Zaburzenia osobowości Flashcards
schizofrenia
osobowość schizoidalna, paranoiczna, schizotypowa
uporczywe zaburzenia urojeniowe
osobowość paranoiczna, schizoidalna, schizotypowe
ChAD
osobowość antysocjalna, typu borderline
depresja
osobowość paranoiczna, schizoidalna, lękliwa, zależna, typu borderline
zaburzenia lękowe
osobowość paranoiczna, schizoidalna, lękliwa, zależna
fobia społeczna
osobowość lękliwa, zależna
zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
osobowość anankastyczna, typu borderline
zespołu stresu pourazowego
osobowość anankastyczna, typu borderline
anoreksja
osobowość anankastyczna
bulimia
osobowość typu borderline
zaburzenia somatyzacyjne, seksualne (np. pochwica)
osobowość histrioniczna
zaburzenia konwersyjne
osobowość histrioniczna, schizotypowa
parafilie
osobowość dyssocjalna, borderline, schizoidalna
Osobowość paranoiczna
- NASILENIE zaburzeń ZWIĘKSZA SIĘ z wiekiem (w przeciwieństwie do pozostałych typów)
Osobowość dyssocjalna istotnym czynnikiem predysponującym jest
podobne zaburzenia u ojca
czynnik korzystny rokowniczo w jadłowstręcie psychicznym
Osobowość histrioniczna
Leczenie borderline
objawową skuteczność wykazują: normotymiki, LPP II gen. oraz SSRI.
Trwałe zmiany osobowości nie wynikające z uszkodzenia, ani choroby mózgu - ile
Utrzymują się co najmniej 2 lata.
Transwestytyzm o typie podwójnej roli:
bez podniecenia seksualnego.
Transwestytyzm fetyszystyczny:
- przebieranie się w odzież płci przeciwnej w celu uzyskania podniecenia seksualnego.
Pedofilia:
- sprawca ma co najmniej 16 lat i jest przynajmniej 5 lat starszy od dziecka,
hebefilia
stosunki płciowe z dziećmi w wieku 11 - 14 lat, które osiągnęły już dojrzałość płciową.
leki antypopędowe
octan cyproteronu
ADHD czas
Objawy występują w co najmniej dwóch środowiskach, utrzymują się przez minimum 6 miesięcy i pojawiają się przed 7. rż
ADHD wykluczenie
całościowe zaburzenia rozwojowe,
epizod: maniakalny/depresyjny,
zaburzenia lękowe.
Nadpobudliwość u chłopców jest czynnikiem ryzyka rozwinięcia się osobowości
osobowości antyspołecznej = dyssocjalna
ADHD - leki psychostymulujące – 1 rzut:
METYLOFENIDAT i dekstramfetamina - mogą wywołać tiki
ATOMOKSETYNA
inhibitor zwrotnego wychwytu noradrenaliny
(może powodować tachykardię i myśli samobójcze),
Koprolalia
= gównotok - patologiczna, niedająca się opanować potrzeba wypowiadania nieprzyzwoitych słów lub zdań, przekleństw lub obelg kierowanych do obcych.
Zaburzenia tikowe - czas Przemijające
co najmniej 1 mies., ale krócej niż 1 rok
Zaburzenia tikowe - czas Przewlekłe
co najmniej 1 rok
Zaburzenia tikowe - czas Zespół tików głosowych i ruchowych
dłużej niż 1 rok.
Zaburzenia tikowe - leczenie
Zaleca się małe dawki leków przeciwpsychotycznych II generacji, np. risperidon
Wśród wad chromosomalnych najczęstszą przyczyną całościowych zaburzeń rozwoju jest
zespół kruchego chromosomu X.
Autyzm dziecięcy - kiedy?
Objawy ujawniają się przed 3. rokiem życia.
Objawy ze wszystkich 3 grup – upośledzenie:
komunikacji, interakcji społecznych, zachowania i zabawy.
Autyzm atypowy - kiedy
Różni się WIEKIEM w którym się pojawia (zazwyczaj dopiero po 3. roku życia
oraz nie spełnia wszystkich 3 kryteriów diagnostycznych.
Zespół Aspergera kiedy
Objawy widoczne dopiero w wieku przedszkolnym lub szkolnym.
Zespół Retta - co to
mutacja genu na chrom. X, występuje u dziewczynek dla chłopców w większości jest wadą letalną.
- częściowa/całkowita utrata mowy,
- utrata umiejętności lokomocyjnych i posługiwania się rękami - stereotypie (klaskanie, zacieranie)
- zahamowanie wzrostu czaszki
- regres lub zanik umiejętności komunikacyjnych i społecznych
- U ok. 80% - napady padaczkowe
Zespół Retta kiedy
zaburzenia pojawiają się zwykle pomiędzy 7. a 24. miesiącem życia
Zespół Hellera = i kiedy
Dziecięce Zaburzenie Dezintegracyjne
- Pierwsze objawy między 3. a 4. rokiem życia
Niepełnosprawność intelektualna lekka
Lekki (F70), IQ 50-69
Wiek mentalny w dorosłości 9-12 lat.
Niepełnosprawność intelektualna Umiarkowana
Umiarkowany (F71), IQ 35-49
Wiek mentalny w dorosłości 6-9 lat
Niepełnosprawność intelektualna znaczna
Znaczny (F72), IQ 20-34
Wiek mentalny w dorosłości 3-6 lat
Niepełnosprawność intelektualna głęboka
Głęboki (F73), IQ < 20
Wiek mentalny w dorosłości < 3 lat
Prodrom =
stan prepsychotyczny stan poprzedzający bezpośrednio wybuch 1-ego epizodu schizofrenii
- upośledzenie koncentracji, osłabienie napędu i motywacji,
- nastrój depresyjny, drażliwość, zaburzenia snu, lęk,
- wycofanie społeczne, podejrzliwość,
- upośledzenie pełnienia ról.
