19) imirce

Question 1

cad is imirce ann

Answer 1

Imirce is ea bogadh daoine ó áit amháin go áit eile ar feadh tréimshe níos faide ná bliain.​

Question 2

imrice inmheanach

Answer 2

seo nuair a bhogann duine lastaigh dá thír féin.​

Question 3

Imirce Idirnaisiúnta

Answer 3

seo nuair a bhogann duine go tír eile.​

Question 4

Inimirceach

Answer 4

duine a bhogann ó áit amháin go háit eile ag lorg obair nó saol níos fearr​

Question 4

Imirce éigeantach

Answer 4

daoine ag dul ar imirce cé go mb’fhearr leo gan é sin a dhéanamh

Question 4

Imirce Aonair

Answer 4

seo nuair a bhogann duine/clann.

Question 4

Iarrthóir Tearmainn

Answer 4

duine a dheanann iarratas chun fanacht i dtír mar teifeach ​

Question 5

Imirce Eagraithe (ollimirce)

Answer 5

seo nuair a bhíonn imirce eagraithe ag an rialtas nó ag grúpa. ​

Question 6

Eisimirceach

Answer 6

duine a fhágann chun conaí i dtír nua. Tugtar an réigiún cinn scríbe ar an dtír as a d’fhág siad. ​

Question 6

Iarmhairtí an Imirce Éigeantach

Answer 6

Tá na milliúnta daoine dtithe agus clainne a fhágáil chun sábháilteacht in áiteanna nua. Fuair roinnt báis ar mbealach.​

Tá tithe, scoileanna agus oispidéal scriosta

Is mná agus leanaí formhór na daoine easáitithe. Tá easpa rudaí bunúsacha acu bia agus leigheas

Question 7

Imirceach

Answer 7

duine a thagann isteach chun conaí i dtír nua. Tugtar an réigiún foinsithe ar an dtír a thagann siad chuige

Question 7

Teifeach

Answer 7

imirceach le cead speisialta fanacht i dtír toisc gur bhfuil dainséir éigean ann sa tír ina raibh siad.​

Question 8

Easáitithe de thír

Answer 8

duine a mbíonn brú orthu dul go háit eile lastigh dá thír féin​

Question 8

uladhTionchar an Imirce Eagraithe

Answer 8

Thug an plandáil an creideamh Protastúnach agus Preispitéireach go Uladh. Chuir sé seo le míshocracht idir Caitlicigh agus Protasúnaigh atá fós ann inniú.​

Roimh an Plandáil, b’a é Gaeilge an teanga labhartha in Uladh. Tugadh isteach an Bhéarla.​

Tugadh isteach modhanna feirmoireachta Sasanach, le béim níos mó ar fás barraí agus níos lú feirmeoireacht eallach.​

D’fhás nósanna agus cultúr Sasanach agus Albanach i rith an phlandáil.

Question 8

toscadh tarraingt go limisteir urbach ón tuath

Answer 8

fósaíocht ar fáil
oideachas
saol sóicíolta bríomhar
serbhisi níos fearr

Question 9

Factoirí brú

Answer 9

ná na rudaí a chuireann brú ar daoine ceantar a fhágaint:​

*dífhostaíocht *róphlodú *cogadh *costas tithíocht ard.

Question 9

Cás Staidéar: An Ucráin - cúiseanna​

Answer 9

I Feb 2022, Rúis ionradh ar Ucráin.​

Lastigh tréimhse cúpla mí, d’éalaigh thar 7 milliúin duine Bhí 8 milliúin eile easáitithe dá thír.​

Thug an AE cead do dhaoine ón Ucráin fanacht agus obair i dtíortha an AE ar feadh suas go 3 bliana. Bhí teacht ag teifigh ar bia, cúram sláinte, oideachas, tithíocht agus sochar leasa shóisialaigh.​

Question 9

Factoirí tarraingte

Answer 9

s ea na rudaí a tharragaíonn daoine go ceantar eile:​

*postanna *aeráid níos fearr *saol soisíalta níos fearr.​

Question 10

Bac ar imirce

Answer 10

Easpa airgead chun íoc as an dturas​

Ag fágáil clainn​

Dáinséir bainte le taistil

Question 10

Bac ar imirce:

