Week 8 Flashcards
Welke extrapiramidale stoornissen zijn er?
- Hypokinesie: Parkinson
- Hyperkinesie: Huntington
Wat voor soort syndroom is parkinsonisme?
Een hypokinetisch-rigide syndroom
Welke symptomen moeten aanwezig zijn voor diagnose parkinson?
- Bewegingsarmoede
in combinatie met - Trillen: rusttremor
- Stijfheid: rigiditeit
- Gestoorde houdingsreflexen
Waar bestaat de medicamenteuze behandeling van Parkinson uit?
- Anticholinergica
- Dopamine-agonisten
- Levodopa: gouden standaard
Wat is Lewy Body dementie?
Vroege dementie bij een tremor
Uit welke 4 hoofdonderdelen bestaan de basale ganglia?
- Striatum
- Pallidum
- Nucleus subthalamicus
- Substantia nigar
Waar bestaat het striatum uit?
- Putamen
- Nucleus caudatus
- Nucleus accumbens (betrokken bij verslaving)
Welke celtypen komen voor in het striatum?
- Projectiecellen: medium spiny neurons GABAerg (inhibitoir): dopa1 en dopa2
- Cholinerge interneuronen
Uit welke onderdelen bestaat de globus pallidus?
- Pars externa
- Pars interna: vooral output
Welke celtypen komen voor in de globus pallidus?
GABAerge projectieneuronen
Wat is kenmerkend voor substantia nigra?
- Belangrijk voor aansturing van bewegingen
- Donker gekleurd omdat hier grootste deel van de dopamine geproduceerd wordt -> melanine is bijproduct van dopamine productie
Uit welke onderdelen bestaat de substantia nigra?
- Pars reticulata
- Pars compacta: gebied waar dopaminerge projectieneuronen zitten
Welke celtypen komen voor in de substantia nigra?
- GABAerge projectieneuronen
- Dopaminerge projectieneuronen
Welke onderdelen zijn verantwoordelijk voor output?
Globus pallidus pars interna en pars reticulata
Wat is het putamen
De plek waar input binnenkomt en waar de excitatoire banen vanuit de motoneuronen binnenkomen
Hoe loopt de directe route van de basale kernen?
Van de input (striatum) naar de output (pars interna van de globus pallidum) -> stimuleert bewegingen
Hoe loopt de indirecte route van de basale kernen?
- Striatum
- Pars externa van globus pallidus
- Nucleus subthalamicus
- Pars interna van de globus pallidus
-> remt bewegingen
Wat is de pars compacta?
Output centrum van de substantia nigra (SNC): communiceert voornamelijk naar de basale kernen, dus niet terug naar de cortex
Wat is kenmerkend voor de ziekte van Parkinson?
Degeneratie van dopaminerge neuronen in de substantia nigra pars compacta
Wat gebeurt er in de basale ganglia bij parkinson?
- Remming van striatum door SNC in de indirecte route valt weg -> meer GPe activatie vanuit striatum
- Verminderde output GPe -> verhoogde excitatie van subthalamicus naar GPi
- Directe route: minder excitatie -> verminderde inhibitie -> verhoogde remming vanuit GPi -> minder excitatie vanuit thalamus naar cortex = hypokinesie
Wat is kenmerkend voor de ziekten van Huntington?
Degeneratie van nucleus caudatus -> hyperkinetisch beeld: D2 route valt uit
Welke cerebellaire pedunculi zijn er?
- Superior: output
- Middle: input pons
- Inferior: alle overige input
Welke soorten bewegingsstoornissen zijn er?
- Pyramidaal: corticospinale baan
- Non-pyramidaal: basale ganglia en cerebellum
Waardoor weten de basale kernen en het cerebellum wat de motorcortex van plan is?
Doordat de corticospinale banen niet alleen naar de spieren gaan, maar ook naar basale kernen en cerebellum = afferent copy
Wat zijn symptomen van een cerebellaire patient?
-Hypokinesie
- Hypotonie
- Ataxie: no order in de bewegingen
- Dysdiadochokinese: repetitief armen/benen bewegen
- Dysmetrie: onvermogen om afstand in te schatten
- Dysartrie: moeite om te praten
- Intentietremor: hoe dichter bij het target, hoe groter de tremor wordt
- Nystagmus
- Asthenie en fatiguability
Wat zijn oorzaken van cerebellaire schade?
