1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

Question 1

boeren en burgers keren terug naar een agrarisch-urbane samenleving, hoe/waarom?

Answer 1

=> verbetering landbouw
=> voedseloverschot
=> specialisatie van handel en ambacht in steden
=> een monetaire economie

Question 2

monetaire economie

Answer 2

Een economie waar geld op grote schaal wordt gebruikt, geldeconomie

Question 3

verhoudingen tussen stad en platteland

Answer 3

• boeren verkopen graanoverschot en grondstoffen in steden
• boeren kopen nijverheidsproducten (=kleding, werktuigen etc.)

Question 4

specialisatie zet door

Answer 4

grotere handelsnetwerken en verzorgingsgebieden

Question 5

stedelingen dwingen stadrechten af:

Answer 5

• eigen wetten
• eigen rechtspraak
• stadsmuur

Question 6

waarom gaan adelingen akkoord met de stadsrechten van de steden?

Answer 6

• geld
  -steun tegen concurrenten
• welvaart bevorderen
• angst voor het geweld van steden

Question 7

ondanks wat blijven steden groeien

Answer 7

• oorlog
  -honger
• pest
• boeren blijven van platteland naar de stad trekken, ondanks de negatieve bevolkingsgroei

Question 8

boeren trekken naar steden, wanneer mogen nieuwkomers poorter worden?

Answer 8

Als je rijk bent
of
Als je lid van een gilde bent

Question 9

poorter

Answer 9

=stadsburger

Question 10

Wie mogen er geen poorterschap?

Answer 10

Dagloners en Paupers

Question 11

Adelijken en geestelijken in de stad, hoe zit dat met poorters

Answer 11

Geen poorters, zij hadden aanzien door de standenmaatschappij

Question 12

waarom was laken een gewilde stof?

Answer 12

Warme geweven en vervilte wollen stof
Sterker dan vilt.
De meeste kleding werd ervan werd gemaakt.

Question 13

Waarvan werd laken gemaakt, en wat was het resultaat daarvan?

Answer 13

• Ruwe wol uit West-Vlaanderen en Engeland.
• Kleurstoffen en ingrediënten uit:
• lokale planten (meekrap, wede)
• exotische ingrediënten (Indigo bijvoorbeeld)
  => Lakenindustrie had veel verschillende ambachten nodig

Question 14

waar begin de verstedlijking?

Answer 14

In Artesië en Vlaanderen (Rijsel, Ieper, Brugge, Gent en Atrecht)

Question 15

Waar werdt Atrecht het centrum van?

Answer 15

-bankwezen
-laken handel
= de stedelijke dynamiek

Question 16

waarom werdt Atrecht het centrum van de stedelijke dynamiek?

Answer 16

• vruchtbare grond (landbouwoverschot)
  => graan voor stedelingen
• lakenindustrie
• waterwegen, vervoer
• dichtbij de jaarmarkten van Champagne

Question 17

Hoe kregen handelaren uit Atrecht zowel binnen als buiten macht?

Answer 17

• Ze vormden binnen de stad de stedelijke bovenlaag
• Buiten de stad kregen ze macht door geld uit te lenen aan:
• andere steden
• de Graaf van Vlaanderen.

Question 18

De jaarmarkten van Champagne

Answer 18

• De graven van Champagne begrepen dat het bevorderen van handel op markten (belasting op kraampjes en koopwaar) winstgevend kon zijn.
• Door de centrale ligging was deze regio slim voor handel tussen Noord- (vooral Vlaanderen) en Zuid Europa (Italië).
• Bepaalde steden kregen het recht om zo’n markt te houden
• de graven gaven speciale privileges
  => een garantie voor de vrede in de marktperiode
  => tijdelijke opheffing van het kerkelijke renteverbod (de financiers waren vooral afkomstig uit Toscane).
• Aan het eind van de 13de eeuw raakten de jaarmarkten van Cham¬pagne in verval.

Question 19

wat gebeurde er in de 13e eeuw met het centrum van de stedelijke dynamiek?

Answer 19

verschuift:
Van Artesië -> Vlaanderen
Naar Atrecht en Ieper -> Brugge en Gent.

Question 20

waarom verschuift in de 13e eeuw de stedelijke dynamiek naar Atrecht en Ieper -> Brugge en Gent?

Answer 20

Handelsnetwerk Artesië (Artesië + jaarmarkten champagne + Italië + Midden-Oosten) raakte verstoord
want:
* Kruisvaarderstaten vallen
=> handel in Midden-Oosten moeilijker
* Oorlog in Italië
Duitse Hanze kwam op. Brugge wordt spil in hun handelsnetwerk.

Question 21

wat voor conflicten komen op in Brugge?

Answer 21

tussen gemeen en Patriciërs

Question 22

gemeen

Answer 22

gilden, lagere bevolkingsklassen

Question 23

patriciërs

Answer 23

stadsbesturen van rijke kooplieden
(die zich ook verbonden voelen met de adel), lid van een voorstaande familie

Question 24

Wat waren de oorzaken van de onrust in het gemeen, bij het conflict in Brugge?

Answer 24

• corruptie en machtsmisbruik
• de ambachtslieden waren economische afhankelijkheid van patriciërs

Question 25

Wat waren de gevolgen van het conflict in Brugge tussen het gemeen en de patriciërs?

Answer 25

• In 1274 Rellen
• In 1280 en 1281 Stakingen

Question 26

Conflict tussen Graaf van Vlaanderen met leenheer

Answer 26

=> koning Filips IV van Frankrijk wil centreren,
graaf van vlaanderen wil dat niet
=> graaf gevangen genomen

Question 27

Hoe werd de steun verdeeld bij het conflict tussen de Graaf van Vlaanderen en de koning Frankrijk?

Answer 27

Patriciërs kiezen de kant van de koning
Het gemeen kiest de kant van de Graaf

Question 28

dynamiek

Answer 28

levendigheid

Question 28

Hoe verliep het conflict tussen de Graaf van Vlaanderen en de koning Frankrijk?

Answer 28

1302: familie graaf verzamelt een leger van 5000 boeren en gildeleden
=> koning van Frankrijk stuurt de graaf van Artois met 2.500 zwaarbewapende ridders
1302: guldensporenslag bij Kortrijk
=> De Vlaamse gildeleden winnen
(want: heuveltje met onderaan slootje, paarden zijn niet zo effectief, uiteindelijk Graaf van Artois vermoord)

Question 29

Hanze

Answer 29

verbond van handelssteden aan de Noord- en Oostzee

Question 30

jaarmarkt

Answer 30

markt die elk jaar op een vaste tijd wordt gehouden

Question 31

verzorgingsgebied

Answer 31

gebied dat voor producten en diensten op een stad is aangewezen