Answer 10

Seo aon rud a dhéanann sé deacair dul go áit nua:​

*costas *clann a fhágaint * gá le viosa

Question 10

úcráin Factóirí Tarraingte

Answer 10

Dóchas saol níos fear a bheith ann, sábháilteacht​

Fostaíocht​

Oideachas do dhaoine óga​

Tithíocht​

Teacht ar uisce glan agus bia

Question 11

úcráin Factóirí Brú

Answer 11

Cogaidh​

Eagla​

Scríos scoileanna, oispidéal, solathar uisce​

Geilleagar scriosta, easpa fostaíocht

Question 11

Cás Staidéar: Plandáil Uladh

Answer 11

I 1609, sheol Rí James I protastúnaigh ó Shasana agus Albain chun talamh daoine Éireannacha a thógaint agus maireachtáil ann.​
​

Roinneadh thart ar 4 milliúin acra talamh in Uladh in eastáil agus cuireadh ar cíos saor iad go lonnaitheoirí Sasanach agus Albanach.​

​

Bhí ríocht Shasana ag iarraidh Éire a chur faoi smacht

Question 12

Factóirí Tarraingte uladh

Answer 12

Bhí talamh saor geallta​

​

Theastaigh ó plandóirí a chreideamh agus chultúr féin a thabhairt isteach chun muintir na hÉireann a dhéanamh níos ‘sibhialta’

Question 12

Domhandú

Answer 12

próiseas ina bhfuil nascanna níos láidre idir daonra an domhain. Tá níos mó idirgníomhú idir daoine, stáit agus tíortha tríd an fhás idirnáisiúnta do chultúr, smaointe agus airgead.

Question 12

Domhandú – Líonra factóirí (network factors)

Answer 12

measc na factóirí seo tá;​

Gluaiseacht tapaidh eolas​

Cumarsáid domhanda níos fearr​

Taistil níos saoire agus níos tapúla idir áiteanna

Question 12

Factóirí Brú uladh

Answer 12

Ag tús 1600 bhí dífhostaíocht ag ardú in Albain. Bhog feirmeoirí tionóntach go hUladh chun saol níos fearr a bheith acu​

​

Bhí rodhaonra i Sasana agus Albain

Question 12

Bac ar Imirce uladh

Answer 12

Bhí imní maidir le n-ionsaithe ó muintir na hÉireann​

​

Bhí dualgais ar phlandóirí caisleáin móra a thógáil chun iad féin a chosaint. Bhí siad seo costasach agus thóg sé am iad a thógáil

Question 13

toscadh brú ón tuath go limistéir urbach

Answer 13

leibhéil ard dífostaíocht
éaspa áiseanna agus serbhísí

Question 13

Iarmhairtí an Imirce​

Buntáistí

Answer 13

Is foinse de lucht saothair saor iad imircigh. Is rud maith é seo más rud é go dtugtar cearta agus pá ceart dóibh.​

Tugann imircigh scileanna leo atá gan sa réigiún cinn scribe. Líonann siad an éileamh do mhuinteoirí, altraí, doctúirí agus innealtóirí.​

Nuair a fhilleann said tugann imircigh aon scileanna nua atá foghlama acu leo. Is feidir le seo an geilleagar ina thír féin a fheabhsú.

Seolann imircigh airgead ar a dtugtar seoltáin ar ais abhaile. Bhí sé seo tabhacht in Eire sna 1950idí.​

Cruthaíonn an imirce sochaí atá il-eitneach a chuireann le tuiscint agus meas ar dhaoine eile.

Question 14

Míbhuntáistí

Answer 14

Is féidir idirdhealú a bheith déanta ar imircigh nó deirtear go bréagach go bhfuil siad ar islú pá nó tógaint postanna.​

Is minic gur daoine óga a fhágann tíortha. Chailltear na scileanna atá acu (brain drain). Tá droch-thionchar aige seo ar fás daonra.​

Má fágann clainne óga is feidir le meath a tharlú i gcultúr áiteanna, m.sh An Ghaeilge in iarthar na hÉireann.