Κεφάλαιο 2- Κοινωνική Νόηση Flashcards
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ νόησης και σκέψης;
Σκέψη
Είναι η εσωτερική γλώσσα και τα σύμβολα που χρησιμοποιούμε.
Είναι σε μεγάλο βαθμό συνειδητή, μπορούμε να την αντιληφθούμε ή θα μπορούσαμε να την αντιληφθούμε.
Νόηση
Είναι σε μεγάλο βαθμό αυτόματη.
Είναι ασυνείδητη, δεν μπορούμε να την εκφράσουμε μέσω τις γλώσσας πόσο μάλλον να την εκφράσουμε μέσω των κινήσεων και των πράξων μας.
Να αναφέρετε τους 4 άξονες βάσει των οποίων γίνεται η γνωστική έμφαση στην Κοινωνική Ψυχολογία;
- Γνωστική συνέπεια
- Απλοϊκός επιστήμονας
- Γνωστικός φιλάργυρος
- τακτική βάσει κινήτρων
Γνωστική συνέπεια
Μεταξύ της δεκαετίας του 1940 και του 1950 πραγματοποιήθηκαν πολλές έρευνες σχετικά με την αλλαγή των στάσεων. Έτσι ήρθε στο προσκήνιο η ιδέα ότι οι άνθρωποι επιδιώκουν την γνωστική συνέπεια.
> Γνωστική συνέπεια: Μοντέλο κοινωνικής νόησης σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι υποκινούνται να μειώσουν αντιφάσεις μεταξύ των γνωστικών διαδικασιών τους καθώς θεωρούν ότι αυτές δεν είναι αρεστές ή αντιφατικές.
Στην δεκαετία όμως του 1960 αυτό αναθεωρήθηκε καθώς βρέθηκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ανεκτικοί στην γνωστική ασυνέπεια γνωστή και ως η γνωστική ασυμφωνία του Festinger.
Απλοϊκός επιστήμονας
Αρχές δεκαετίας 1960
> Απλοϊκός επιστήμονας: Μοντέλο κοινωνικής νόησης σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι κλείνουν να βρίσκουν ορθολογικές και επιστημονικοφανείς σχέσεις μεταξύ αιτίου και αιτιατού για να κατανοήσουν τον κόσμο.
Όμως αυτό αναθεωρήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 καθώς οι άνθρωποι συχνά υποκινούνται από προσωπικά κίνητρα και περιορισμένη πληροφόρηση και άρα καταλήγουμε σε μεροληψία και σφάλματα.
Γνωστικός φιλάργυρος
Γνωστικός φιλάργυρος: Μοντέλο κοινωνικής νόησης που υποστηρίζει ότι η μεροληψία και η περιορισμένη πληροφόρηση που σχετίζονται με την κοινωνική σκέψη του ατόμου δεν προκύπτει από υποκινούμενες αποκλίσεις από κάποια ιδανική επεξεργασία πληροφοριών αλλά είναι ενδογενείς από την κοινωνική σκέψη.
Δηλαδή η τάση να προτιμούμε απλούς αντί για σύνθετους γνωστικούς συλλογισμούς , περιορισμένο δυναμικό επεξεργασίας , συντομέυσεις που κάνουν την ζωή απλούστερη
Τακτική βάσει κινήτρων
Ένας εμπλεκόμενος στοχαστής διαθέτει πληθώρα διαφορετικών γνωστικών τακτικών από τις οποίες επιλέγει βάσει κινήτρων, αναγκών , στόχων. Κάποιες φορές επιλέγει σωστά λόγω ακρίβειας και προσαρμοστικότητας και άλλες φορές επιλέγει αμυντικά λόγω ταχύτητας και αυτοεκτίμησης.
Πείραμα του Asch για διαμόρφωση εντυπώσεων
O Αsch έδωσε στους μισούς φοιτητές μία λίστα Α και στους άλλους μισούς μία λίστα Β που και οι δύο είχαν 7 επίθετα που αφορούσαν ένα άτομο στόχο. Η διαφορά μεταξύ των λιστών είναι ότι η μία είχε την λέξη θερμός και η άλλη την λέξη ψυχρός. Τα άτομα επίσης είχαν κάποια διπολικά αξιολογικά χαρακτηριστικά όπως χαρούμενος/ δυστυχισμένος, ευφυής/μη ευφυής κτλ.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα άτομα που είχαν λάβει την λίστα με το όνομα θερμός είχαν δημιουργήσει μία πιο ευνοϊκή άποψη για το άτομο στόχο από τα άτομα που είχαν λάβει την λίστα με το όνομα ψυχρός.
