Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Question 1

Teorie retrybutywne

Filozofia karania

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 1

Funkcja kary: przywracanie sprawiedliwości, odpłata za czyn, który ją narusza (Bońska)
Ukaranie sprawcy jako wyraz sprawiedliwości, nie wymaga dalszego uzasadnienia (Kant, Hegel, Durkheim)

Question 2

Teorie utylitarne

Filozofia karania

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 2

Kara za przestępstwo uzasadniana jest konsekwencjami jej wymierzenia dla wszystkich członków społeczności (Beccaria, Bentham, Mill)

Question 3

Jakie podejście jest stosowane w polskim systemie więzięnnictwa?

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 3

podejście mieszane (retrybutywno-utylitarne) - kara ma sprzyjać realizacji publicznego pożytku, ale ma też stanowić zadośćuczynienie

Question 4

Jaka była pierwotna funkcja więzienia?

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 4

• przetrzymanie skazanego aż do momentu kary zasadniczej, która zazwyczaj miała char. cielesny i hańbiący
• forma odwetu, społecznej zemsty
• XVIII w., Beccaria - kara więzienna powinna być długotrwała, gdyż zawiera największe wrażenie na duszy

Question 5

Więzienie jako instytucja totalna:

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 5

Erving Goffman
* Specyficzne reguły
* Realizacja wszystkich potrzeb w jednym miejscu
* Architektura utrudniająca/uniemożliwiająca kontakt z zewnętrznym światem
* Dwuczłonowy charakter społeczności: podwładni i przełożeni

Question 6

Przejawy prizonizacji (Haney):

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 6

• zależność od struktury instytucjonalnej i przypadkowość
• nadmierna czujność
• interpersonalna nieufność i podejrzliwość
• nadmierna kontrola emocjonalna
• wyobcowanie i dystans psychiczny
• społeczne wycofanie i izolacja
• przestrzeganie norm kultury więziennej
• obniżone poczucie własnej wartości i wartości osobistej
• w niektórych przypadkach PTSD

Question 7

Z czym może wiązać się osadzenie w zakładach karnych?

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 7

• izolacją od rodziny i przyjaciół
• deprywacją podstawowych potrzeb
• permanentnym stresem i lękiem/strachem
• nudą i monotonią
• przegęszczeniem w celach
• koniecznością przebywania w towarzystwie osób dobranych przez personel ZK
• awersyjna stymulacja bodźcowa lecz jednocześnie deprywacja poznawcza i estetyczna

(Piotrowski, Florek)

Question 8

Misja więziennictwa (Poklek):

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 8

• ochrona społeczeństwa, humanitarne traktowanie osadzonych, resocjalizacja
• kara zmierza do osiągnięcia skutków prewencyjnych i kompensacyjnych

Question 9

Jakie są punkty krytyki kary pozbawienia wolności?

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 9

jest kosztowna, nieskuteczna, a w krajach o punitywnej polityce występują wysokie wskaźniki przestepczości i recydywy –> lepsze rezultaty przynosi stosowanie kar nieizolacyjnych

Question 10

Na przykładzie norweskiego więzienia Agder wytłumacz na czym polega stosowanie kar nieizolacyjnych

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 10

Sprawca jest reintegrowany ze społeczeństwem
osadzeni wykonują usługi dla lokalnej społeczności (np. fryzjerstwo, stolatstwo)

Question 11

Dolegliwości izolacji więziennej

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 11

• deprywacja wolności - przymusowe odosobnienie
• przebywanie w surowych warunkach i opresyjnym środowisku społecznym
• wymuszony automatyzm zachowania
• niemożność doboru satysfakcjonującego otoczenia

Question 12

Według Geshama M. Sykes’a osadzeni pozbawieni są…

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 12

• wolności: ograniczenie swobody poruszania się, działania i kontaktów z najbliższymi
• dóbr materialnych i udogodnień
• kontaktów (w tym intymnych)
• autonomii
• poczucia bezpieczeństwa

Question 13

Dolegliwości izolacji więziennej w zakładach typu zamkniętego

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 13

Wyższy odsetek chorób i zaburzeń psychicznych (szczególnie uzależnienia, ADHD, zaburzenia lękowe)
Wyższy odsetek samobójstw

