WTOV

Question 1

erfrecht LLE

Answer 1

LLE: VG op gehele nalatenschap (art. 4.17 en 4.19 BW) = aanwezige goederen + goederen geschonken met voorbehoud van VG + geschonken/gelegateerde goederen waarvan inkorting gevorderd kan worden

Schenkingen voor 01/09/2018 = recht op inbreng ↔ schenkingen na 01/09/2018 = WTOV

Question 2

kenmerken WTOV

Answer 2

wettelijk + toegekend (≠ voortgezet) → modaliteiten bedongen bij schenking gaan niet mee over op VG LLE op basis van WTOV

Question 3

voorwaarden WTOV

Answer 3

» Schenkingen tijdens huwelijk
» Schenkingen met voorbehoud van VG
» Schenker is tot aan zijn overlijden titularis gebleven van VG
» LLE komt tot nalatenschap en aanvaardt
» LLE heeft geen afstand gedaan van WTOV

Question 4

WTOV: VG voorbehouden voor bepaalde duurtijd

Answer 4

Beperkte duur heeft geen impact op WTOV → LLE heeft levenslang VG indien aan alle voorwaarden is voldaan

WTOV kan beperkt/ontnomen worden om ongewenste gevolgen te vermijden

Question 5

WTOV: zaakvervanging

Answer 5

WTOV kan ingeroepen worden op goederen die in de plaats zijn getreden indien hierop hetzelfde voorbehouden VG weegt

Er zijn 2 opties:
1. Prijs verdelen tussen eigenaar en vruchtgebruiker naar evenredigheid van blote eigendom en VG → VG eindigt → geen WTOV
2. Blote eigendom en VG op zelfde manier uitoefenen op som geld → VG blijft → wel WTOV

Zaakvervanging van rechtswege (feitelijke universaliteiten, bv: effectenportefeuille): VG blijft behouden op geheel → WTOV blijft behouden

Partiële zaakvervanging: WTOV enkel op gedeelte waar nog VG op rust

Question 6

WTOV: erflater is titularis gebleven

Answer 6

Erflater moet titularis gebleven zijn → als VG eindigt is er geen WTOV

Oorzaak beëindiging VG irrelevant

Partiële beëindiging mogelijk → belangrijk om na te gaan op welke delen VG nog rust

Question 7

conventioneel opvolgend VG

Answer 7

Conventioneel opvolgend VG op 2 manieren mogelijk:
1. Beding van terugval van VG door schenking = schenking van VG onder opschortende voorwaarde van eigen overlijden
2. Terugval van VG door last = last bij schenking om aan LLE het recht te geven om VG uit te oefenen

Oorzaak = overeenkomst: als VG bij derde zit = primeert op WTOV. Rechten van WTOV zijn uitgesteld totdat de rechten van conventioneel VG zijn uitgedoofd → WTOV kan herrijzen (= eventueel WTOV)

Nut in praktijk: modaliseren + geen erfbelasting

Question 8

WTOV: LLE als begiftigde

Answer 8

VG wast van rechtswege aan → LLE wordt volle eigenaar → geen WTOV

Vervreemding blote eigendom is mogelijk = tweestapsschenking → geen WTOV (WTOV enkel voor als er rechtstreekse schenkingen aan derden zijn gebeurd)

Question 9

uitsluiting/Afstand WTOV
schenker tijdens leven

Answer 9

» Niet in schenkingsakte = verboden erfovereenkomst
» Bij testament mogelijk: geheel of gedeeltelijk
» Onrechtstreeks uitsluiten: zorgen dat bij overlijden niet aan de voorwaarden is voldaan

Question 10

uitsluiting/Afstand WTOV
echtgenoot tijdens leven

Answer 10

» Mogelijk in schenkingsakte = punctuele erfovereenkomst (art. 4.18 BW). Afstand van reservataire aanspraken moet geëxpliciteerd worden (kan niet impliciet worden afgeleid uit afstand van WTOV)

» Tussenkomst en instemming in GEO mogelijk
- Toestemming → afstand inkortingsvorderingen
- Afstand van WTOV moet uitdrukkelijk in punctuele erfovereenkomst bedongen zijn
- Wel impliciete afstand van recht op inbreng (oude schenkingen)

Question 11

uitsluiting/Afstand WTOV
echtgenoten samen tijdens leven

Answer 11

» Valkeniersbeding indien er kinderen uit eerdere relatie zijn (art. 2.3.2 BW)
» Globaal ontervend beding = alles wordt ontnomen
» Mogelijk voor toekomstige schenkingen in toegelaten erfovereenkomst

