Zaburzenia lękowe Flashcards
Zaburzenia lękowe w postaci fobii
- lęk w określonej sytuacji,
- lęk przed wystąpieniem lękotwórczej sytuacji (antycypacyjny) ,
- unikanie tej sytuacji.
agorafobia
Silny lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem ludzi, miejscami publicznymi
lub sytuacjami z których wydostanie się może być trudne
moze być też silny lęk przy samotnym oddalaniu się od swojego miejsca zamieszkania
mogą towarzyszyć objawy depresyjne (szczególnie w długotrwałej i nasilonej)
fobia społeczna
Inaczej zespół lęku społecznego.
3-4% populacji
ryzyko zachorowania w ciągu życia - 7%
Lęk przed oceną i ośmieszeniem, „zbłaźnieniem się” przed innymi ludźmi w sytuacjach społecznych
najcz. początek w okresie dorastania
duże ryzyko samobójstwa
współwystępują: depresja, uzależnienie od alkoholu,BDZ
postać izolowana fobii społecznej
lęk pojawia się tylko w 1 sytuacji społecznej
np. lęk podczas jedzenia w towarzystwie
Fobia społeczna
Leczenie
- inhibitory MAO: moklobemid
- SSRI: paroksetyna, escitalopram, sertralina
algofobia
ból
akrofobia
wysokość
awiatofobia
podróżowanie samolotem
hemofobia
krew
jedyna fobia, w której dochodzi do mobilizacji układu przywspółczulnego, co może prowadzić do omdlenia)
keraunofobia
pioruny
Zaburzenie lękowe z napadami lęku
Epidemiologia i współchorobowość
- 3-4% populacji
- 2-3x częściej u K
- początek 20-40 rż.
- pojedynczy napad lęku ma nawet 15% populacji
- u 50-65% współwystępuje depresja, u 25% zab. lękowe uogólnie
- 20% podejmuje próby S
- 27% nadużywa alkoholu
- 45-70% ma zaburzenia osobowości
Zaburzenie lękowe z napadami lęku
Przebieg
- remisja u 30-40%
- u 50% częściowe złagodzenie objawów
- 10-20% - długotrwałe, nasilone objawy
- rozwija się wtórnie lęk antycypacyjny - lęk przed lękiem
Napad paniki kryteria
- Odzdzielny epizod intensywnej obawy i dyskomfortu
- nagły początek
- max nasilenia w kilka min i trwa przynajmniej kilka min.
- występują min 4 objawy z grup:
a. objawy wzbudzenia autonomicznego (musi być min 1)
b. objawy z zakresu klp i brzucha
c. objawy obejmujące stan psychiczny
d. objawy ogólne
Choroby współwystępujące z lękiem napadowym
- zab. lękowe uogólnione
- agorafobia
- zab. osobowości
- depresja
- próby samobójcze
napad paniki
silny lęk z wyraźnymi objawami wegetatywnymi:
- kołatanie, przyspieszenie AS
- ból w klp
- uczucie duszności, dławienia
- nudności
- pocenie się, uderzenia gorąca
- drżenie
- derealizacja, depersonalizacja
- parastezje
- obawa śmierci
Zaburzenie lękowe z napadami lęku
Leczenie
- SSRI, SNRI przez 6msc - 2lat
- początkowo można dodać bdz o średnim/długim okresie działania na max 4-6 tyg.
- CBT (chociaż wykazano działanie psychodynamiki i grupowej)
Zaburzenia lękowe uogólnione (GAD)
- 1-3% populacji
- charakteryzujące się wolnopłynącymi, bezprzedmiotowymi stanami niepokoju
i poczuciem zagrożenia niepowiązanym z sytuacją zewnętrzną. - rozpoznanie po min. 6 miesiącach objawów
- często towarzyszą przewlekłe objawy somatyczne
- częściej u K, początek ok 20-40 rż.
- u nawet 80% są inne zab. lękowe i depresja
Zaburzenia lękowe uogólnione (GAD)
Leczenie
- SSRI, SNRI, pregabalina
leczenie doraźne
alprazolam, lorazepam, oksazepam
leczenie długoterminowe
SSRi, wenlafaksyna
leki II rzutu
pregabalina
hydroksyzyna
Optymalny czas leczenia BDZ
- 4-6 tyg.
- ryzyko uzależnienia wyraźnie wzrasta po 3-4 msc. stosowania
OCD
- 2-3% populacji
- M=K
- początek w okresie adolescencji
- objawy trwają min. 2 tygodnie
OCD
Leczenie
- CBT + SSRI/SNRI/TLPD (wysokie dawki)
- off-label arypiprazol, risperidon, haloperidol
Ostra reakcja na stres
- w wyniku sytuacji traumatycznej
- objawy pojawiają się w ciągu godziny od sytuacji. Po ustąpieniu stresosa zaczynają się wycofywać po 8h, przy utrzymywaniu stresora po 48h
- oszołomienie, dezorientacja, depersonalizacjia, fuga dysocjacyjna
- w okresie po wydarzeniu traumatyczną mogą być: rozpacz, depresja, lęk, złość
- jeśli objawy trwają >1msc. to rozpoznajemy PTSD
Ostra reakcja na stres
Leczenie
Krótkotrwała interwencja kryzysowa:
- nawiązanie kontaktu z chorym, wysłuchanie, zrozumienie, akceptacja
- rozładować emocje, lęk, pobudzenie
- zidentyfikować mocne i słabsze cechy ofiary
- pomóc poszkodowanemu poznać i zrozumieć następstwa wydarzenia i dążyć do przezwyciężenia ich i wzmocnić zakres panowania nad sobą
- zasadnie jest podawanie BDZ przez kilka dni po zdarzeniu
PTSD epidemiologia
- częstość 2-3% (czasem nawet 18%)
- u 7-25% osób, które doznały silnej traumy
- około połowa z PTSD choruje lub chorowała na inne zab. psychiczne (lękowe, afektywne)
- nawet 2x częściej u K
PTSD
Objawy
- kilka tygodni-msc. po sytuacji wywołujące (po obiektywnie ciężkiej sytuacji stresowej)
- natręte wspomnienia, sny, napady lęku
- objawy depresji, myśli i próby S
- wyraźne unikanie bodźców mogących przypomnieć uraz
- nadmierna pobudliwość wegetatywna - problemy z zasypianiem, drażliwością, koncentracja, nadreaktywnością na bodźce
Fazy reakcji postresowej
M. Horowitz
- Krzyk - emocjonalny wybuch
- Zaprzeczenie
- Wdzieranie się - intruzja
- Przepracowanie
- Zakończenie
PTSD
Leczenie
- terapia poznawcza, psychodynamiczna i behawioralna
- SSRI mogą być korzystne u nawet 70%
PTSD
Strategie terapeutyczne
- wspieranie adaptacyjnych umiejętności radzenia sobie
- normalizacja zaburzenia - każdy w takiej sytuacji zachowałby się tak samo
- zmniejszenie unikania- doprowadzenie pacjenta do ujawnienia wspomnień, myśli i uczuć związanych z traumą
- zmiana atrybucji znaczenia traumy
Inne leki przeciwlękowe
- hydroksyzyna
- buspiron
- pregabalina - w GAD
Buspiron
częściowy agonista 5HT1A
przeciwlękowy
efekt po 2-4 tyg.
nie powoduje uzależnienia
wskaz: zab. lękowe uogólnione
