1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302) Flashcards
boeren en burgers keren terug naar een agrarisch-urbane samenleving, hoe/waarom?
=> verbetering landbouw
=> voedseloverschot
=> specialisatie van handel en ambacht in steden
=> een monetaire economie
monetaire economie
Een economie waar geld op grote schaal wordt gebruikt, geldeconomie
verhoudingen tussen stad en platteland
- boeren verkopen graanoverschot en grondstoffen in steden
- boeren kopen nijverheidsproducten (=kleding, werktuigen etc.)
specialisatie zet door
grotere handelsnetwerken en verzorgingsgebieden
stedelingen dwingen stadrechten af:
- eigen wetten
- eigen rechtspraak
- stadsmuur
waarom gaan adelingen akkoord met de stadsrechten van de steden?
- geld
-steun tegen concurrenten - welvaart bevorderen
- angst voor het geweld van steden
ondanks wat blijven steden groeien
- oorlog
-honger - pest
- boeren blijven van platteland naar de stad trekken, ondanks de negatieve bevolkingsgroei
boeren trekken naar steden, wanneer mogen nieuwkomers poorter worden?
Als je rijk bent
of
Als je lid van een gilde bent
poorter
=stadsburger
Wie mogen er geen poorterschap?
Dagloners en Paupers
Adelijken en geestelijken in de stad, hoe zit dat met poorters
Geen poorters, zij hadden aanzien door de standenmaatschappij
waarom was laken een gewilde stof?
Warme geweven en vervilte wollen stof
Sterker dan vilt.
De meeste kleding werd ervan werd gemaakt.
Waarvan werd laken gemaakt, en wat was het resultaat daarvan?
- Ruwe wol uit West-Vlaanderen en Engeland.
- Kleurstoffen en ingrediënten uit:
- lokale planten (meekrap, wede)
- exotische ingrediënten (Indigo bijvoorbeeld)
=> Lakenindustrie had veel verschillende ambachten nodig
waar begin de verstedlijking?
In Artesië en Vlaanderen (Rijsel, Ieper, Brugge, Gent en Atrecht)
Waar werdt Atrecht het centrum van?
-bankwezen
-laken handel
= de stedelijke dynamiek
waarom werdt Atrecht het centrum van de stedelijke dynamiek?
- vruchtbare grond (landbouwoverschot)
=> graan voor stedelingen - lakenindustrie
- waterwegen, vervoer
- dichtbij de jaarmarkten van Champagne
Hoe kregen handelaren uit Atrecht zowel binnen als buiten macht?
- Ze vormden binnen de stad de stedelijke bovenlaag
- Buiten de stad kregen ze macht door geld uit te lenen aan:
- andere steden
- de Graaf van Vlaanderen.
De jaarmarkten van Champagne
- De graven van Champagne begrepen dat het bevorderen van handel op markten (belasting op kraampjes en koopwaar) winstgevend kon zijn.
- Door de centrale ligging was deze regio slim voor handel tussen Noord- (vooral Vlaanderen) en Zuid Europa (Italië).
- Bepaalde steden kregen het recht om zo’n markt te houden
- de graven gaven speciale privileges
=> een garantie voor de vrede in de marktperiode
=> tijdelijke opheffing van het kerkelijke renteverbod (de financiers waren vooral afkomstig uit Toscane). - Aan het eind van de 13de eeuw raakten de jaarmarkten van Cham¬pagne in verval.
wat gebeurde er in de 13e eeuw met het centrum van de stedelijke dynamiek?
verschuift:
Van Artesië -> Vlaanderen
Naar Atrecht en Ieper -> Brugge en Gent.
waarom verschuift in de 13e eeuw de stedelijke dynamiek naar Atrecht en Ieper -> Brugge en Gent?
Handelsnetwerk Artesië (Artesië + jaarmarkten champagne + Italië + Midden-Oosten) raakte verstoord
want:
* Kruisvaarderstaten vallen
=> handel in Midden-Oosten moeilijker
* Oorlog in Italië
Duitse Hanze kwam op. Brugge wordt spil in hun handelsnetwerk.
wat voor conflicten komen op in Brugge?
tussen gemeen en Patriciërs
gemeen
gilden, lagere bevolkingsklassen
patriciërs
stadsbesturen van rijke kooplieden
(die zich ook verbonden voelen met de adel), lid van een voorstaande familie
Wat waren de oorzaken van de onrust in het gemeen, bij het conflict in Brugge?
- corruptie en machtsmisbruik
- de ambachtslieden waren economische afhankelijkheid van patriciërs