Question 12

uitsluiting/Afstand WTOV
na overlijden schenker

Answer 12

» Principe: elke erfgenaam heeft vrije keuze om te aanvaarden, aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving of te weigeren
» Je kan enkel aanvaarden voor geheel: afzonderlijke erfkeuze niet mogelijk
- WTOV aanvaarden = gehele nalatenschap aanvaarden
- Uitzondering: wettelijke terugkeer = anomale roeping → afzonderlijke erfkeuze mogelijk
» Afstand op ieder ogenblik mogelijk
- Tijdens leven: vormvereisten van erfovereenkomsten (art. 4.18, lid 3 BW)
- Na overlijden: vormvrij

Question 13

WTOV fiscaal

Answer 13

Brussel en Wallonië: niet belast

Vlaanderen: wel belast (art. 2.7.1.0.2, lid 2 VCF), tenzij afstand bij leven

Question 14

WTOV en inbreng

Answer 14

Doelstelling inbreng = gelijkheid tussen kinderen in waarde, maar: verdeling in natura (art. 4.73 BW)

Waardering inbreng in geval van WTOV (art. 4.90, §3 BW): waardering op ogenblik overlijden met inachtneming van de lasten

Inbreng kan worden uitgesloten:
» Vrijstelling van inbreng: begiftigde (en schenker) gaan akkoord (art. 4.84 BW): bij overeenkomst of testament
» Niet mogelijk bij GEO: kinderen individueel laten verzaken via punctuele erfovereenkomst
» Plaatsvervulling = dubbele inbrengplicht (art. 4.86 BW)

TVM/boedel = aanwezige goederen + in te brengen schenkingen + inkortingsvorderingen

Vervulling inbrengplicht in waarde (art. 4.89 BW): (gedeeltelijke) betaling, verrekening of vooruitneming

! Last van VG op aanwezige goederen + schenkingen met voorbehoud van VG + oude schenkingen (recht op inbreng)

Question 15

WTOV en inkorting

Answer 15

Inkorting = bescherming reservataire aanspraken

Zelfde waarderingsregels als inbreng (art. 4.90 j° 4.153 BW)

Rekenboedel = aanwezige goederen – schulden + schenkingen (art. 4.153 BW) → beschikbaar deel en reserve elk de helft

! WTOV niet opnemen in de rekenboedel (dus VG aftrekken van schenkingen met voorbehoud van VG), maar VG niet aftrekken van aanwezige goederen (↔ TVM)

Question 16

WTOV en reserve LLE: wanneer is reserve belangrijk

Answer 16

Reserve LLE (art. 4.147 BW) = abstracte reserve (VG op helft van rekenboedel) + concrete reserve (VG op gezinswoning en huisraad)
» Intestaat aanspraak op VG: LLE hoeft zich niet op reserve te beroepen indien er aanspraak is op VG op aanwezige goederen en op WTOV op geschonken goederen

Wanneer is reserve belangrijk:
» Schenkingen zonder voorbehoud van VG
» Schenking onder voorbehoud van VG zonder WTOV
» Legaten
» Onterving/beperking LLE tot diens reserve

Question 17

WTOV en reserve LLE: inkorting

Answer 17

Reserve van LLE moet bij voorrang wegen op beschikbaar deel (art. 4.146, §2 BW)

Geen inkorting van voorhuwelijkse schenkingen (wel opnemen in rekenboedel) (art. 4.147, §3 BW)

Principe: inkorting in waarde, uitzonderingen mogelijk (art. 4.150 BW). Inkorting van VG (forfaitair en fictief % inkorten op gedane schenkingen)

Geen cumul van WTOV en reserve, maar wel WTOV aanrekenen op reserve
 
Indien er inkorting is (als WTOV en VG niet volstaat):
» Eerst aanrekenen op meest recente schenking (art. 4.155 BW)
» Beperkingen:
- Geen inkorting van VG vorderen van schenking waarop WTOV rust
- Geen inkorting van VG vorderen van schenking in loutere blote eigendom
- Geen inkorting van voorhuwelijkse schenkingen

Voor concrete reserve: nagaan of gezinswoning vervat zit in aanwezige goederen ↔ gedane schenking? Als abstracte reserve niet voldoende is om aan concrete reserve te voldoen moet LLE extra krijgen, maar: als LLE aanspraak heeft op VG en WTOV is dit niet noodzakelijk nodig