Στην συνέχεια άλλαξε το ζεύγος θερμός/ψυχρός με ευγενής/ωμός . Σε αυτήν την περίπτωση το αποτέλεσμα δεν ήταν τόσο εμφανές.
Συμπέρασμα
Ο Αsch λοιπόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το θερμός/ψυχρός αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό και άρα ασκεί μεγαλύτερη επιρροή από * το ευγενής/ωμός* που ****αποτελεί το περιφερειακό χαρακτηριστικό.
Στην συνέχεια το πείραμα επαναλήφθηκε από τον Kelley (1950) με μία διάλεξη για έναν εισηγητή σε μία ομάδα φοιτητών σε διαφορετικές τάξεις. Πάλι παρατήρησε το ίδιο αποτέλεσμα.
Πώς αποφασίζουμε ότι ένα χαρακτηριστικό είναι κεντρικό ή όχι;
Είτε από ενδογενή σχέση με τα χαρακτηριστικά ή το πλαίσιο που γίνεται το πείραμα ή η παρατήρηση.
Ποια είναι η βασική διάκριση που κάνουν τα άτομα για να δημιουργήσουν εντυπώσεις για άλλα άτομα;
- Καλός/κακός κοινωνικά
-Καλός/ κακός διανοητικά
Ποια είναι τα σφάλματα μεροληψίας στην διαμόρφωση των εντυπώσεων;
- Πρότερο και πρόσφατο
- Θετικότητα ή αρνητικότητα
- Εξωτερική εμφάνιση
-Στερεότυπα - Προσωπικές εννοιολογικές ερμηνείες ή άρρητες θεωρίες προσωπικότητας
-Κοινωνική δυνατότητα κρίσης
Πρότερο και πρόσφατο
H σειρά με την οποία παρουσιάζουμε την πληροφορία ενέχει σημαντικό ρόλο για την διαμόρφωση εντύπωσης για ένα άτομο. Ο Asch έκανε ένα παρόμοιο πείραμα με το προηγούμενο κατά το οποίο έδωσε κάποια χαρακτηριστικά για ένα άτομο σε κάποια άλλα. Τα πρώτα 3 αφορούσαν θετικά χαρακτηριστικά και τα 3 τελευταία αφορούσαν αρνητικά χαρακτηριστικά. Στην συνέχεια στην άλλη ομάδα άλλαξε την σειρά με την οποία τέθηκαν οι ερωτήσεις.
Με αυτό το πείραμα θέτει το φαινόμενο πρότερου.
> Πρότερο: Όταν οι πληροφορίες που θέτονται πρώτες έχουν δυσανάλογη επιρροή στην διαμόρφωση εντύπωσης για ένα άτομο.
Πράγματι τα άτομα στα οποία τέθηκε πρώτα η πρώτη τριάδα με θετικές λέξεις δημιούργησαν μία πιο ευνοϊκή και θετική αντίληψη για το άτομο από τα άτομα στα οποία τέθηκε η τριάδα με τις αρνητικές λέξεις. Αυτό βέβαια μπορεί να συμβαίνει λόγω του ότι οι πρότερες πληροφορίες λειτουργούν σαν τα κεντρικά χαρακτηριστικά ή απλά επειδή η πρώτη εντύπωση αφήνει μία σημαντική επιρροή στην εικόνα για την διαμόρφωση του χαρακτήρα του ατόμου.
Αντίστοιχα ορίστηκε το φαινόμενο του πρόσφατου.
> Πρόσφατο: Όταν οι πληροφορίες που θέτονται τελευταίες επηρεάζουν δυσανάλογα την διαμόρφωση εντύπωσης στο άτομο.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω αφαίρεσης της προσοχής και εστίασης στο τέλος στην τελευταία πληροφορία που δεχόμαστε ή ότι πιο εύκολο να την ανακαλέσουμε στην μνήμη.
<aside>
⚠️ Μεταξύ πρόσφατου και πρότερου έχει **παρατηρηθεί ότι το φαινόμενο του πρότερου** συμβαίνει συχνότερα και μία λογικοφανής εξήγηση είναι ότι η πρώτη εντύπωση ενέχει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του ατόμου.
</aside>
Θετικότηταν και αρνητικότητα
Έχει παρατηρηθεί ότι όταν δεν έχουμε κάποια πρότερη πληροφορία για κάποιο άτομο ,τότε οι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται θετικά για τους υπόλοιπους ανθρώπους . Εάν όμως έχουν κάποια αρνητική πληροφόρηση, τότε δημιουργείται αυτόματα μία αρνητική εικόνα για το άτομο, έχουμε δηλαδή μεροληψία προς την αρνητική εικόνα του. Ωσ συνέπεια δύσκολα αλλάζει η εικόνα εάν δημιουργηθούν κάποια στοιχεία που συνθέτουν θετική εικόνα για αυτόν. Με άλλα λόγια πιο εύκολα αλλάζει μία θετική εικόνα σε αρνητική από ότι το ανάποδο.