- Trauma (bloeding)
- Stroke: ischemisch of hemorraghisch
- Abnormaliteiten in het brein: tumor
- Alcohol en durg/supplement intoxicatie
- COVID-19
- Herditary ataxia: spinocerebellaire ataxie
Hoe is het cerebellum via de peduncles met de hersenstam verbonden?
- Inferior: onderste olijfkern
- Media: pontiene nuclei
- Superior: naar laterale thalamus en vanaf daar naar motorcortex
Wat is een synoniem voor dysmetrie van gedachten?
Single cerebellar transform
Wat is kenmerkend voor Purkinjecellen?
- Grote GABAerge cellen
- Reguleren output van cerebellum
- Zijn spontaan actief en zorg dat cerebellaire kernen geinhibeerd worden
- Als inhibitie wegvalt gaan cerebellaire kernen harder vuren -> meer spikes: sluit van oog
Van welke 2 systemen ontvangen Purkinjecellen informatie?
- Onderste olijfkern: cellichamen met axonen -> climbing fibers. Cel krijgt een shock van de kern bij onverwachtse gebeurtenis = teaching signal
- Mosvezels: parallelvezels met input via pontiene nuclei -> hierin liggen neuronen die contact maken met granule cellen -> Purkinjecellen. Geven sensorische info door
Wat is single cerebellar transform?
Cerebellum verwerkt sensorische en interne informatie om korte termijn voorspelling te maken en om gedrag te vormen, gebaseerd op eerdere ervaringen
Wat is ataxie?
Coordinatiestoornis die meestal wordt veroorzaakt door een ziekte van de kleine hersenen
Op welke manieren kan cerebellaire ataxie verlopen?
- Acuut: vasculair/inflammatoir, intoxicaties
- Subacuut (3-6 mnd): paraneoplastisch, metabool, intoxicatie, immuungemedieerd
- Chronisch (>6 mnd): degeneratief
Wat is MSA?
Variant van sporadische niet-erfelijke ataxie
Waar bestaat de behandeling en begeleiding uit bij FXTAS?
- Oorzaak behandelen
- Symptomatische behandeling: vermoeidheid
- Revalidatie: fysiotherapie
Welk enzym is nodig voor de vorming van dopamine?
Carboxylase
Hoe ontstaat de speekselvloed die bij Parkinson optreedt?
Er is weinig dopamine, waardoor een teveel aan acetylcholine ontstaat
Waar bestaat de eerste stap van de behandeling van Parkinson uit?
Anticholinergica -> remmen acetylhcholine = vooral gunstig effect op de tremor
Hoe werkt Amantadine/Symmetrel?
Antiviraal middel dat ook als glutamaat (NMDA) receptor antagonist fungeert -> glutamaat onderdrukt de dopaminerelease
Wat zijn de nadelen van Amantadine?
- Na 8-9 maanden uitgewerkt
- Misselijkheid
- Anticholinerge + centrale effecten
- Livedo reticularis
Hoe werkt levodopa?
- Precursor van dopamine
- Dopamine kan niet gegeven worden want polaire stof -> kan bloed hersenbarriere niet passeren
Waarom wordt levodopa in combinatie met benserazide (madopar) of carbidopa (sinemet) gegeven?
Decarboxylase zit overal in het lichaam en breekt levodopa af tot dopamine waardoor het niet kan worden opgenomen -> daarom icm decarboxylaseremmer
Wat zijn perifere bijwerkingen van levodopa?
- Misselijkheid
- Anorexie
- Hypotensie
- Hartritmestoornissen
Wat zijn centrale bijwerkingen van levodopa?
- Dyskinesie: overmaat aan gewilde bewegingen
- ON/OFF fenomeen
- Hallucinaties, opwinding, nachtmerries
Wat houdt het ON/OFF fenomeen in?
Door korte halfwaardetijd moet L-DOPA vaak gegeven worden, waardoor steeds een piek ontstaat die daarna weer inzakt
Wat is kenmerkend voor apomorfine?
- Braakmiddel dat gecombineerd kan worden met Motilium
- Werkt zeer snel (< 15 minuten) in de off periode
- Verbetert vooral rigiditeit en tremor
Wat zijn bijwerkingen van D2 agonisten?
- Misselijkheid en braken
- Hypotensie
- Centraal: verwardheid, hallucinaties
- Retroperitoneale fibrose bij chronisch gebruik
Waardoor wordt dopamine in de synapsspleet afgebroken?
Monoamineoxidase
- MAOb breekt dopamine af
- MAOa breekt noradrenaline af
Wat is kenmerkend voor selegiline/eldepryl?
MAOb remmer -> verhoogde concentratie van dopamine
