14. Τα κίνητρα, το θυμικό και οι επιδράσεις τους Flashcards
Τι είναι τα κίνητρα;
Κίνητρο = εσωτερική κατάσταση που ωθεί στη δράση, κατευθύνει προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις & κρατά σε επαφή με συγκεκριμένες δραστηριότητες
Πλαισιοθετημένα κίνητρα = συνιστούν εν μέρει λειτουργία του περιβάλλοντος της διδασκαλίας (πχ η φύση του διδακτικού υλικού και των δραστηριοτήτων)
Αμοιβαία αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών & μαθησιακού περιβάλλοντος
Τα κίνητρα είναι αποτέλεσμα πλήθους παραγόντων, άλλοι ελεγχόμενοι από τους μαθητές, ενώ οι περισσότεροι αποτελούν συνάρτηση εμπειριών του παρελθόντος και τρέχουσων καταστάσεων του περιβάλλοντος των μαθητών.
Ποιές είναι οι επιπτώσεις των κινητρων;
Ενήλικες και παιδιά δεν έχουμε συνειδητή επίγνωση των κινήτρων μας τα οποία συμβάλλουν στην:
● Κατεύθυνση της συμπεριφοράς προς συγκεκριμένους στόχους
Αύξηση του ποσοστού προσπάθειας & ενέργειας που απαιτούνται για την επίτευξη στόχων.
● Αύξηση του βαθμού μύησης και επιμονής σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, παρά τις περιστασιακές διακοπές ή περισπασμούς.
● Επιρροή γνωστικών διεργασιών (π.χ., αντικείμενο της προσοχής)
● Καθορισμός των επακόλουθων που οδηγούν στην ενίσχυση ή την τιμωρία.
● Τα κίνητρα αυξάνουν τον χρόνο επί το έργον που επηρεάζει την μάθηση και την επιτυχία σε κάποιο γνωστικό πεδίο.
Τι είναι τα ενδογενή και τα εξωγενή κίνητρα και ποια είναι τα πλεονεκτήματα των ενδογενών κινήτρων;
● Εξωγενή κίνητρα (πηγή έξω από το άτομο) vs ενδογενή κίνητρα (πηγή μέσα στο άτομο που βρίσκει το έργο διασκεδαστικό)
● Μαθητές με εξωγενή κίνητρα καταβάλλουν μόνο την απαραίτητη συμπεριφορική και γνωστική προσπάθεια για να επιτελέσουν ένα έργο με επιτυχία (ακόμη και αντιγραφή), ενώ παραιτούνται από μία δραστηριότητα όταν σταματά η ενίσχυση.
Πλεονεκτήματα ενδογενών κινήτρων
● Ενασχόληση με ένα έργο με δική τους πρωτοβουλία, χωρίς παροτρύνσεις ή καλοπιάσματα.
● Γνωστική εμπλοκή σε ένα έργο (π.χ., διατήρηση της προσοχής)
● Ενασχόληση με πιο απαιτητικές πτυχές του έργου
● Προσπάθεια για βαθιά κατανόηση ενός θέματος
● Εννοιολογική αλλαγή, όταν αυτό απαιτείται
● Επίδειξη δημιουργικότητας στην επιτέλεση των διαφόρων έργων
● Επιμονή, αντιμετώπιση του ενδεχόμενου της αποτυχίας
● Βίωση ευχαρίστησης
● Αναζήτηση επιπλέον ευκαιριών ενασχόλησης με ένα θέμα
● Καλύτερη απόδοση σε απαιτητικότερες συνθήκες
Ποια είναι η ιεραρχία των αναγκών του Maslow;
Πυραμίδα με το 7 για βάση και το 1 για κορυφή.
1. Αυτοπραγμάτωση: Προσωπική ανάπτυξη
2. Αισθητικές ανάγκες: ομορφιά, ισορροπία, φόρμα
3. Γνωστικές ανάγκες: γνώση, έννοια, αυτογνωσία
4. Ανάγκες αυτοεκτίμησης: Επιτυχία, εξουσία, ευθύνη, φήμη
5. Ανάγκες ανήκειν και αγάπης: οικογένεια, στοργή, σχέσεις ομάδας στην εργασία
6. Ανάγκες ασφάλειας: προστασία, ασφάλεια, τάξη, νόμος, όρια, σταθερότητα
7. Βιολογικές και φυσιολογικές ανάγκες: βασικές ανάγκες ζωής - αέρα,% τροφή, νερό, καταφύγιο, ζεστασιά, ύπνος.
Τι είναι η Εννοιολογική αλλαγή;
Η διδασκαλία της επιστήμης εμπεριέχει συχνά μία έκθεση μελιού αναδόμηση της προϋπάρχουσας γνώσης συναλλακτικές ιδέες που μπορεί να είναι λανθασμένες και να παρεμποδίσουν τη μάθηση.
