ongerechtvaardigde verrijking

Question 1

voorwaarden ongerechtvaardigde verrijking

Answer 1

» Verarming
» Verrijking
» Correlatief verband
» Gebrek aan oorzaak
» Subsidiariteit

Question 2

verarming

Answer 2

Verarming = elk in geld waardeerbaar nadeel → materieel of immaterieel

Steeds in concreto beoordeling:
» Kosteloze arbeidsprestaties ten voordele van goed van partner/onverdeeld goed: wat zou je hebben gedaan als je niet kosteloos werk zou hebben verricht
» Kosteloos werken in bedrijf partner: wat zou je hebben gedaan als je werken niet zou hebben verricht

Probleem uit de praktijk: compensatie/neutralisering met andere voordelen:
» Kosteloos woongenot: plicht tot bijdrage in lasten (art. 211 en 1477, §3 oud BW) → enkel verarming bij disproportionaliteit

Question 3

verrijking

Answer 3

Verrijking = elk in geld waardeerbaar voordeel → materieel of immaterieel // positief of negatief

Probleem uit de praktijk: invulling begrip kostenbesparing:
» Indien opgedrongen prestatie → geen verrijking, tenzij toerekenbaar aan partner-eigenaar

Question 4

correlatief verband

Answer 4

Correlatie tussen verarming en verrijking → rechtstreeks of onrechtstreeks

Moet voldoende zeker zijn = niet voor discussie vatbaar

Meestal geen probleem in de praktijk

Question 5

gebrek aan oorzaak

Answer 5

Gebrek aan oorzaak voor verarming en verrijking → objectief of subjectief (dus ⇒ als één van de oorzaken aanwezig is, is er GEEN ongerechtvaardigde verrijking)

Beoordeling op ogenblik totstandkoming vermogensverschuiving

Eiser heeft bewijslast: voldoende aanwijzingen voor gebrek aan oorzaak → verschuiving bewijslast naar verweerder: bestaan van oorzaak

Question 6

relatie als oorzaak

Answer 6

» Oude rechtspraak:
- SVG: HC = objectieve oorzaak → nooit ongerechtvaardigde verrijking
- Samenwoners: moeten zelf regeling voorzien → geen ongerechtvaardigde verrijking

» Huidige rechtspraak:
- Nadruk op in concreto beoordeling
- Terugval op gemeenrechtelijke ongerechtvaardigde verrijking mogelijk (tenzij andere oorzaak)

Question 7

bijdrageplicht als oorzaak

Answer 7

» Als bijdrage in lasten huwelijk/samenwoning + proportioneel → geen vergoeding mogelijk

» Lasten = alle gebruikelijke/normale lasten ten behoeve van gezamenlijke huishouding en welzijn gezin

» In concreto beoordeling: bijdragen kan op allerlei manieren + proportionaliteit bekijken aan de hand van globale evenwicht op basis van mogelijkheden partners en onderlinge afspraken

Question 8

verrekenbedingen van dag tot dag als oorzaak

Answer 8

» Verrekenbedingen van dag tot dag met betrekking tot lasten huwelijk: weerlegbaar vermoeden → omkering bewijslast

» Verrekenbedingen van dag tot dag met betrekking tot alle vergoedingen/rekeningen: weerlegbaar vermoeden → omkering bewijslast
- Clausule Grégoire: geschreven rekening vereist voor vergoeding

Question 9

wil van verarmde als oorzaak

Answer 9

» Wil verarmde tot definitieve vermogensverschuiving → nuttig: toekomstig element betrekken

» Indicaties:
- Animus donandi/begiftigingsoogmerk
- Speculatief oogmerk
- Uitsluitend/hoofdzakelijk in eigen belang handelen

» Wil verarmde beoordelen zowel aan zijde van verarmde als aan zijde van verrijkte

» In concreto beoordeling: gebrek aan schriftelijke regeling impliceert niet noodzakelijke en wil tot definitieve vermogensverschuiving

Question 10

subsidiariteit

Answer 10

Traditionele opvatting = beschikbaarheid andere rechtsvordering belemmert toepassing ongerechtvaardigde verrijking

↔ Moderne opvatting = beschikbaarheid andere rechtsvordering belemmert toepassing ongerechtvaardigde verrijking slechts indien wettelijk beletsel wordt omzeild (kan dus in ondergeschikte orde worden aangevoerd)

In concreto beoordeling: gebrek aan schriftelijke regeling sluit ongerechtvaardigde verrijking niet uit

Question 11

gevolgen ongerechtvaardigde verrijking

Answer 11

Aard correctie:
» Teruggave in natura als beginsel
» Persoonlijke vordering zonder zakelijke werking

Aard vergoeding:
» Waardeschuld (↔ geldschuld) = bedrag verarming actualiseren met (compensatoire) interest (méthode monétaire)
- ↔ Herwaardering verarming in functie van actuele waarde (méthode financière)

Regel van dubbel plafond

Question 12

dubbel plafond

Answer 12

» Enkel laagste bedrag van verarming en verrijking mag worden toegekend als vergoeding

» Beoordeling op tijdstip vergoeding = rechterlijke uitspraak

» Dualistische vermogensverschuiving:
- = Verschil tussen aard verarming (verdwijning van geld) en aard verrijking (investering in goed)
- Verschil behouden tussen verarming en verrijking
- Geen meerwaardeverrekening
 ↔ WS: onvolkomen valorisme met meerwaardeverrekening
 ↔ Monistische vermogensverschuiving: meerwaardeverrekening, maar: enkel toevallige waardeschommelingen verrekenbaar

Question 13

ongerechtvaardigde verrijking: verjaring

Answer 13

Persoonlijke vordering: verjaring na 10 jaar (art. 2262bis, §1 oud BW)

Schorsing verjaring tijdens duur huwelijk (art. 2253 oud BW)

↔ Samenwoning: geen schorsing → strikte rechtspraak is probleem. Andere strekking: belang van globale evenwicht