znaczenie problematyki stresu Flashcards
Jakie wyróżniamy kategorie stresorów według stopnia nasilenia według Lazarusa i Cohen?
- Stresory drugoplanowe (codzienne kłopoty życiowe) (np. stanie w korku)
- Stresory osobiste → dotyczące konkretnych ludzi w konkretnych momentach życia
- Kataklizmy (np. wojna, huragan) → najbardziej obciążające
Jakie mamy 4 kategorie stresorów osobistych według Elliota i Eisdorfera
- Silne i ograniczone w czasie → wizyta u dentysty, oczekiwanie na zabieg
- Stresory pociągające za sobą określone następstwa → utrata bliskiej osoby, utrata pracy
- Powtarzające się stresory okresowe → egzaminy, rozmowy z niechcianymi ludźmi, obowiązek składania wizyt lekarskich
- Stresory przewlekłe → występujące w długim okresie czasu, np. długotrwała choroba, niebezpieczeństwa związane z wykonywanym zawodem, nieporozumienia w małżeństwie
Jaki mamy podział stresorów ze względu na lokalizację
- Zewnętrzne → pochodzące ze środowiska bodźce stresujące
-Wewnętrzne → rola właściwości osobowości, konflikty motywacyjne
Jakie wyróżniamy źródła stresu (dziedziny)
- Rodzina (stres rodzinny, małżeński)
- Praca (stres zawodowy)
- Edukacja (stres szkolny, egzaminacyjny)
- Działania wojenne (stres bojowy)
- Zdrowie (stres związany z chorobą)
- Nadmiar informacji (stres informacyjny)
Czym jest stres w ujęciu Cannona
Stres jako zakłócenie równowagi (homeostazy) i reakcja jednostki na to zakłócenie
Na jakiej zasadzie działa homeostaza?
Zasada sprzężenia zwrotnego jest podstawą homeostazy → w wyniku stresora (zaburzającego homeostazę) pojawia się reakcja wyzwalająca ciąg mechanizmów w organizmie mających na celu zagwarantowanie powrotu do homeostazy
Na czym polega dynamiczny aspekt homeostazy
raz osiągnięta równowaga nie utrzymuje się samoistnie tylko wymaga stałej aktywności organizmu w celu jej podtrzymania
Co fizjologicznie dzieje się z organizmem gdy zostanie uruchomiony system alarmowy/pogotowia?
Aktywowanie układu sympatycznego (inaczej współczulnego) -> w wyniku tego wzmożone wydzielanie adrenaliny -> przygotowanie do walki lub ucieczki
Co pociąga za sobą wzrost adrenaliny?
- Wzrost akcji serca (pompowanie większej ilości krwi)
- Wzmożone wydzielanie cukru do krwi (dodanie energii do działania) oraz zwiększenie jej krzepliwości
- Przekierowanie krwi ze skóry i narządów do mięśni szkieletowych co powoduje wzrost ich napięcia (przygotowanie do natychmiastowej reakcji)
- Hamowanie ruchów jelit (odłączenie zbędnej funkcji)
Jakie jest ujęcie stresu wg. Selyego
Stres jako niespecyficzna reakcja organizmu na wszelkie (tj. nie tylko zagrażające) stawiane mu żądania
Z jakich dwóch faz składa się stadium alarmowe GAS i na czym one polegają
- FAZA SZOKU
- Pojawiają się w niej wskaźniki uszkodzenia organizmu, ale jednostka jeszcze nie podejmuje aktywności
- Występuje spadek ciśnienia krwi i obniżenie temperatury ciała - FAZA PRZECIWDZIAŁANIA SZOKOWI
- Organizm zaczyna podejmować aktywne wysiłki mające na celu obronę
- Reakcje fizjologiczne przeciwne do tych w fazie szoku → wzrost ciśnienia krwi, podwyższenie temperatury ciała
- Jeśli wysiłki okażą się skuteczne → kończy się reakcja stresowa (nie pojawiają się kolejne stadia)
- Jeśli wysiłki okażą się nieskuteczne → pojawia się kolejne stadium GAS
z jakich trzech stadiów składa się GAS
- stadium reakcji alarmowej
- stadium odporności (stadium względnej adaptacji)
- stadium wyczerpania
w którym stadium GAS następuje obniżenie tolerancji na nowe bodźce
stadium odporności
Czym jest energia przystosowania, jakie są jej rodzaje i czym się charakteryzują?
Energia przystosowania tłumaczy dlaczego działanie stresorów może prowadzić do chorób stresopochodnych. Selye twierdził, że istnieje ograniczony zapas energii.
- Energia przystosowania powierzchniowa
- dostępna w każdej chwili w odpowiedzi na działanie stresorów - Energia przystosowania głęboka
- kiedy skończy nam się energia powierzchniowa sięgamy do energii głębokiej.
- Takie działanie może uszczuplać zasoby energii głębokiej, która według Selyego jest nieodnawialna (każde spotkanie ze stresorem zostawia pewnego rodzaju ślad, bliznę której nie można już uzupełnić).
W skrajnych wypadkach może nastąpić śmierć w wyniku całkowitego wyczerpania energii głębokiej - jest to proces stopniowy, w którym najpierw pojawiają się choroby.
Na czym polega krzywa stresu eustres/dystres
Wraz ze wzrostem poziomu stresu poprawia się samopoczucie i zdrowie człowieka, jednakże tylko do pewnego poziomu. Poziom ten jest wyznaczony przez próg maksymalmnej tolerancji stresu.
Po jego przekroczeniu stres staje się szkodliwy i zagraża zdrowiu.
