2

Question 1

1st pass effect

Answer 1

Niet alle medicatie/drugs komt in je bloed

Question 2

Farmacokinetiek

Answer 2

Wat je lichaam doet met de drugs: ADME

Question 3

Waar staat ADME voor:

Answer 3

A: Absorptie; hoe komt het erin?
D: distributie: waar gaat het heen?
M: Metabolisme: hoe wordt het afgebroken?
E: Excretie: hoe wordt het geëlimineerd?

Question 4

3 manieren van absorptie

Answer 4

1. Enteraal: maag-darmkanaal
2. Parenteraal: niet- maag-darmkanaal
3. Topicaal: Direct via huid of slijmvlies

Question 5

Enteraal absorptie: 2 voorbeelden Parentaal

Answer 5

• Epiduraal (Dichtbij ruggenmerg, langzaam , diffuus)
• Intrathecaal: direct in CSF en dus BBB –> sneller, beter getimed, meer infecties

Question 6

Hoe makkelijk een stof wordt opgenomen hangt af van 3 factoren:

Answer 6

1. Toedieningswijze
2. Formulering / chemische eigenschappen drug
3. Fysiologische factoren op plaats van absorptie

Question 7

Lipofiel / lipofoob makkelijker via …

Answer 7

Lipofiel (vetoplosbaar) –> huid
Lipofoob (wateroplosbaar) –> vloeistof en slijmvliezen

Question 8

Ontbinding

Answer 8

Proces waarbij een stof een oplossing wordt voor het kan worden geabsorbeerd.

Question 9

Bio-availability

Answer 9

Verhouding tussen dosis geneesmiddel en hoeveel in je bloedbaan terecht komt.
Percentage: AUC oral / AUC injected x 100

Bij intraveneuze toediening is het 100% (geen absorptie nodig)

Question 10

Twee manieren hoe een stof in je bloed kan komen:

Answer 10

1. Passieve diffusie: concentratie-gebaseerd (bijv oplossen in vet of water, kost weinig energie)
2. Carrier-mediated transport: hecht aan een eiwit en transporteert zo over membraan (vereist energie en is verzadigbaar)

Question 11

Distributie: wat is dit?

Answer 11

Proces waar drug wordt vervoerd door vloeistoffen naar punten van actie.
(Bloed, water, extracellulait, lymfatisch, cerebrospinale vloeistoffen)

Question 12

Portal vein / portaalader

Answer 12

Bloedstroom: orale middelen gaan eerst via de lever, hier worden al delen afgebroken

Question 13

Enterohepatische kringloop

Answer 13

Stof wordt opnieuw geabsorbeerd in de lever

Question 14

4 verklaringen first pass effect:

Answer 14

1. Een deel wordt afgevoerd
2. Enzymen kunnen een deel omzetten
3. Glycoproteïnen pompen stof uit je cellen
4. Deel wordt omgezet door enzymen in lever

Question 15

Glycoproteïnen bij distributie

Answer 15

Transporteert substraten uit de cel; komt minder makkelijk in je bloed.

Als deze in je lever zit andersom; voorkomt dat een stof afgebroken wordt.

Door P-gp inhibitor wordt medicatie BETER opgenomen

Question 16

BBB

Answer 16

Laagje tussen bloedvaten en hersenen, bestaat uit gliacellen (zenuwcellen)

Question 17

Volume van distributie (Vd)

Answer 17

Beschrijft hoe de drug in het lichaam verspreid is
- Laag <0,2 = vooral bloedplasma
- Medium: vooral extracellulaire vloeistof
- Hoog >0,7 = totale vocht in lichaam (weinig in bloedplasma)

Question 18

Xenobiotisch metabolisme

Answer 18

Het omzetten van lichaamsvreemde stoffen zodat ze gebruikt kunnen worden.

Question 19

CYP enzymen

Answer 19

Eerste fase van metabolisme: familie van enzymen voor omzetting (door plakken of knippen)

Ze kunnen medicijnen activeren en inactiveren! Meestal inactiveren.

Question 20

2 fases van metabolisme

Answer 20

1. Drug veranderen zodat het lijf er iets mee kan (zuurstof aanplakken of ion verwijderen) (oxidatie, reductie, hydrolyse, hydroxylatie)
2. Conjugatie: binden van een stof zodat het makkelijker uitgescheiden kan worden.

Question 21

Clearance ability

Answer 21

Deel 2 van metabolisme: mogelijkheid van lichaam om drug te verwijderen uit plasma, bestaat uit:
- Renale clearance (nieren)
- Lever clearance
- Rest

Question 22

Drug-drug interactie

Answer 22

Als 2 drugs door hetzelfde enzym worden gemetaboliseerd, wordt degene met de hoogste affiniteit het eerst gemetaboliseerd –> andere stapelt op, kan toxisch worden!

Of interactie kan leiden tot hogere enzymproductie –> hogere dosis nodig

Question 23

Welke organen zorgen voor excretie stof (2x)?

Answer 23

• Kever: omzetting vet oplosbare stoffen en terug naar darm
• Nieren: uitscheiding door binding aan albunamine

Question 24

Vormen van excretie, en welke bij water/vet oplosbaar?

Answer 24

Urine, ontlasting, longen, zweet, melk, haar/tranen, speeksel

Lever als het wateroplosbaar is

Galblaas als het vetoplosbaar is.

Question 25

Therapeutische index

Answer 25

TD50/ED50

TD50: helft van de mensen heeft toxisch effect van drug
ED50: helft van de mensen heeft effectief effect van de drug

Hoe groter, hoe beter

Question 26

2 voorbeelden therapeutische index

Answer 26

Diazepam 100:1

Digoxin: 2:1 (problematisch!)

Question 27

Therapeutische drug monitoring (TDM)

Answer 27

In de gaten houden hoeveel van een drug aanwezig is in het lichaam. Kan a priori (demografisch) of a posteriori (metingen)

Question 28

Farmacodynamische tolerantie

Answer 28

je hebt meer van het medicijn nodig –> receptor downregulation

Question 29

Farmacodynamische sensitisatie

Answer 29

Minder medicijn nodig, receptor upregulation

Question 30

Chronopharmacologie

Answer 30

Lichaam is afgestemd op 24-uurs ritme; sommige medicatie werkt beter op bepaald tijdstip.

Question 31

Voorbeelden Chronopharmacologie

Answer 31

Astma, pijn op de borst en slaapapneu vooral ‘snachts.

Reuma vaak begin vd ochtend

Question 32

Factoren van invloed op absorptie:

Answer 32

Contacttijd met maagdarmkanaal, voedsel, maagzuur, bloedstroom

Question 33

Factoren van invloed op distributie

Answer 33

Capillaire doorlaatbaarheid, relatieve vetoplosbaarheid, bloedstroom, albumine eiwit, lichaamssamenstelling, leeftijd

Question 34

Factoren van invloed op metabolisme

Answer 34

Bevolkingsgroepen, leeftijd (volwassenheid orgaansysteem)

Question 35

Factoren van invloed op excretie

Answer 35

Nier- of leverfalen

Question 36

Fluoxetine

Answer 36

Selectieve serotonine heropname remmer (SSRI)