Week 13 Flashcards
Hoe wordt ‘‘normale’’ pijn genoemd?
Nociceptieve pijn
Wat is kenmerkend voor neuropathische pijn?
Treedt op zonder duidelijke aanleiding en reageert slecht op medicatie
Hoe kan men pijn voelen?
Bij dreigende interactie (te veel druk, te hoge temperatuur etc) tussen systemen in de huid worden vrije zenuwuiteinden geactiveerd -> nociceptoren zorgen via transductie en transmissie voor perceptie = nociceptie
Wat is nociceptie?
Perifere waarneming van de pijnprikkel
Wat is perceptie?
Centrale bewustwording van pijn en het onaangename gevoel
Wat is kenmerkend voor zenuwuiteinden van nociceptieve vezels?
Werken zowel als receptoren als als eindigingen die lokaal neurotransmitters uitscheiden om de omgeving te beïnvloeden
Welke eiwitten zorgen voor een neurogene pijnreactie: roodheid, zwelling en pijn?
- Substance P: invloed op cellen die histamine afgeven (mestcellen)
- CGRP: dilaterend effect op bloedvaten
Wat is kenmerkend voor TRPV1?
- Gevoelig voor temperaturen > 43
- Activatie door capsaïcine uit pepers
Wat gebeurt er zodra capsaïcine bindt aan TRPV1?
Kanaal opent waardoor Ca de cel in kan stromen en signaalcascade in gang wordt gezet -> signaal op ruggenmergniveau -> info in lamina I en II in dorsale hoorn
Welke soorten pijnvezels bestaan er?
- C-vezels: ongemyeliniseerde vezels voor trage, zeurende pijn
- Alfa-deta-vezels: dun gemyeliniseerde vezels voor snelle, prikkelende pijn
Hoe ziet de laminaire organisatie in de dorsale hoorn eruit?
- C-vezels: lamina 2
- Alfa-delta-vezels: lamina 1 en 5
- Alfa-beta-vezels: lamina 4 en lager
- In lamina 5: zowel vezels voor aanraking als voor pijn
Waar dienen alfa-beta-vezels voor?
Fijne tast en proprioceptie
Wat is hyperalgesie?
Verhoogde pijnperceptie op pijnlijke prikkel
Wat is allodynie?
Pijnlijke reactie op een normaal niet pijnlijke aanraking
Wat zijn perifere en centrale sensitisatie?
- Perifeer: eindigingen van de receptoren worden gevoeliger voor prikkels
- Centraal: neuronen in de dorsale hoorn worden gevoeliger voor binnenkomende prikkels
Wat is sensitisatie?
- Vorm van plasticiteit die wordt geïnduceerd door langdurige prikkeling van C-vezels
- Betrokken: NMDA-receptoren (glutamaat), neuropeptiden (substance P, CGRP) en groeifactoren (BDNF, GDNF)
Hoe ziet in een normale situatie afgifte van glutamaat door nociceptieve vezels eruit?
- Weinig release glutamaat door nociceptieve vezels
- NMDA receptoren worden geblokkeerd door Mg2+
Wat gebeurt er bij sensitisatie in de dorsale hoorn?
- Veel release van glutamaat door nociceptieve vezels
- NMDA receptoren gedeblokkeerd + membraanpotentiaal verandert
- Calcium stroomt de cel in
- Verhoogd intracellulair Ca -> inbouw extra AMPA-receptoren
- Hierdoor verhoogde prikkelbaarheid van de cel (hyperalgesie)
Hoe ontstaat een neuroma?
Het uitgroeien van de zenuw na beschadiging lukt niet, waardoor kluwen van zenuwvezels met veel Na-kanalen zonder functioneel contact ontstaan
Wat is axotomie?
Het doorsnijden van een perifere zenuw
Wat is het gevolg van axotomie?
Neuromavorming waardoor fantoompijn ontstaat: er ontstaan actiepotentialen die het lichaam duidt als pijn van doorgesneden zenuw -> voelt als pijn in ledemaat wat er niet meer is
Wat is anesthesia dolorosa?
Fenomeen waarbij iemand pijnlijke gevoelloosheid ervaart bij okselkliertoilet of liesbruikoperatie
Hoe lopen opstijgende pijnbanen?
Vanuit contralaterale lichaamshelft -> lopen via anterolaterale baan en ventrolaterale posterieure deel van de thalamus naar de somatosensibele schors voor lokalisatie van de pijnprikkel
Waarom gaat nociceptieve informatie naar de insulaire cortex en gyrus cinguli?
Voor emotionele gevoelens bij de pijnprikkel = affectieve component
Wat is kenmerkend voor de insula?
- Hier komt alle viscerosensibele informatie terecht
- Achterste deel geeft info over lichaamstoestand (activatie door C-vezels)
- Anterieure deel: nauw betrokken bij walging
- Sensibele deel van autonome ZS: gevoelens voorspellen
Wat gebeurt er met de pijnprikkel in de prefrontale schors?
Bewustwording van pijn
Waar is het placebocentrum gelegen?
Frontaalkwab
Hoe werkt het placebocentrum?
Als iemand verwacht dat er minder pijn wordt waargenomen door het innemen van een medicijn wordt insula al voor een deel geremd -> minder emoties en minder pijnervaring
Wat houdt nocebo in?
Verwachting van pijn of negatieve gevolgen van een behandeling (ook al is deze inert) vergroot de kans dat mensen dit zullen voelen
Van welke systemen krijgt de periaquaductale grijze stof (PAG) input?
- Amygdala
- Hypothalamus
- Dorsale hoorn
- Somatosensibele cortex
Wat is de functie van periaquaductale grijze stof?
Kan pijninhiberend signaal doorgeven aan raphe kernen (via serotonine en GABA) en locus coeruleus (via noradrenaline)
Hoe zorgt wrijven over de zere plek voor pijninhibitie?
Er wordt dan contact gemaakt met alfa-beta-vezels -> maken contact met inhibitoire neuronen in de anterolaterale baan en kunnen de pijnprikkel remmen (perifeer)
Wat is de functie van jeuk?
- Om parasieten (ongedierte) te verwijderen
- Om weefselbeschadiging op te wekken om een genezingsproces te bevorderen/initiëren
Waardoor zijn pijn en jeuk verwant?
- Anatomische routes tot perceptie zijn vergelijkbaar
- Patiënten die geen pijn voelen hebben ook geen last van jeuk
- Veel neuronen in de dorsale hoorn reageren op zowel jeuk als pijn
- Veel overeenkomsten in gebieden die geactiveerd worden bij pijn en jeuk
Waardoor verschillen pijn en jeuk?
- Functie is anders
- Opioïden remmen pijn maar kunnen jeuk induceren of versterken
- Pijnlijke prikkels verminderen jeukgevoel
- Jeuk treedt alleen op in de huid (epitheel)