Ερμήνευσε την ιεραρχία των αναγκών του maslow και ανάφερε τη σημασία της για τον επιστημονικό κόσμο.
● Οι πρώτες τέσσερις ανάγκες της ιεραρχίας βιολογικές, ασφάλειας, αγάπης και ανάγκη του ανήκειν οφείλονται σε πράγματα που ένας άνθρωπος στερείται. Επομένως ο μάσλοου ονόμασε τις ανάγκες αυτές ανάγκες ανεπάρκειας.
● Η αυτοπραγμάτωση αντίθετα αποτελεί μία ανάγκη ανάπτυξης: δεν αναφέρεται σε κάποια ανεπάρκεια στη ζωή κάποιου, αλλά ενισχύει την ανάπτυξη και την άνοδο του ατόμου, με αποτέλεσμα να μην εκπληρώνεται εντελώς παρά σπάνια.
● Η θεωρία του Maslow υπήρξε θεμελιώδης για τον ουμανισμό (σήμερα η βάση της θετικής ψυχολογίας) ψυχολογίας), ένα κίνημαν της ψυχολογίας πολύ δημοφιλές στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, βασίζονταν περισσότερο στη φιλοσοφία παρά στην έρευνα.
● Ένα αγόρι, για παράδειγμα, με την ανάγκη να απελευθερώσει τη συσσωρευμένη του ενέργεια (βιολογική ανάγκη) ενδέχεται να γίνει υπερβολικά ατίθασος στην τάξη, παρόλο που η δασκάλα του τον επιπλήττει για την υπερκινητικότητά του (μη ικανοποιώντας, επομένως, την ανάγκη του αγοριού για εκτίμηση από τους άλλους).
● Ένα κορίτσι με ανεκπλήρωτη ανάγκη για αγάπη και ανήκειν πολύ συχνά επιλέγει να μην παρακολουθήσει το μάθημα της ενδιάμεσης άλγεβρας μάθημα που θα ικανοποιούσε την επιθυμία της να μάθει περισσότερα μαθηματικά αν οι συμμαθητές των οποίων τη φιλία εκτιμά περισσότερο της πουν ότι το συγκεκριμένο μάθημα είναι μόνο για «σπασίκλες» και «φυτά».
● Αγόρι που με ισχυρό ενδιαφέρον για μάθηση, δεν ερχόταν συχνά στο σχολείο γιατί ήθελε να αποφύγει τις βίαιες συμμορίες που σύχναζαν στη γωνία του δρόμου έξω από το σπίτι του, σε μια γειτονιά με μεγάλη εγκληματικότητα. Η ανάγκη του παιδιού για ασφάλεια υπερνικούσε κάθε άλλη ανάγκη υψηλότερης μορφής που μπορεί να το χαρακτήριζε.
Κάνε κριτική στη θεωρία του Maslow.
● Λίγες απτές αποδείξεις υποστηρίζουν την ιεραρχική φύση των ανθρώπινων κινήτρων άντλησε τη θεωρία του από δικές του ανεπίσημες, υποκειμενικές παρατηρήσεις κάποιων υποθετικά « αυτό – πραγματωμένων» προσωπικών του φίλων και από δημοσιευμένες περιγραφές ιστορικών μορφών
● τα διάφορα κίνητρα των ατόμων χαρακτηρίζονται από τόση ποικιλομορφία που είναι αδύνατο να συμπυκνωθούν σε μια τόσο βραχεία λίστα βασικών αναγκών.
● H αυτοπραγμάτωση απαντάται σπάνια , με αποτέλεσμα να μην είναι πάντοτε εφικτή μία ακριβής, γενική περιγραφή των ανθρώπων μέσω της ιεραρχίας του Maslow.
● H θεωρία του Maslow αποδίδει την πηγή των κινήτρων αποκλειστικά στα άτομα καθαυτά, δίχως να λαμβάνει υπόψη την εκάστοτε εξωτερική συνθήκη που μπορεί είτε να ενισχύει είτε να καταστέλλει ένα κίνητρο.
Παρόλα αυτά, θετικές προεκτάσεις της θεωρίας:
● Είναι λογικό ότι οι άνθρωποι ανησυχούν για τη βιολογική τους κατάσταση και την προσωπική τους ασφάλεια πριν προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν τις περισσότερο κοινωνικές τους ανάγκες.
● Πολλοί άνθρωποι φαίνεται να έχουν πραγματικό ζήλο είτε για γνώση είτε για δημιουργική έκφραση του εαυτού τους, κάτι συνεπές ως προς την ιδέα της αυτο πραγμάτωσης κατά Maslow
● Οι έννοιες της ανάγκης για εκτίμηση , καθώς και εκείνης για αγάπη και ανήκειν αντανακλώνται σίγουρα στις σύγχρονες θεωρίες γύρω από την αυτο αξία και τη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων.
