gender en relatievermogensrecht Flashcards
gendergerelateerde kritiek op zuivere SVG (feministische perspectieven)
Gemeenschapsstelsel ↔ scheiding van goederen:
» Wettelijk stelsel: gelijke verdeling GV
» Zuivere SVG: koude uitsluiting. Misverstand: zuivere SVG is niet nodig om voordelen te verkrijgen → SVG met correcties
Juridische gelijkheid ↔ feitelijke gelijkheid: juridische gelijkheid zorgt niet steeds voor feitelijke gelijkheid → er zijn gendergerelateerde verschillen
Man ↔ vrouw:
» Traditioneel: Hausfrauenehe/alleenverdienersmodel = onbillijke gevolgen bij zuivere SVG
» Nu: Doppelverdienerehe/dubbelverdienersmodel, maar vaak toch subtiele ongelijkheden → Doppelbelastingsehe (vrouw vaak dubbel belast: voltijdse beroepsactiviteit + huishoudelijke taken)
» Vaker vrouw die carrière aanpast aan huishoudelijke taken
» Na ES: mannen vooral koopkrachtstijging ↔ vrouwen vooral koopkrachtdaling
voorgestelde oplossing (feministische perspectieven)
dwingende participatie in huwelijkse aanwinsten met wettelijk verbod op zuivere SVG (verregaand)
Common law-landen: equitable distribution = rechter bepaalt hoe vermogen verdeeld wordt
Québec: dwingende participatie in patrimoine familial en dan gelijke verdeling
stromingen binnen feministische rechtstheorie (feministische perspectieven)
- Liberaal feminisme:
» Focus op gelijkheid: individuele autonomie en vrijheid van beiden vooropstellen
» Vrouwen hebben geen extra bescherming nodig
» Voorstanders keuzeargument - Relationeel feminisme:
» Focus op verschil: situatie en ervaringen van vrouwen zijn altijd anders
» Recht moet rekening houden met deze verschillen en de normen aanpassen aan vrouwen
» Aansluiting bij tegenstanders zuivere SVG
→ Nuancering: veel raakvlakken. Liberaal feminisme erkent dat formele ongelijkheid vaak onvoldoende gaat zijn om feitelijke gelijkheid te bewerkstelligen, maar: verschil in oplossing: SVG niet afschaffen, maar correctie invoeren (blijft bij keuzeargument)
theorieën mbt feitelijke machtsonevenwichten (feministische perspectieven)
- Antisubordinatie:
» Gaat uit van ongelijke uitgangspositie tussen man en vrouw vanwege feitelijke ongelijkheden (er is inherent machtsonevenwicht)
» Dat evenwicht moet worden rechtgetrokken
» Argument tegen keuzeargument - Antistereotypering:
» Recht gaat stereotypen bestendigen en in stand houden
» Market/home dichotomy
- Recht gaat heel anders om met economisch zwakkere partij in intieme relaties ↔ daadwerkelijk economische situaties
- Recht erkent bepaald machtsonevenwicht
- Hoe meer iets wordt geassocieerd met vrouwelijke kenmerken, hoe meer het gedevalueerd wordt
intersectionaliteit (feministische perspectieven)
Intersectionaliteit/kruispuntdenken = ervaringen worden altijd gevormd door samenspel van verschillende factoren
Afstappen van het idee dat er ervaring van het vrouwelijk perspectief bestaat
Het debat wordt geleid vanuit basishypothese van standaardvrouw → hoe mee omgaan als wetgever?
heteronormativiteit (queer perspectieven)
Diversity argument = ervaringen en situaties van koppels van hetzelfde gender zijn fundamenteel verschillend dan die van traditionele heteroseksuele koppels
Gemeenschapsstelsel komt tegemoet aan de situatie van het traditioneel heteroseksueel koppel: biedt ideale bescherming voor feitelijke ongelijkheden binnen alleenverdienersmodel (gelijke verdeling GV + gelijktrekking directe en indirecte bijdragen)
Maar: nu grote variëteit aan relatievormen en gemeenschapsstelsel is inherent heteronormatief
modern partnerschapsmodel (queer perspectieven)
Modern partnerschapsmodel gebaseerd op koppels van hetzelfde gender: individuele autonomie, beide beroepsactief, partnerschap, onderlinge solidariteit
Koppels van hetzelfde gender reflecteren het modern partnerschapsmodel omwille van 2 argumenten:
1. Gelijke verdeling van taken:
» Gelijke verdeling betaald en onbetaald werk
» Verminderd risico op genderstereotype rollenverdeling
» Taakverdeling ingegeven door bewuste en doordachte keuzes
» Meest gelijke taakverdeling bij vrouw-vrouw
2. Meer gescheiden financiën:
» Minder financiële afhankelijkheid + beide beroepsactief
» Autonomer/individueler systeem
» ! Let op met middenklasse sampling bias
Kritiek: ook partners in koppels van hetzelfde gender zijn opgegroeid in heteronormatieve samenleving of gezin → gender element gaat nog altijd doorwegen
scheidingsstelsel (queer perspectieven)
Stelsel gebaseerd op SVG is beter uitgangspunt (want: autonomie, individualiteit en financiële onafhankelijkheid), maar: zuivere SVG ↔ gecorrigeerde SVG
Zuivere SVG:
» Engeland:
- Equitable distribution = rechter bepaalt verdeling
- Zaak Gallagher: rechter besloot tot gelijke verdeling ↔ wensen van partijen
» Feit dat koppels vaak worden voorgesteld als alleenverdienersmodel komt vaak niet overeen met de realiteit → gelijke verdeling vanuit heteronormatieve bril is problematisch → betere aansluiting bij zuivere SVG
Gecorrigeerde SVG:
» Zwitserland (afgeschaft in 2022):
- Geregistreerd partnerschap als alternatief voor huwelijk, met zuivere SVG als secundair stelsel
- Argument: koppels van hetzelfde gender: geen gezamenlijke kinderen, geen gender gerelateerde rolverdeling, beide partners beroepsactief → zuivere SVG sluit hierbij aan
- Maar: heteroseksuele koppels die geen kinderen hebben of beide beroepsactief zijn wijken niet af van wettelijk stelsel van verrekening van aanwinsten → waarom zou dit anders zijn voor koppels van hetzelfde gender?
verkennend onderzoek (queer perspectieven)
Belangrijkste bevindingen:
» Positieve attitude tegenover huwelijk
» Geen duidelijke voorkeur voor stelsel: zowel gemeenschapsstelsel als SVG werden gekozen
» Autonomie en individualiteit tijdens relatie belangrijk
» Bij relatiebreuk voorkeur voor faire vermogensparticipatie
Methodologische beperkingen:
» Niet representatief → geen bindende uitspraken
» Middenklasse sampling bias
» Zelfselectiebias
» Intersectionaliteit
