16. Virologie Flashcards
Wat is het kleinst gekende infectieus agens?
Virus
Wat kan een virus zelfstandig?
Niets.
Leeft in en ten koste van een ander organisme: menselijke/dierlijke cel of bacterie. = waardcel/gastheercel
Geen echte cel, geen eigen stofwisseling,
Veroorzaakt een virus altijd een ziekte?
Ja
Hoe groot is een virus?
20-300nm (miljardste van een meter)
Waarom zijn griepvaccinaties moeilijk?
Omdat een virus zich snel aanpast en dit ook blijft doen. Steeds weer een nieuw gedaante
Welke soorten vormen virussen?
Animale virussen
Bacteriofagen
Animale virussen?
Menselijke/dierlijke cel als waardcel
- Meestal kubisch, veelhoek, al dan niet spikes
- Soms spiraalvormig
- Soms bedekt met eiwitten
Bacteriofagen?
Bacteriecel als waardcel
Complex virus met bijkomende structuren:
- Kop (DNA)
- Staart
- Voetplaat
- Tentakels
> kopstaartvirus
Hoe noem je een rijp, infectieus virusdeeltje?
Virion
Waaruit bestaat een virion?
RNA of DNA, omgeven door eiwitmantel/capside.
Capside bestaat uit capsomeren.
Eiwitmantel al dan net omgeven door enveloppe.
Enveloppe al dan niet omgeven door spikes.
Wat is een naakt virus?
Virus met capside, zonder enveloppe
Bij welke virussen komen enveloppe voor?
Dierlijke virussen
Wat zijn spikes?
Uitsteeksels van koolhydraat-eiwitcomplexen die alleen passen op receptoreiwitten van hun waardcel.
Welke fasen bij vermenigvuldiging virus?
- Vasthechting aan celwand
- Penetratie
- Synthese
- Rijpingsproces met vorming van nieuwe virussen
- Vrijlating van nieuwe virussen
Bespreek fase 1: vasthechting aan de celwand van virusreplicatie.
Virus bindt zich aan specifieke waardcel. Vb HIV op immuuncel
Bespreek fase 2: penetratie van virusreplicatie.
Dringt cel binnen
Dumpt genetisch materiaal in cel
Meestal dmv fagocytose
Bespreek fase 3: synthese van virusreplicatie.
Waardcel werkt als slaaf: maakt nieuwe viruscomponenten aan voor virus.
Gebruikt zijn eigen bouwstoffen waardoor hij uitgeput raakt en eigen functie niet meer kan uitoefenen.
Bespreek fase 5: vrijlating van virusreplicatie.
Cel vol nieuwe virussen > barst open en sterft
Nieuwe virussen gaan op hun beurt waardcellen besmetten.
Welk soort parasiet is een virus?
Obligaat intracellulair
Waarom is het zo lastig om medicatie te vinden voor virussen?
Stoffen die groei van virus remmen, remmen ook onze eigen stofwisseling.
Enkel antistoffen hebben een effect maar door mutatie van virussen werken die vaak ook niet.
Hoe kan je een virus classificeren?
RNA-virus
1. Gewoon RNA-virus (RNA blijft RNA)
> Met membraan envelop
> Zonder membraan envelop
2. Retrovirus (RNA wordt terug vertaald naar DNA)
DNA-virus
> Met membraan envelop
> Zonder membraan envelop
Adenovirus - classificatie?
DNA-virus
Zonder membraan envelop
Adenovirus - overdracht?
Respiratoir en via handen
Adenovirus - ziektebeeld?
Verkoudheid, bovenste luchtwegeninfectie
Gastro-enteritis
Papovavirus - classificatie?
DNA-virus
Zonder membraan envelop
Papovavirus - ziektebeeld?
Huidwratten, genitale wratten
Lange termijn bij bepaalde HPV-types baarmoederhalskanker (vaccin)
Papovavirus - bekenste type?
Humaan papillomavirus met nog verder onderverdeling
Parvovirus - classificatie?
DNA-virus
Zonder membraan envelop
Parvovirus - ziektebeeld?