Τι είναι η αυτοαξία και αυτουπονόμευση;
Αυτοαξία
● Το 1959 ο Robert White διατύπωσε τη θέση ότι τα ανθρώπινα όντα εμφορούνται από μια βασική ανάγκη για ικανότητα – ανάγκη να πιστεύουν ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στις συνθήκες του περιβάλλοντός τους. Έχει βιολογική σημασία, ενώ έχει, κατά πάσα πιθανότητα, εξελιχθεί μαζί με το είδος μας. Ωθεί τους ανθρώπους να αναπτύσσουν τρόπους αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης των διαφόρων περιβαλλοντικών συνθηκών, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητές τους για επιβίωση.
● Η προστασία της αίσθησης ικανότητας κάποιου αυτοαξία συνιστά μία από τις υψηλότερες προτεραιότητες των ανθρώπων ( Covington ,
● Η διαρκής επιτυχία όμως δεν είναι πάντα δυνατή, ειδικά όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν απαιτητικά έργα. Στις περιπτώσεις αυτές, ένας εναλλακτικός τρόπος για να διατηρήσει κανείς την αυτοαξία του είναι να αποφύγει την αποτυχία, γιατί η αποτυχία παρέχει την εντύπωση της περιορισμένης ικανότητας.
Αυτουπονόμευση
Κάποτε, ωστόσο, τα άτομα αποφεύγουν έργα στα οποία περιμένουν ότι η επίδοσή τους δεν θα είναι καλή, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν εναλλακτικού τύπου στρατηγικές προκειμένου να προστατεύσουν την αυτοαξία τους. Μερικές φορές καταφεύγουν σε δικαιολογίες ως μέσο εξήγησης της κακής τους επίδοσης . Μπορεί επίσης να προβαίνουν σε πράξεις που ουσιαστικά υπονομεύουν τις πιθανότητές τους για επιτυχία φαινόμενο γνωστό ως αυτό – υπονόμευση.
Ποιες μορφές μπορεί να λάβει η αυτουπονόμευση;
● Υιοθέτηση ανέφικτων στόχων. Το να εργάζεται κανείς για την επίτευξη στόχων, οι οποίοι είναι ακατόρθωτοι ακόμη και από τα πιο ικανά άτομα.
● Ανάληψη υπερβολικά πολλών ευθυνών. Το να αναλαμβάνει κανείς τόσες ευθύνες που να καθίσταται αδύνατη η διευθέτησή τους.
● Δημιουργία προσκομμάτων. Το να επινοεί κανείς εμπόδια ή επιπλέον προαπαιτούμενα , τα οποία καθιστούν την επιτέλεση ενός έργου σχεδόν αδύνατη.
● Αναβλητικότητα. Το να αναβάλλει κανείς ένα έργο μέχρι που η επιτυχής έκβασή του να καθίσταται σχεδόν αδύνατη.
● Καταστολή της προσπάθειας. Το να καταβάλλει κανείς εμφανώς μειωμένη προσπάθεια για την ολοκλήρωση ενός έργου.
● Αντιγραφή στην τάξη. Το να παρουσιάζει κανείς τη δουλειά κάποιου άλλου σαν να είναι δική του.
● Χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών. Το να κάνει κανείς χρήση ουσιών που εκ των πραγμάτων μειώνουν την επίδοση.
Ποια είναι η διαφορά της αυτονομίας με την αυτοαποτελεσματικότητα;
● Αυτοαξία = βασική ανθρώπινη ανάγκη vs Αυτοαποτελεσματικότητα = δεν συνιστά, αναγκαία, & κινητήριο δύναμη της ανθρώπινης φύσης
● Αυτοαξία = αρκετά γενική, πρωταρχική αυτοαντίληψη vs Αυτοαποτελεσματικότητα = περισσότερο εξειδικευμένη ανά πεδίο δράσης
● Η αίσθηση της αυτοπεποίθησης επηρεάζει τα ενδογενή κίνητρα ενώ τα συναισθήματα ανικανότητας οδηγούν σε ελάττωση της δυναμικής των κινήτρων.
Πως μπορεί να εκφραστεί η αυτονομία;
Αίσθηση ελέγχου των πράξεων και της κατεύθυνσης που παίρνει η ζωή των ατόμων (πχ θέλω να το κάνω και όχι πρέπει να το κάνω)
● Απόλαυση δραστηριοτήτων με προσήλωση σε αυτές για μεγάλα χρονικά διαστήματα
● Δημιουργική σκέψη & άντληση νοήματος από συγκεκριμένα έργα & προβλήματα
● Ανάληψη προκλήσεων οι οποίες μεγιστοποιούν τη μακροπρόθεσμη μάθηση και ανάπτυξη.