Question 14

Najważniejsze ustalenia ustawy o zakładach karnych typu zamkniętego

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 14

1. cele mieszkalne mogą być otwarte w porze dziennej
2. osadzeni moga być zatrudniani poza terenem więzienia
3. zajęcia dodatkowe organizowane są na terenie więzienia
4. ruch skazanych po terenie więzienia jest zorganizowany i pod nadzorem
5. dwa widzenia w miesiącu, które są nadzorowane przez administrację zakładu
6. cenzura korespondencji
7. rozmowy telefoniczne podlegają nadzorowi administracji

Question 15

Z czego wynika deprywacja estetyczna?

Science of Art in Prison

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 15

• niewielkiego znaczenia przypisywanego estetyce w ZK przez SW
• problemów finansowych
• przekonania, że kara pozbawienia wolności powinna być wykonywana w trudnych warunkach
• punitywnego nastawienia społeczeństwa

Question 16

Estetyzacja więzień: wykorzystanie ustaleń neuroestetyki i psychologii ewolucyjnej

Science of Art in Prison

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 16

bodźce wywołujące pozytywne doświadczenie estetyczne z perspektywy neurobiologicznej opisali Ramachandran i Hirstein

wykorzystaniu sztuki w warunkach polskich zakładów karnych służyły projekty: The Labyrinth of Freedom (Nowy Wiśnicz) and “The Horizon of Freedom (Radom)

Question 17

Co, według Piotrowskiego i Florka, może zmniejszać zachowania agresywne więźniów?

Science of Art in Prison

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 17

Zmiany w estetyce zakładów karnych o naukowych podstawach, służące do redukcji poziomu stresu osadzonych (wykorzystanie psychologii ewolucyjnej i neuroestetyki)

Question 18

Czego dotyczy projekt Arts of Freedom?

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 18

Międzynarodowy projekt mający na celu edukację artystów w zakresie estetyzacji zakładów karnych (Chorwacja, Norwegia, Polska, Węgry, Niderlandy, Hiszpania)

Question 19

Redukcja poziomu stresu prowadzi do…

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 19

zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zachowań agresywnych

Question 20

Deprywacja estetyczna (szczególny rodzaj deprywacji sensorycznej) prowadzi do…

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 20

agresji

Question 21

Przestrzeń ZK powinna być organizowana z uwzględnieniem…

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 21

umożliwienia dostępu do środowiska naturalnego oraz obecności pozytywnych dystraktorów
wyników badań zakresu estetyki empirtycznej w celu redukcji stresu i deprywacji estetycznej

Question 22

Ewolucyjne zalecenia modyfikacji przestrzeni ZK:

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 22

• naturalne oświetlenie
• kontakt z naturą i naturalnymi kolorami,
• wyeliminowanie hałasu i zanieczyszczeń,
• dostosowanie temperatury,
• otwarta przestrzeń i odpowiednia perspektywa
• zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
• łatwy dostęp do pożywienia i wody

Question 23

Cel prewencyjny kary

Poklek: Zarys psychologii penitencjarnej. Pomiędzy teorią i praktyką.

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 23

zwiazany z zapewnieniem poczucia bezpieczeństwa
* Dla społeczeństwa: wskazanie na konsekwencję przestępstw w celu zapobiegania ich
* Dla skazanego: izolacja i wdrożenie środków zapobiegawczych przed kolejnymi przestępstwami

Question 24

Cel kompensacyjny kary (sprawiedliwościowy)

Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 24

związany z zaspokojeniem poczucia sprawiedliwości
* Dla społeczeństwa: przekonanie o odpowiednio surowej karze wobec przestępcy
* Dla jednostki: zaspokojenie indywidualnego poczuca sprawiedliwości pokrzywdzonego i jego rodziny/bliskich

Question 25

Cel kary ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 25

skutek, którym jest **zabezpieczenie przed dalszym popełnianiem przestępstw i zadośćuczynienie** sprawiedliwości społecznej

Question 26

Funkcje kary ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 26

zadania **realizowane na bieżąco** przez wymierzoną karę

Question 27

Zadanie kary ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 27

**odplata za wyrządzone zło** (aspeky materialny), któremu towarzyszy **potępienie** (aspekt moralny) kara wiąże się z **deprywacją określonego cenionego dobra**

