wykład 5. migracje z Polski przed i po 2004 r.

Question 1

główne kierunki migracji z Polski

Answer 1

• tradycyjne (od XIX w.) - Niemcy, USA, Francja, Brazylia, UK
• Nowe (po 1989) - Belgia, Włochy, Grecja, Holandia
• Najnowsze (po 2004) - UK, Irlandia, Norwegia, Islandia

Question 2

migracje po II WŚ

Answer 2

• powojenne masowe migracje, przesiedlenia, powroty z wojennej tułaczki
• PRL: kontrola nad migracjami, prawie zupełny brak powrotów; brak badań i wiarygodnych danych, ukryty prawdziwy cel wyjazdów, wyjazdy “prywatno-czasowe” i “zbiorowo-turystyczne”

Question 3

“wielkie zamknięcie”

Answer 3

okres stalinowski, koniec lat 40. do 1954 r.
Niemal całkowite zamknięcie granic i restrykcje.
Czynniki polityczne: chęć stworzenia państwa totalitarnego na wzór ZSRR
Czynniki ekonomiczne: chęć zatrzymania w kraju siły roboczej

Question 4

“odwilż” po okresie stalinowskim

Answer 4

• ewolucja polityki paszportowej i pewne ułatwienia wyjazdów zagranicznych
• przyczyny: zmiana zachowania władz, masowa chęć wyjazdu, obieg informacji na temat poluzowania restrykcji

Question 5

“eksplozja mobilności” po roku 1956

Answer 5

• dalsze rozluźnienie restrykcji
• skokowy wzrost liczby wyjazdów (200-300 tys. rocznie)
• rozwój zbiorowej turystyki
• lata 58-59 - tworzenie polityki mającej na celu zredukowanie liczby wyjazdów zagranicznych
• lata 60 - stopniowy wzrost liczby wyjazdów, ale niższy niż po 56r.

Question 6

dekada Gierka - lata 70.

Answer 6

• wzrost liczby i złożoność wszystkich form mobilności zagranicznej (turystyka handlowa, legalne migracje zarobkowe i nielegalne migracje na Zachód)
• wzrost liczby wyjazdów na Zachód
• “eksport wewnętrzny” - sklepy Pewex i Baltona, wysoki kurs dolara (rola transferów pieniężnych z emigracji)

Question 7

lata 80. - okres przełomu

Answer 7

• destabilizacja systemu, zamieszanie w polityce paszportowej
• ograniczenie możliwości wyjazdu do krajów demokracji ludowej (Solidarność i strajki)
• kryzys gospodarczy -> wyjazdy na zachód (1,2 mln w 1981)
• stan wojenny - zamknięcie granic
• kryzys gospodarczy po zniesieniu stanu wojennego, wysoki kurs dolara
• rola sieci migracyjnych -> kumulacja wyjazdów w ostatnich latach PRL

Question 8

migracje i schyłek PR:

Answer 8

• fluktuacje polityki paszportowej (zamykanie granic -> rozluźnianie polityki)
• społeczna gotowość do wyjazdów
• lata 80 -> 1,3 mln stałych emigrantów
• migracja jako bufor zmian ustrojowych (Okólski)
• dziedzictwo PRL: emigracja sposobem na życie

Question 9

strumienie migracji z Polski po 89

Answer 9

• pracownicze do prac nie wymagających kwalifikacji (legalne i nielegalne)
• do prac wymagających kwalifikacji (na ogół legalne)
• osób wysoko kwalifikowanych (legalne)
• studenci (legalne)

Question 10

migracje wahadłowe (cyrkulacyjne)

Answer 10

Skeldon: Cyrkulacja jest formą mobilności populacji, która nie wymaga trwałej zmiany miejsca zamieszkania danej osoby.
Mitchell: Cyrkulacja ekonomiczna (labour circulation) jest procesem, w ramach którego ludzie okresowo opuszczają miejsca stałego zamieszkania w poszukiwaniu zatrudnienia w miejscach zbyt
odległych, by można było dojeżdżać do nich codziennie

Question 11

migracja niepełna w Polsce po 1989

Answer 11

Czasowe przemieszczanie się do miejsc pracy za granicą, bez
zapuszczania tam korzeni związane w zasadzie z przebywaniem poza Polską w innym charakterze niż dozwolony prawem kraju przyjmującego lub podejmowanie zatrudnienia w najniższym segmencie rynku pracy, zazwyczaj „nieregularnego” (przed 2004, dziś charakter legalny).

Skutek niedourbanizacji kraju i doświadczenie migracji wewnętrznej.
Migrujemy ale bez wejścia w to środowisko.

Question 12

ludzie na huśtawace (Jaźwińska, Okólski)

Answer 12

wyjeżdżali za granicę z myślą o jak najszybszym powrocie, przywiązani do opuszczonych rodzinnych siedlisk, pobyt w nowych miejscach tymczasowy. Kontrast do ludzi w ruchu.

Question 13

migracje poakcesyjne polaków - cechy wspólne

Answer 13

• Dominujący aspekt ekonomiczny
• Część krajów docelowych pozostaje ta sama
• Głównie prace 3D, niewymagających kwalifikacji, niskopłatnych
• Ważna rola sieci migracyjnych

Question 14

migracje poakcesyjne polaków - nowe zjawiska

Answer 14

• Nowe kraje (Irlandia, Norwegia)
• Zmiana mechanizmów mobilności – firmy rekrutujące
• Legalność pobytu i pracy
• Więcej migrantów dobrze wykształconych
• Elastyczność

Question 15

Główne strategie migracyjne Polaków (typologia CRONEM)

Answer 15

• Bociany: sezonowe migracje
• Chomiki: wyjazdy żeby zarobić dużo hajsu na mieszanie, auto, cośtam, potem wracamy
• Buszujący/searchers: pojechanie bez konkretnego planu
• Łososie/stayers: osoby, które chcą zostać, ale potem wrócić na starość??

Question 16

zjawisko intencjonalnej nieprzewidywalności

Answer 16

Strategia migracyjna polegająca na celowym nie określaniu czasu trwania migracji
- Emigracja „zobaczymy” jak długo co i jak dokładnie, elastyczność
- Decyzja o wyjeździe i/lub powrocie mniej dramatyczna, nie stanowi zerwania z przeszłością
- Poczucie tymczasowości
- Strategia adaptacyjna we współczesnej zglobalizowanej Europie
Wzorzec „kariery bez granic” (Grabowska-Lusińska 2012)

Question 17

kapitał społeczny migrantów wiążący

Answer 17

• Więzi w obrębie własnej grupy społecznej
  Często wykorzystywany zwłaszcza w pierwszych fazach migracji
• Może mieć negatywne skutki
• Wykluczanie osób spoza grupy
• Separacja i marginalizacja

Question 18

kapitał społeczny migrantów pomostowy

Answer 18

• więzi z osobami należącymi do różnych społeczności
• sprzyja integracji migrantów

Question 19

więzi społeczne polaków za granicą

Answer 19

• traktowani przez społeczeństwo przyjmujące jako “oni”, brak poczucia “my”
• nie ma wspólnoty wyobrażonej, choć jest przywiązanie do ojczyzny
• niski poziom kapitału społecznego
• dystans i krytyka w stosunku do przedstawicieli własnej grupy etnicznej