● Επίτευξη στο υψηλότατο επίπεδο
● Παραμονή στο σχολείο δίχως εγκατάλειψη
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την αίσθηση αυτονομίας;
● Επιλογές σε λογικά πλαίσια γύρω από όσα επιχειρούν. Να είναι αληθινές και όχι περιοριστικές (πχ επιλογή από 2 μη ελκυστικά έργα)
● Απειλές & διορίες λειτουργούν κατασταλτικά και αποδυναμώνουν ενδογενή κίνητρα
● Δηλώσεις ελέγχου που υποσκάπτουν την αίσθηση της αυτονομίας (πχ περιορισμοί vs πληροφορίες)
● Εξωτερικές ανταμοιβές που να παρέχουν πληροφορίες σε σχέση με την πρόοδό τους και όχι για έλεγχο
● Επιτήρηση και αξιολόγηση με τη μορφή κρίσης υπονομεύουν την αυτονομία
Ανάφερε μερικές ατομικές διαφορές που επηρεάζουν τα κίνητρα.
● Ανάγκη σύναψης διαπροσωπικών σχέσεων και κοινωνικής ένταξης (να νιώθουν αποδοχή από τον εκπαιδευτικό και τους συμμαθητές – κλίμα τάξης – ΟΜΩΣ η αναζήτηση της έγκρισης των άλλων ίσως συνεπάγεται τη συμμόρφωση με κανόνες που υπονομεύουν την αυτονομία)
● Ανάγκη για επιβεβαίωση (επιθυμία εξασφάλισης αποδοχής και θετικής κρίσης των άλλων, χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοπεποίθηση)
● Ανάγκη για επίτευξη (John Atkinson : μια λειτουργία με 2 συσχετιζόμενες ανάγκες: κίνητρο για επιτυχία ή ΚΕ & κίνητρο για αποφυγή της αποτυχίας ή KAA)
● Αίσθηση ταυτότητας (ποιοι είμαστε, ποια πράγματα θεωρούμε σημαντικά και ποιους στόχους θέλουμε να πετύχουμε) όσο οι μαθητές συνδέονται με ζητήματα που τους αφορούν προσωπικά τόσο πιο εύκολα συμμετέχουν σε δραστηριότητες της τάξης
● Κλίσεις μια γενική, σχετικά αμετάβλητη τάση προσέγγισης καταστάσεων μάθησης και λύσης προβλημάτων με έναν συγκεκριμένο τρόπο (παραγωγικές κλίσεις: αναζήτηση ερεθισμού, ανάγκη για νόηση, επιστημική περιέργεια, προσαρμοστικότητα, ευσυνειδησία, μαθημένη εργατικότητα, ευρύτητα πνεύματος, κριτική σκέψη, αναζήτηση συναίνεσης, προοπτική του μέλλοντος)
Ποια είναι η σχέση θυμικού και κινήτρων;
● Θυμικό : συναισθήματα, συγκινήσεις και γενικές διαθέσεις που διακατέχουν ένα μαθητή όταν εκτελεί ένα έργο (πχ ευχαρίστηση, άγχος)
● Συναισθήματα αυτοσυνειδησίας: στενά συνδεδεμένα με τις αυτοαξιολογήσεις & την αίσθηση αυτοαξίας
● Πλήξη: απουσία ερεθισμού & διέγερσης
● Γνωστική ασυμφωνία (γνωστική σύγκρουση): ασυμφωνία ιδεών με τις υπάρχουσες πεποιθήσεις, νοητική δυσφορία, ανισορροπία (εννοιολογική αλλαγή).
Ποια είναι η σχέση θυμικού - νόησης με το θυμικό - μάθησης;
● Αδιαφορία των γνωστικών και κοινωνικογνωστικών προσεγγίσεων της μάθησης ως προς τις θυμικές πτυχές των νοητικών διεργασιών
● Θυμικό: νόηση & μάθηση
● Εν θερμώ νόηση: κατά το συλλογισμό, μάθηση, μνήμη, οι σκέψεις και οι αναμνήσεις χαρακτηρίζονται από συναισθηματικές χροιές ( εν θερμώ νόηση)
● Επιρροή της συναισθηματικής φύσης όσων πληροφοριών βρίσκονται αποθηκευμένες στη μακρόχρονη μνήμη στην ικανότητα για ανάσυρσή τους σε επόμενο στάδιο
● Ανάσυρση πληροφοριών από τη μακρόχρονη μνήμη με μεγαλύτερη επιτυχία όταν η διάθεση τη στιγμή της ανάσυρσης είναι η ίδια με την αρχική κατά την αποθήκευση (μνήμη εξαρτώμενη από τη διάθεση)