Question 28

Humanitaryzm (wg. Jedynaka) ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 28

postawa pełna wyrozumiałości i życzliwości dla innych, nacechowana szacunkiem dla człowieka i jego godności, przesiąknięta pragnieniem oszczędzenia mu cierpienia

Question 29

Zadanie resocjalizacji ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 29

praca z drugim człowiekiem na zasadzie odpowiedzialności za siebie, braku przemocy, akceptacji i uznania, szanowania prywatności i wsparcia ze strony innych

Question 30

Krytyka instytucji więzienia: nurt prawno-etyczny ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 30

koncentruje się na istocie dopuszczalności wymierzania kary więzienia

Question 31

Krytyka instytucji więzienia: nurt płynący z obszarów psychologii, socjologii i kryminologii ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 31

* **sprzeczność między celami a środkami** służącymi wykonaniu kary * nienaturalny i silnie **patologizujący klimat społeczny** w ZK * **antagoznim**, wrogość, brak zaufania * psychologiczne **skutki izolacji**, powodujące niedostosowanie i niezdolność do funkcjonowania w społeczeństwie

Question 32

Organy państwowe, zgodnie z zasadą humanitaryzmu, są zobowiązane do... ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 32

* poszanowania **godności ludzkiej** * przestrzegania **praw i wolności obywatelskich** więźniów * zapewnienia odpowiednich **warunków socjalno-bytowych i zdrowotnych** * zapewnienia bezkolizyjnego **powrotu do społeczeństwa**

Question 33

Przykłady niehumanitarnych form postępowania, niezgodnych z celami kary ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 33

powodowanie udręki fizycznej lub psychicznego cierpienia; poniżanie godności osobistej; uniemożliwianie obrony; bezpodstawne ograniczanie/ pozbawianie przysługujących praw; wykraczające poza przepisy i rzeczywistą konieczność rozszerzanie obowiązków; zaostrzanie stosowanych rygorów

Question 34

Godność ludzka ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 34

**człowieczeństwo**, wartość transcedentna, przyrodzona i niezbywalna, której **nikt nie może pozbawić człowieka**

Question 35

Godność osobowa, osobista, osobowościa ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 35

szacunek należny każdej osobie

Question 36

Prawo do samostanowienia ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 36

możliwość i umiejętność **dokonywania świadomych zmian w polu własnej biografii**, decydowanie o sobie, korzystanie z niezbywalnego prawa do dokonywania wyborów (niezbywalne również w przypadku pozbawienia wolności)

Question 37

Jaki, według Mudrecka, jest cel kary i resocjalizacji? Co z tego wynika? ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 37

Cel to dążenie do tego, aby jednostka, poprzez rozwiązywanie swoich problemów, **przejęła kontrolę nad własnym życiem** skutek: skazany ma **prawo, a nie obowiązek** do uczestniczenia w resocjalizacji

Question 38

Dehumanizacja stosunków międzyludzkich ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 38

czynniki naruszające wartości osobowe człowieka, prowadzą do **deprawacji** i **naruszają zasadę podmiotowości człowieka** - człowiek zatraca swoją indywidualność i godność, jest lekceważony, poniżany, traktowany jako gorszy

Question 39

Procesy sprzyjające defumanizacji stosunków międzyludzkich w więzieniu ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 39

1. **Standaryzacja** (uniformizacja) - pozbawienie indywidualności 2. **Stygmatyzacja** (etykietowanie) - naznaczenie i stereotypowe spotrzeganie osoby stygmatyzowanej *wtórna stygmatyzacja: osoba przyjmuje cechy swojej etykiety* 3. **Degradacja** społeczna 4. **Depracjacja** godności - obniżenie wartości człowieka 5. **Depersonalizacja** - poczucie utraty własnej tożsamości 6. **Derealizacja** - zachwianie poczucia rzeczywistości

Question 40

Zmiana systemu więziennego na bardziej humanitarny: efekty ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 40

* spadek liczby **wykroczeń seksualnych** i przemocy * spadek angażowania się w **grupy nieformalne** * zmniejszenie stopnia zaangażowania **członków podkultury więziennej** * zwiększenie **dostępności przepustek i widzeń** poza terenem ZK oraz mozliwość przedterminowego zwolnienia

