19) imirce Flashcards
cad is imirce ann
Imirce is ea bogadh daoine ó áit amháin go áit eile ar feadh tréimshe níos faide ná bliain.
imrice inmheanach
seo nuair a bhogann duine lastaigh dá thír féin.
Imirce Idirnaisiúnta
seo nuair a bhogann duine go tír eile.
Inimirceach
duine a bhogann ó áit amháin go háit eile ag lorg obair nó saol níos fearr
Imirce éigeantach
daoine ag dul ar imirce cé go mb’fhearr leo gan é sin a dhéanamh
Imirce Aonair
seo nuair a bhogann duine/clann.
Iarrthóir Tearmainn
duine a dheanann iarratas chun fanacht i dtír mar teifeach
Imirce Eagraithe (ollimirce)
seo nuair a bhíonn imirce eagraithe ag an rialtas nó ag grúpa.
Eisimirceach
duine a fhágann chun conaí i dtír nua. Tugtar an réigiún cinn scríbe ar an dtír as a d’fhág siad.
Iarmhairtí an Imirce Éigeantach
Tá na milliúnta daoine dtithe agus clainne a fhágáil chun sábháilteacht in áiteanna nua. Fuair roinnt báis ar mbealach.
Tá tithe, scoileanna agus oispidéal scriosta
Is mná agus leanaí formhór na daoine easáitithe. Tá easpa rudaí bunúsacha acu bia agus leigheas
Imirceach
duine a thagann isteach chun conaí i dtír nua. Tugtar an réigiún foinsithe ar an dtír a thagann siad chuige
Teifeach
imirceach le cead speisialta fanacht i dtír toisc gur bhfuil dainséir éigean ann sa tír ina raibh siad.
Easáitithe de thír
duine a mbíonn brú orthu dul go háit eile lastigh dá thír féin
uladhTionchar an Imirce Eagraithe
Thug an plandáil an creideamh Protastúnach agus Preispitéireach go Uladh. Chuir sé seo le míshocracht idir Caitlicigh agus Protasúnaigh atá fós ann inniú.
Roimh an Plandáil, b’a é Gaeilge an teanga labhartha in Uladh. Tugadh isteach an Bhéarla.
Tugadh isteach modhanna feirmoireachta Sasanach, le béim níos mó ar fás barraí agus níos lú feirmeoireacht eallach.
D’fhás nósanna agus cultúr Sasanach agus Albanach i rith an phlandáil.
toscadh tarraingt go limisteir urbach ón tuath
fósaíocht ar fáil
oideachas
saol sóicíolta bríomhar
serbhisi níos fearr
Factoirí brú
ná na rudaí a chuireann brú ar daoine ceantar a fhágaint:
*dífhostaíocht *róphlodú *cogadh *costas tithíocht ard.
Cás Staidéar: An Ucráin - cúiseanna
I Feb 2022, Rúis ionradh ar Ucráin.
Lastigh tréimhse cúpla mí, d’éalaigh thar 7 milliúin duine Bhí 8 milliúin eile easáitithe dá thír.
Thug an AE cead do dhaoine ón Ucráin fanacht agus obair i dtíortha an AE ar feadh suas go 3 bliana. Bhí teacht ag teifigh ar bia, cúram sláinte, oideachas, tithíocht agus sochar leasa shóisialaigh.
Factoirí tarraingte
s ea na rudaí a tharragaíonn daoine go ceantar eile:
*postanna *aeráid níos fearr *saol soisíalta níos fearr.
Bac ar imirce
Easpa airgead chun íoc as an dturas
Ag fágáil clainn
Dáinséir bainte le taistil
Bac ar imirce:
Seo aon rud a dhéanann sé deacair dul go áit nua:
*costas *clann a fhágaint * gá le viosa
úcráin Factóirí Tarraingte
Dóchas saol níos fear a bheith ann, sábháilteacht
Fostaíocht
Oideachas do dhaoine óga
Tithíocht
Teacht ar uisce glan agus bia
úcráin Factóirí Brú
Cogaidh
Eagla
Scríos scoileanna, oispidéal, solathar uisce
Geilleagar scriosta, easpa fostaíocht
Cás Staidéar: Plandáil Uladh
I 1609, sheol Rí James I protastúnaigh ó Shasana agus Albain chun talamh daoine Éireannacha a thógaint agus maireachtáil ann.
Roinneadh thart ar 4 milliúin acra talamh in Uladh in eastáil agus cuireadh ar cíos saor iad go lonnaitheoirí Sasanach agus Albanach.
Bhí ríocht Shasana ag iarraidh Éire a chur faoi smacht
Factóirí Tarraingte uladh
Bhí talamh saor geallta
Theastaigh ó plandóirí a chreideamh agus chultúr féin a thabhairt isteach chun muintir na hÉireann a dhéanamh níos ‘sibhialta’
Domhandú
próiseas ina bhfuil nascanna níos láidre idir daonra an domhain. Tá níos mó idirgníomhú idir daoine, stáit agus tíortha tríd an fhás idirnáisiúnta do chultúr, smaointe agus airgead.
Domhandú – Líonra factóirí (network factors)
measc na factóirí seo tá;
Gluaiseacht tapaidh eolas
Cumarsáid domhanda níos fearr
Taistil níos saoire agus níos tapúla idir áiteanna
Factóirí Brú uladh
Ag tús 1600 bhí dífhostaíocht ag ardú in Albain. Bhog feirmeoirí tionóntach go hUladh chun saol níos fearr a bheith acu
Bhí rodhaonra i Sasana agus Albain
Bac ar Imirce uladh
Bhí imní maidir le n-ionsaithe ó muintir na hÉireann
Bhí dualgais ar phlandóirí caisleáin móra a thógáil chun iad féin a chosaint. Bhí siad seo costasach agus thóg sé am iad a thógáil
toscadh brú ón tuath go limistéir urbach
leibhéil ard dífostaíocht
éaspa áiseanna agus serbhísí
Iarmhairtí an Imirce
Buntáistí
Is foinse de lucht saothair saor iad imircigh. Is rud maith é seo más rud é go dtugtar cearta agus pá ceart dóibh.
Tugann imircigh scileanna leo atá gan sa réigiún cinn scribe. Líonann siad an éileamh do mhuinteoirí, altraí, doctúirí agus innealtóirí.
Nuair a fhilleann said tugann imircigh aon scileanna nua atá foghlama acu leo. Is feidir le seo an geilleagar ina thír féin a fheabhsú.
Seolann imircigh airgead ar a dtugtar seoltáin ar ais abhaile. Bhí sé seo tabhacht in Eire sna 1950idí.
Cruthaíonn an imirce sochaí atá il-eitneach a chuireann le tuiscint agus meas ar dhaoine eile.
Míbhuntáistí
Is féidir idirdhealú a bheith déanta ar imircigh nó deirtear go bréagach go bhfuil siad ar islú pá nó tógaint postanna.
Is minic gur daoine óga a fhágann tíortha. Chailltear na scileanna atá acu (brain drain). Tá droch-thionchar aige seo ar fás daonra.
Má fágann clainne óga is feidir le meath a tharlú i gcultúr áiteanna, m.sh An Ghaeilge in iarthar na hÉireann.