Vijfde kinderziekte: uitslag vuurrode wangen
HepaDNAvirus - classificatie?
DNA-virus
Zonder membraan envelop
HepaDNA-virus - ziektebeeld?
Hepatitis-B virus
Levenslang licht tot ernstige leverfunctiestoornissen
> Levercirrose
> Geelzucht
> leverkanker
HepaDNA-virus - overdracht?
Bloedcontact
Seksueel contact
Geboorte
1000 keer besmettelijker dan HIV!
Herpesvirus - classificatie?
DNA-virus
Met membraan envelop
HSV-1?
Herpes simplex type 1
HSV-1 - overdracht?
Zeer besmettelijk tot ze helemaal ingedroogd zijn
Direct en indirect contact
HSV-1 - ziektebeeld?
Primo-infectie: koortslip: jeuk, branderig, zwelling, blaasjes, korst
Reactivatie oiv stressvolle stimuli
Blijft levenslang in je lichaam
HSV-1 - risico voor baby’s?
Zeer gevaarlijk tot dodelijk.
Hersenvliesontsteking of ontsteking hersenweefsel
Zolang er geen blaasjes in de buurt van baby’s mond komen is er geen reden om borstvoeding te stoppen
HSV-2 - overdracht?
Seksueel contact
HSV-2 - ziektebeeld?
Primo-infectie: pijnlijke zweren op penis of baarmoederhals
Recidieven: pijnlijke blaasjes op uitwendige geslachtsorganen
Varicella-zoster virus - classificatie?
Herpesvirus: DNA-virus
Met membraan envelop
Varicella-zoster virus - overdracht?
Direct contact of respiratoir
Varicella-zoster virus - ziektebeeld?
- Waterpokken (primo-infectie)
> blaasjesuitslag over heel lichaam
> Virus blijft latent aanwezig in zenuwcellen van het ruggenmerg
> Verwikkelingen: infectie huidletsels of encefalitis
> Kan uitgelokt worden door contact met iemand met zona - Gordelroos of zona (heropflakkering)
> Pijnlijke uitslag op één dermatoom
> Bij verzwakt afweersysteem
> Posttherpetische neuralgie mogelijk: lang aanhoudende pijn zelf na genezing
> Kan uitgelokt worden door contact met iemand met waterpokken
Cytomegalovirus - classificatie?
herpesvirus: DNA-virus
met membraan enveloppe
Cytomegalovirus - pathogenese?
Verpsreid zich traag doorheen verschillende weefsels
Te vinden in WBC, speekselklieren en nieren. Symptomatisch: ook lever, longen en centraal zenuwstelsel
Veroorzaakt typische afwijkingen in cellen.
Normale weerstand is nodig om infectie onder controle te houden. Zwakker weerstand: alle organen worden geraakt
Na primo-infectie: latent in monocyten, beenmerg en nierweefsel
Cytomegalovirus - incubatieperiode?
Besmetting via bloed: 3-8w
Andere besmetting: 4-12w
Cytomegalovirus - overdracht?
Bij actieve infectie (primo of heropflakkering)
Direct of indirect contact met lichaamsvocht (ook moedermelk). Transplacentair!
Veel seksuele partners: hoger risico.
Hoe ouder je bent, hoe groter de kans dat je besmet bent maar hoe minder virale deeltjes je afgeeft.
Hoeveel zwangeren primo besmet met CMV? Hoeveel overdracht naar foetus? En bij reactivatie?
2% besmet en gaat over naar 30-40% van de foetussen
Reactivatie: <1%
Cytomegalovirus - ziektebeeld?
Meestal asymptomatisch
Milde griepsymptomen
Cytomegalovirus - transplacentaire overdracht?
Besmette leukocyten en inslikken van besmet amnionvocht
Hoe later in de zwangerschap, hoe hoger het risico is op overdracht.
Cytomegalovirus - congenitale infectie?
Varieert enorm. Kan asymptomatisch zijn maar kan evengoed sterke neurologische afwijkingen veroorzaken.