Question 41

5 głównych dolegliwości pobytu człowieka w więzienu: ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 41

Gesham M. Sykes: 1. pozbawienie **wolności** 2. pozbawienie **dóbr materialnych** i udogodnień usługowych 3. pozbawienie kontaktów i stosunków **heteroseksualnych** 4. pozbawienie **autonomii** 5. pozbawienie poczucia **bezpieczeństwa**

Question 42

Według Sykes'a więzień, w związku z 5 głównymi dolegliwościami pobytu w więzieniu, człowiek ma 2 drogi wyboru: ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 42

1. Wejście w porozumienie z innymi więźniami i **opozycja względem strażników** 2. **Wejście w stan wojny ze wszystkimi** i szukanie załagodzenia swojego położenia i dolegliwości względem innych więźniów

Question 43

Dolegliwości więzienia wg. Piłsudskiego ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 43

* więzienie ma "sprawiać przykrość" (przez ograniczenie swobody materialnej, ruchu) * więzień traci wolną wolę

Question 44

Deprywacja ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 44

utrudnienie/uniemożliwienie realizacji potrzeb w sposób aceptowany przez człowieka i w pełni go satysfakcjonujący

Question 45

Typy deprywacji w wiezieniach ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 45

Sensoryczna, informacyjna, emocjonalna, społeczna, seksulana itd.

Question 46

Deprywacja sensoryczna ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 46

spowodowana zredukowaną ilością i małą różnorodnością bodźców, np. architektura ZK, zaburzenie poczucia czasu, brak bodźców ze świata zewnętrznego Powoduje chęć **większej stymulacji**

Question 47

Deprywacja informacyjna ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 47

Ograniczony dostęp do informacji z zewnątrz, niepewność źródła informacji; wiedza o świecie ma **char. pośredni**

Question 48

Deprywacja emocjonalna ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 48

Poczucie **pogwałcenia prywatności**, ingerencja administracji, uciążliwe czynności - **brak poczucia stabilizacji emocjonalnej**

Question 49

Deprywacja społeczna ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 49

**Brak satysfakcjonujących kontaktów z innymi** - są nasycone nieufnością, podejrzliwością, agresją **tęsknota** za rodziną, przyjaciółmi, brak bliskości

Question 50

Deprywacja seksulana ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 50

Łączy aspekty biologiczne, psychiczne i społeczne **brak możliwości satysfakcjonujących kontaktów seksualnych** (wynagają zaangażowania i zapewnienia bliskości emocjonalnej) próba zaspokojenia w **sposób zastępczy**

Question 51

Wiktymizacja | definicja i przyczyny ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 51

Proces stawiania się ofiarą 1. Char. **zwenętrzny** - podkultura przemocy, ksenofobia, rasizm, nietolerancja 2. Char. **indywidualny** - wiek, kariera przestępcza, uzależnienie, ułomność 3. Char. **intytucjonalny** - podkultura więźniów i persobelu, walka o dominację, wojownicze postawy + czynniki **instytucjonalno-strukturalne** związane ze słabym wyszkoleniem personelu, wadami klasyfikacji więźniów, stylem zarządzania i polityką wewnątrzwięzienną

Question 52

Psychologiczne zjawisko zatłoczenia (przeludnienie) ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 52

Subiektywnie odczuwany dyskomfort spowodowany obecnością inych ludzi zagęszczenie + doświadczenie obecności i kontaktu z innymi w wiekszej ilości, niż by się chciało

Question 53

Skutki przeludnienia ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 53

* **bagno behawioralne** - negatywne stany emocjonalne, stres, pobudzenie fizjologiczne * choroby * zachowania agresywne * zmniejszenie życzliwości i pomocniczości * wzrost skłonności do bezwględnej rywalizacji

Question 54

Radzenie sobie z przeludnieniem ## Footnote Wykład 3: Estetyka i warunki osadzenia w zakładzie karnym w kontekście resocjalizacji i zdrowia psychicznego więźniów

Answer 54

alienacja, zamykanie się w sobie, dystans (prowadzi do utraty wsparcia społecznego)