Τα αρνητικά επομένως είναι ισχυρότερα θα μπορούσε να πει κανείς για 2 λόγους:
- Οι αρνητικές πληφορίες είναι ασυνήθιστες και χαρακτηριστικές. Επομένως κάνουν ισχυρή εντύπωση στο άτομο.
- Επίσης αντανακλούν το ένστικτο της επιβίωσης, καθώς ελοχεύουν κίνδυνο, που σαν ανθρώπινο είδος μας χαρακτηρίζει.
Προσωπικές εννοιολογικές κατασκευές και άρρητες θεωρίες προσωπικότητας
Παρόλο που ανήκουμε στην ίδια κουλτούρα (θεωρούμε ότι αυτό είναι δεδομένο) δημιουργούμε προσωπικές ιδιοσυγκρασιακές αντιλήψεις σχετικά με την διαμόρφωση εντύπωσης για ένα άτομο. Αυτές ονομάζονται προσωπικές εννοιολογικές κατασκευές
> Προσωπικές εννοιολογικές κατασκευές: Λόγου χάριν θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι κατοικούν σε μία δυαδική διακριτική διάσταση (π.χ χιούμορ όχι χιούμορ)
Αυτές είναι ανθεκτικές στον χρόνο προσαρμόζονται δηλαδή ανάλογα την αλλαγή που μπορεί να αναφέρει αυτός.
Παρόμοια δημιουργούμε άρρητες θεωρίες προσωπικότητας.
> Άρρητες θεωρίες προσωπικότητας: Είναι τα χαρακτηριστικά που συνδυάζονται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν ένα τύπο προσωπικότητας.
Π.χ από μία έρευνα των Rosenberg και Sedlak προέκυψε ότι τα άτομα που χαρακτηρίζονται ευφυή θεωρούνται ότι είναι φιλικά και όχι εγωκεντρικά.
Ομοίως είναι ανθεκτικές στον χρόνο και τείνουν να είναι παρόμοιες για ίδια κουλτούρα και διαφορετικές για διαφορετικές αντίστοιχα.
Εξωτερική εμφάνιση
Επειδή η εξωτερική εμφάνιση είναι η πρώτη πληροφορία που λαμβάνουμε για ένα άτομο δημιουργεί και ανάλογη σημαντική εντύπωση για την διαμόρφωση του χαρακτήρα του ατόμου, σύμφωνα με την θεωρία του πρότερου.
Αυτό βέβαια δεν είναι απαραίτητα κακό. Μπορεί οι εντυπώσεις που δημιουργούμε να είναι εξαιρετικά ακριβείς.
Επίσης δημιουργείται η διαμόρφωση εντυπώσεων στην επαγγελματική καριέρα των ατόμων.
- Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που είναι ψηλότερα παίρνουν κατά 10% μεγαλύτερο μισθό από άτομα χαμηλότερου ύψους.
- Οι γυναίκες δέονται το ακριβώς αντίθετο. Θεωρούν ότι επειδή είναι ελκυστικές ότι αυτός είναι ο λόγος για την ανέλιξη τους.
Γνωστική άλγεβρα του Anderson και η σχέση με την θεωρία διαμόρφωσης εντυπώσεων του Asch
Η διαμόρφωση απόψεων ουσιαστικά βασίζεται στην σύνθεση κάποιων πληροφοριών ώστε να δημιουργήσουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα η οποία δεν προκύπτει από περιγραφή αλλά κυρίως από αξιολόγηση (ενέχει δηλαδή την έννοια της κρίσης των ατόμων).
Η γνωστική άλγεβρα λοιπό είναι μία προσέγγιση που πρακτικά βασίζεται στο πώς να προσδώσουμε κάποιο θετικό ή/και αρνητικό σθένος στα χαρακτηριστικά και στον τρόπο που τα συνδυάζουμε για να δημιουργήσουμε την ολοκληρωμένη άποψη.
- Η γνωστική άλγεβρα χωρίζεται στους εξής 3 κλάδους:
- Πρόσθεση
- Εξαγωγή μέσου όρου
- Εξαγωγή σταθμισμένου μέσου όρου
💡 Μοιάζει πολύ η **γνωστική άλγεβρα** του **Anderson** με την θεωρία **διαμόρφωσης εντυπώσεων** του **Asch** με τα κεντρικά και περιφερειακά χαρακτηριστικά.
</aside>