Symptomatische groep: 80% auditieve beperking, visuele beperking, mentale retardatie…
50% met congenitale infectie heeft gehoorverlies
Hoe hoger de hoeveelheid virale deeltjes in het bloed, hoe erger de gevolgen
Cytomegalovirus - moedermelk?
Ja, gaat door via moedermelk maar is geen contraindicatie! Tenzij in geval van prematuriteit.
Cytomegalovirus - infectie tijdens of kort na geboorte?
Zelden symptomen!
Vooral klinische problemen bij congenitale infectie.
Cytomegalovirus - serologie?
IgG antistoffen bevestigen primo-infectie
IgM antistoffen indiceren een recente infectie
Cytomegalovirus - systematische screening?
Geen consensus over!
> Leidt niet altijd tot foetale overdracht, en dan nog leidt het niet altijd tot symptomen
=> 1 keer bloedonderzoek in het begin van de zwangerschap. Negatieve vrouwen kunnen dan voorzorgen nemen.
Cytomegalovirus - behandeling
Zwangerschapsafbreking
Tijdens zwangerschap: geen behandeling mogelijk
Wel onderzoek naar hyper immunoglobines die overdracht kunnen minderen
Antivirale medicatie
Cytomegalovirus - risicogroepen?
Familie van besmet persoon
Kinderopvang
Personeel die in contact komt met jonge kinderen
Cytomegalovirus - preventie?
Nog geen deftig vaccin noch consensus over vrouwen of kinderen vaccineren
Strikte hygiëne
Werkverwijdering (discussie over)
Epstein-barr virus - classificatie?
Herpesvirus - DNA-virus
Met membraanenvelop
Epstein-barr virus - overdracht?
Speeksel
Ook kissingvirus
EBV - ziektebeeld?
Kind: keelontsteking
Volwassene: klierkoorts:
Begin: gewone groep
1 week: hoge koorts, ernstige keelontsteking
Weken/maandenlang: ernstige vermoeidheid
Poliovirus - classificatie?
PicoRNAvirus - RNA-vrus
Zonder membraanenvelop
Poliovirus - overdracht?
In menselijke faeces
Besmet drinkwater/voedsel
Hoesten, niezen
Poliovirus - ziektebeeld?
Poliomyelitis: kinderverlamming
Hersenvliesontsteking
Griepachtige symptomen
Poliovirus - vaccin?
Verplicht in België
Herhalen:
6 jaar
Voor reis naar land waar het nog actief is
Hepatitis A- virus - classificatie?
PicoRNAvirus - RNA virus
Zonder membraanenvelop
Hepatitis A-virus - overdracht?
In menselijke faeces
Besmet drinkwater/voedsel
Rechtstreekse overdracht
Incubatietijd van 30dagen
HepAvirus - ziektebeeld?
Levenontsteking, geelzucht
Hoe ouder, hoe ernstiger
HepAvirus - vaccin?
Standaard voor kinderen
Aangeraden bij reis naar onhygiënisch gebied
Rhinovirus - classificatie?
PicoRNAvirus - RNA virus
Zonder membraanenvelop
Rhinovirus - Ziektebeeld?
Verkoudheid
Rhinovirus - pathogenese?
Ontzettend veel soorten, contante mutatie
Overal aanwezig
Veroorziekt ziekte bij plotse afkoeling van slijmvliezen
Rhinovirus - behandeling?
Kan niet goed tegen warmte > stoom inhaleren
Rotavirus - classificatie?
Reovirus - RNA-virus
Zonder membraanenvelop
Rotavirus - overdracht?
Feco-oraal
Zeer besmettelijk
Faeces, braaksel, handcontact, speelgoed…
Rotavirus - ziektebeeld?
Vooral bij jonge kinderen
Braken, diarree > dehydratatie
Rotavirus - behandeling?
ORS, infuus, vaak ziekenhuisopname
Drinken met elektrolyten!
Vaccin wordt aanbevolen
Influenzavirus - classificatie?
Orthomyxovirus - RNA-virus
Met membraan envelop
(en uitsteeksels)
Influenzavirus - overdracht?
Respiratoir
Influenzavirus - ziektebeeld?
