Nederland en Frankrijk zijn nog wel constitutionele monarchie, maar zonder trias politica
=> koning kon bijna alles bepalen - Pruisen en Rusland zijn nog altijd absolute monarchieën
Aan welke ideeën van de 1e Franse revolutie sluiten de liberalen aan?
- Trias politica
=> Parlement maakt wetten en kan koning controleren - Gelijke rechten voor alle burgers
- Kiesrecht voor iedereen die rationeel kan denken
=> Voldoende inkomen en ontwikkeling nodig
=> Dus geen ‘Jakobijns’ algemeen kiesrecht
Hoe bevorderde Napoleon’s oorlogen het nationalisme?
- Frans nationalisme was nodig om dienstplichtige soldaten te motiveren
- Franse bezetting motiveerde verlangen naar onafhankelijke eigen natiestaat
Hoe wordt nationalisme bevorderd door ideeënwereld van de romantiek?
=> Focus op gevoel, emotie en (mooie) geschiedenis
Welke verlichtingsideeën bevorderen het nationalisme?
- Volkssoevereiniteit
=> Invloed op bestuur van natiestaat - Burgerschap
=> Iedereen burger, dus samen vormen we een natie - Algemene Wil
=> individu onderschikt aan wil van de natie
Hoe zijn Liberalisme en Nationalisme vaak nauw verbonden?
- Aanhang onder burgerij
- Zelfde doelen
Tot welke grote veranderingen leiden Liberalisme en Nationalisme?
- Onafhankelijkheid België
- Verzwakking Multi-etnische staten
- Eenwording Italië en Duitsland
Wat doet België in 1830 ?
België scheidt zich af van Nederland
=> Nationalistische opstand leidt tot natiestaat met liberale grondwet en constitutionele monarchie
Wat gebeurt er 1859-1871 met Italië
Italië werd samengevoegd
=> Koninkrijk Italië
Wat gebeurt er in 1871 met Duitsland
Duitse eenwording
=> Van bovenaf (Eisen und Blut) door Bismarck, dus geen liberale grondwet
Waar streeft socialisme naar?
Socialisme streeft naar gelijkheid, óók op sociaaleconomisch vlak
=> Individu < Gemeenschap
Socialisme vind Individu < Gemeenschap, maar wat is die gemeenschap?
- Groepen die samenwerken
=>Anarchisme - Staat moet gemeenschap vertegenwoordigen
=> Communisme
Waar is socialisme ook door ontstaan?
Door Sociale kwestie:
- Klassenstrijd tussen fabriekseigenaren (Bourgeoisie) en arbeiders (Proletariaat)
- Noodzaak om zich te organiseren in coöperaties (winkels, wonen)
=> vakbonden en politieke partijen
Hoe wil socialisme de samenleving veranderen?
- Leven in perfecte communes (Fourier)
- Privébezit afschaffen (Proudhon)
- Elke vorm van gezag afschaffen
=> anarchisme (Bakoenin) - Staat moet productiemiddelen in bezit nemen
=> communisme (Marx)
Marx’s theorie voor de socialisten:
- Socialisten moesten partijen vormen en propaganda maken
- Streeft naar een wereldrevolutie
Wat word socialisme na 1870 en wat is het gevolg daarvan?
Een massabeweging
Nog nergens in de regering, maar de dreiging van een sociale revolutie (het rode gevaar) zorgde ervoor dat burgerij ook de sociale kwestie wilde oplossen
Rechts liberalen
Blijven bij standpunt van nachtwakerstaat
Links liberalen willen:
Kiesrecht verder uitbreiden om arbeiders te vertegenwoordigen:
- Uitbreiding kiesrecht
- Sociale wetten
Waardoor was er rond 1900 een splitsing in het socialisme?
Doordat arbeiders het door uitbreiding kiesrecht en sociale wetten van links-liberalen geleidelijk beter kregen en dit niet overeen kwam met Marx, Dus:
- Sociaaldemocraten
- Communisten
Sociaaldemocraten
Verbetering via kiesrecht en parlement
Communisten
Sociale revolutie versnellen
Welke vrouwen worden na 1850 vooral feminist?
Vrouwen uit de burgerij
Waar stamt het concept van feminisme uit?
Concept stamt uit Socialistische hoek (Fourier), maar veel andere socialisten houden vast aan burgerlijk gezinsideaal.
Waar focuste feminisme zich voor 1900 vooral op?
Op meer rechten voor vrouwen:
- Studie en werk
- Arbeidsomstandigheden
- Rechten binnen het huwelijk
- Anticonceptie
Waar focuste feminisme zich na 1900 vooral op?
Inzet op verkrijgen kiesrecht
Waar stemde de vrouwen binnen de arbeidsklasse vooral op?
Op socialisten en confessionelen.
=> Binnen arbeidersklasse werden maar weinig vrouwen feminist.
Conservatieven en Confessionelen
keren zich juist tegen verlichting
Welke kritiek uitte Edmund Burke(Conservatief/Confessioneel) al in 1790 over de Franse revolutie?
- Aanhangers revolutie willen het oude afbreken om een betere samenleving te maken
- Volkssoevereiniteit is waanidee
=> Leidt tot dictatuur van de massa.
Conservatieven en Confessionelen aanhangers
Zijn vooral aristocraten, die zich verzetten tegen opkomst liberalisme en socialisme.
Wat doen veel aanhangers van conservatisme of convessionalisme na 1850?
Na 1850 gaan zij vaak wel Nationalisme steunen (wanneer het uitkomt), om steun te winnen of liberalisme en socialisme wind uit de zeilen te nemen.
Confessionalisme is..
wat er gebeurt als conservatieve aristocraten zich tot de grotendeels christelijke plattelandsbevolking wenden voor steun
Wat doet/is/wordt het Confessionalisme?
- Wordt emancipatiebeweging voor katholieken en protestanten
- Probeert antwoord te vinden op sociale kwestie
=> vakbonden van werkgevers en werknemers samen - Verwerpen klassenstrijd en idealen van Verlichting
=> ARP = antirevolutionaire partij.
