درسِ سوم: فلسفه ”إشراق“ و ”مشّٰاء“

Question 1

سؤال ١:

٢ گروه عُمده فلاسفه اى إسلامي را همـراه با توضيح اِدعائي آنـها بنويسيد.

Answer 1

گروه أَوَّل:
«مشّٰاء»
• ”بسيار راه رونده “: ناميدند چون أَرِسْطُو (ع) هنگام تدريس بسيار پياده روى كرد (در ”ليسيوم / لوكيون“ Lycuem)
• براى كشفِ حقائق فقط بر ”اِستدلال“ تكيه مى كنند :. ”اِستدلاليُّون“ / ”مُحَصِّلون“
• مؤسِّس: أَرِسْطُو (ع)
• براى «مشّٰاء»: إبن سينا

گروه دوّم:
«إشراق»
• ”تابيدنِ نور“ :. ”عِلْم تنها «بافتني» نيست، (هم) «يافتني» است.“
• براى كشفِ حقائق بر ”اِستدلالــات“ + ”تزكيه نَفْس“ تكيه مى كنند
• مؤَسِّس: مشهور = أَفْلٰاطُوْن (ع) | مُطهَّري (ر) = ”الشيخ الإِشراق“ السُّهْرَوَرْدِي
• براى «إِشراقيُّون»: ”الشيخ الإِشراق“ السُّهْرَوَرْدِي ”المَقْتُول“

Question 2

سؤال ٢:

آيا، نسبتْ دادنِ ”إِشراق“ به أَفْلاٰطُوْن (ع) دُرُست است؟

Answer 2

به نظرِ مشهور: ”إِشراق“ به أَفْلاٰطُوْن (ع) نسبت مى دهد.

به نظرِ مُطهَّري (ر): بسيار ترديد و بعيد است كه أَفْلاٰطُوْن (ع) داعي به سير-و-سلوكِ معنوي و مشاهده قلبي باشد چون دليل قطعي نداريم از آثارِ وى (ع).

Question 3

سؤال ٣:

٣ تفاوت / فرْق / اِختلاف [مشهور] ميان أَفْلاٰطُوْن (ع) و أَرِسْطُو (ع) را توضيح دهيد.

Answer 3

أَفْلاٰطُوْن (ع):
١. نظريه ”مُثُل“ (كُلِّيات مِثٰالي): آن چه در اين عالَمِ مادَّة مشاهده شود، أصل و حقيقتِ آن در عالَم ”فراتر“ وجود دارد
٢. عِلْم: تذكّر و ”ياد-آورى“ (Anamnesis) است و نَه ”ياد-گيري“
٣. حقيقتِ أرواح ’قبل‘ از أبدان در ”عالَمِ مُثُل“

أَرِسْطُو (ع):
١. كُلِّي: أمري ”ذهني“ است و نَه ”مِثالي / ملكوتي / مجرّد“
٢. با أبزار و حواسِ بدني معلومات را به دست مى آورد و قبلاً نسبت به آنـها آگاهـى نداشته
٣. روح ’پس‘ از خلقِ بدن و همـراه با كمالْ يافتنِ خلقتِ بدنْ خَلق مى شود