Infectie luchtwegen
Verkoudheid, koorts, hoofdpijn, hoest, keelpijn, spierpijn…
Vaak bacteriële bijbesmetting
Influenzavirus - pathogenese?
Seizoensgebonden epidemisch
Types ABC
A meest voorkomend en pathogeen met 3 subgroepen
Antigenic shift?
Virus A en virus B mengen RNA in waardcel
> virus C ontstaat
Antigenic drift?
Virus A muteert uit zichzelf naar virus B
Bofvirus - classificatie?
Paramyxovirus - RNA-virus
met membraan envelop
Bofvirus - overdracht?
Respiratoir
Bofvirus - pathogenese?
Nestelt zich in oorspeekselklier > zwelling (dikoor)
Bofvirus - ziektebeeld?
Koorts, dikke wang/hals
Pijn in en achter oor, keelpijn
Meningitis, orchitis (teelbalontsteking > onvruchtbaarheid)
Bofvirus - vaccin?
Bof-mazelen-rubella aan 15maanden
Mazelenvirus - classificatie?
Paramyxovirus - RNA-virus
met membraan envelop
Mazelenvirus - overdracht?
Respiratoir
Mazelenvirus - ziektebeeld?
Rubeola/mazelen
> Donkerrode vlekkerige huiduitslag en conjunctivitis. Koplikvlekken.
Ernstig! Hoge koorts, hersenvliesontsteking
RSV-virus - classificatie?
Paramyxovirus - RNAvirus
met membraan envelop
RSV-virus - overdracht?
Nies-, hoest-, slijmdruppels
RSV - ziektebeeld?
Jonge zuigelingen: bronchiolitis
Oudere kinderen en volwassenen: verkoudheid
RSV - lange naam?
Respiratory syncytial virus
Rubellavirus - classificatie?
Togavirus - RNAvirus
met membraan envelop
Rubellavirus - overdracht?
Respiratoir
Rubellavirus - ziektebeeld?
Onschuldige kinderziekte: lichtrode fijnvlekkerige huiduitslag (rodehond)
Ernstiger: transplacentaire overdracht.
Eerste 4 maanden van zwangerschap: congenitale rubella: neurobiologische stoornissen, doofheid, blindheid…
Rubellavirus - preventie?
Preconceptioneel testen op antistoffen en eventueel vaccineren.
15 maanden: bof-mazelen-rubella
HIV - lange naam?
Humaan immunodeficiëntievirus
HIV - classificatie?
RNA-virus: Retrovirus
HIV - soorten?
HIV 1 en HIV 2
HIV - pathogenese?
Vernietiging van CD4+ lymfocyten
Ziektebeeld/doodsoorzaak meestal door opportunistische infecties.
Verloop van HIV-besmetting?
- Window-periode
> Periode tussen besmetting en conversie. Niet te onderzoeken of persoon besmet is - Seroconversie
> 2-12 weken na besmetting
> Lichaam maakt antistoffen aan
> Koorts, moeheid, gezwollen lymfeklieren - Latentieperiode
> Ook asymptomatische periode
> Jarenlang (6-8)
> Onactief, geen ongemakken - Eerste symptomen
> Ook symptomatische periode
> 1-2 jaar
> Herpes, aften, eczeem… - ARC
> Sommigen slaan deze fase over
> 6m-1j
> Aids related complex
> Gewichtsverlies, vermoeidheid, diarree, koorts, schimmels in mond
> Snelle verzwakking immuunsysteem - AIDS
> Kan zeer kort of zeer lang duren
> Lichaam kan zich niet meer verdedigen tegen ziekteverwekkers => gezondheidstoestand snel achteruit
> Veel ziekenhuisopnames
> Immuunstelsel begeven > patiënt sterft
HIV - overdracht?
Hoge concentratie: bloed, sperma, vaginale afscheiding en moedermelk
Lage concentratie: speeksel, tranen, urine
Onveilig seksueel contact
injectie/infusie besmet bloed of prikaccident
Geboorte of borstvoeding
Wat als je een prikaccident hebt bij een HIVpatiënt?
Combinatie van antiretrovirale middelen nemen.
> VERKLEINT risico van infectie, sluit NIET uit