Paragnomen
impulsywne, nieumotywowane, gwałtowne czyny.
Występuje w przebiegu schizofrenii.
Np. chory z niezrozumiałych powodów brutalnie atakuje obcą mu osobę.
Narzędziem do identyfikacji prodromu jest m.in.
UHRS (Ultra-High Risk Syndrome),
Stan prepsychotyczny - Czynniki ryzyka:
- osobowość schizotypowa lub krewny pierwszego stopnia z psychozą,
- znaczące pogorszenie funkcjonowania psychicznego w okresie od tygodnia do 5 lat.
Zachowania agresywne Interwencje farmakologiczne
- lekami z wyboru są BDZ, w miarę możliwości p.o. np. 5—20 mg diazepamu, 1-2,5 mg lorazepamu,
- podaje się: 50 mg klorazepatu,
- w przypadku przeciwwskazań do podania BDZ można podać 50—100 mg hydroksyzyny,
Interwencje farmakologiczne - w przypadku ostrej psychozy
np. 2,5—10 mg haloperidolu
w celu opanowania pobudzenia w przebiegu psychoz schizofrenicznych oraz epizodu maniakalnego preferuje się stosowanie
olanzapinę lub arypiprazol.
Napady paniki - postępowanie
- szybko i krótko działające BDZ (preferowana droga p.o.), np. alprazolam 0,25-1 mg p.o., lorazepam 1-4 mg p.o.,iv.,im.,
- jeśli istnieją przeciwwskazania do BDZ – stosować hydroksyzynę.
Majaczenie (delirium) W patogenezie największe znaczenie ma
upośledzenie transmisji cholinergicznej.
Leki o działaniu antycholinergicznym o dużym potencjale wywoływania majaczenia:
- diazepam,
- kaptopril,
- hydralazyna,
- deksametazon,
- kortykosteron,
- ampicylina,
- klindamycyna,
- tobramycyna.
Majaczenie niewywołane alkoholem ani SPA śmiertelność
JEST TO STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA u osób po 65. r.ż. 20-70%
Majaczenie Farmakologiczne:
- LPP klasyczne – haloperidol - W przypadku silnego pobudzenia dawkę 1/2 amp. 5mg podawać im. 1-3 razy na dobę.
- LPP IIG – risperdon (0,5-2mg), olanzapina (2,5-10mg), kwetiapina (25-50mg)
- LPP są przeciwwskazane w majaczeniu drżennym i wywołanym odstawieniem leków uspokajających i nasennych,
- BDZ – tylko, gdy stan pobudzenia pacjenta tego wymaga (stosować możliwie NISKIE dawki np Diazepam do 40 mg, Oksazepam 10-20 mg).
Złośliwy zespół neuroleptyczny/poneuroleptyczny (ZZPN) - jakie przewodzenie
jest zagrażającym życiu zespołem związanym z zmniejszeniem transmisji dopaminergicznej w prążkowiu i podwzgórzu,
Złośliwy zespół poneuroleptyczny jak często
u około 1% chorych leczonych neuroleptykami,
a w około 10% przypadków prowadzi do zgonu.
ZZPN - objawy
- sztywność mięśniowa (najwcześniejszy objaw) ,
- objawy „koła zębatego”, „rury ołowianej”,
- drżenie mięśniowe,
- dystonie, dyskinezy, opistotonus,
- hipertermia, zlewne poty,
- tachykardia, wahania ciśnienia tętniczego krwi,
- tachypnoë,
- nietrzymanie moczu,
- mutyzm,
- zaburzenia świadomości.
ZZPN - badania laboratoryjne
- leukocytoza (> 10 000/mm3),
- ↑ CPK,
- wzrost: AST, aldolazy oraz LDH,
- mioglobina we krwi i w moczu,
- kwasica metaboliczna,
- niedobór żelaza.
ZZPN - postępowanie:
Benzodiazepiny – pierwszy wybór
- lorazepam
- diazepam
Leki dopaminergiczne
- amantadyna,
- bromokryptyna.
Dantrolen – obniża napięcie mięśniowe.
Elektrowstrząsy - przy braku skuteczności powyższych,
Leki zwiększające aktywację serotoninergiczną:
- SSRI– fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina, citalopram, escitalopram,
- inhibitory MAO - moklobemid,
- klomipramina i inne TLPD, wenlafaksyna, trazodon, buspiron, lit,
- dekstrometorfan, ergotamina, difenhydramina,
- tramadol, fentanyl, pentazocyna,
- linezolid, rytonawir,
- L-tryptofan, wyciągi z dziurawca, żeń-szenia,
- metoklopramid, ondansetron, granisetron,
- sumatryptan (przeciwmigrenowy),
- sibutramina (zmniejszający masę ciała),
- kwas walproinowy,
- MDMA, LSD, amfetamina.
Zespół serotoninowy - postępowanie
- odstawić lek serotoninergiczny,
- płukanie żołądka, węgiel medyczny – przy krótkim czasie od połknięcia leków,
- BDZ (lorazepam, diazepam),
Zespół serotoninowy - postępowanie Nie stosować:
- leków przeciwgorączkowych (hipertermia jest wynikiem wzmożenia napięcia mięśni a nie stanu zapalnego),
- propranololu (ryzyko hipotonii),
- bromokryptyny, dantrolenu (nasilają objawy).
nie stosować fizycznego unieruchomienia,
