Week 7 Flashcards
Wat is screening? Welke afwegingen zijn anders?
Onderzoeken gezonde populatie op asymptomatische ziekte of erfelijke aanleg/risicofactoren waardoor levensverwachting hoger en betere kwaliteit van leven(door vroege behandeling/levensstijlverandering + meer screening)
In klinische praktijk niks missen -> hoge sens, bij screening nadelen voorkomen -> hoge spec
Wat zijn de lead time en length bias?
Lead time bias= eerdere diagnose geeft automatisch langere overleving, ook als geen voordeel voor individu
Length bias= screening detecteert vooral langzaam groeiende tumoren met langere overleving
Wat zijn voor en nadelen van screening?
Voordelen: voorkomen sterfte, morbiditeit, geruststelling(TN), risicoverdrag verbeteren
Nadeel: fysieke en psychische belasting, overdiagnose, fout-positieven en negatieven, nevenbevindingen, geen gezondheidswinst, risicogedrag verergeren
Wat zijn de belangrijkste criteria voor screening?
- voordelen moeten opwegen tegen nadelen
- balans tussen kosten en voordelen
- bewijs voor effectiviteit: RTC met ziekte-specifieke sterfte
Welke soorten screening zijn er?
- Georganiseerde screening: population-based of mass screening
- Baarmoederhals, borst en darmkanker
- Hoge investering maar betere kwaliteit van screening
- Opportunistische screening: case-finding(individu neemt initiatief)
Welke domeinen zijn er binnen kwaliteit van zorg?
- Veilig
- Effectief
- Patientgericht
- Tijdig
- Efficient
- Equitable
Hoe kan kwaliteitsverbtering plaatsvinden? Wat is het nadeel van transparantie?
Intern= zorgaanbieders vergelijken over tijd met zichzelf
Extern= zorgaanbieders vergelijken met elkaar
Over meetbare domeinen informatie kwaliteit -> administratielast, niet altijd betrouwbaar(schijntransparantie, professionals voelen niet aangesproken)
Nadeel: disconnectie verbeteren en veranderen
Wat is waardegedreven/uitkomst gerichte zorg?
- Porter(bedrijskundig): integrated practice units
- NL: uitkomsten meten en gebruiken voor pt-gerichte zorg + intern verbeteren
- lange termijn risico:: gelijk aan kwaliteit informatie(extern verbeteren)
Hoe is schaarste een relatief begrip?
- in plaats: budget verschilt per land
- In tijd: deel BBP naar zorg gestegen
- Naar functie/sector: zorg krijgt veel meer geld dan bv onderwijs
- In loop tijd: zorg krijgt steeds meer, andere sectoren dalen
Welke aspecten zijn van belang bij medicalisering? Wat zijn de keerzijdes?
- uitbreiding zorgdomein: cure, care en preventie
-> problematisering v/h normale, uitbreiding indicatiegebied - aanzien professie
-> te medische blik ten koste van andere sectoren - gezondheidscultuur
-> preoccupatie en obsessie - gezondheid als recht
-> hoge eisen, ‘verworven rechten’
Welke aspecten zijn van belang bij vooruitgang? Wat is de keerzijde?
- demografisch
-> vergrijzing, chornische ziekten en comorbiditeiten - politiek/sociaal-economisch: zorg toegankelijker
-> Baumol-effect= zorg in absolute en relatieve zin duurder - medisch: meer mogelijkheden
-> direct: nieuwe technieken zijn duur, schaarste, meer geneeskunde(halfway technologies, breedere indicaties)
-> indirect: aanbod-schept-vraag mechanisme
Welke beheersingsmechanismen zijn er voor zorgkosten geweest?
- marktwerking: wie betaalt, bepaalt
- rantsoenering: wie meest betekent voor gemeenschap mag eerst
- prioritering: kiezen obv QALY’s, Trechter van Dunning, evidence-based medicine
- overheidsssturing: gereguleerde marktwerking
- eigen verantwoordelijkheid: moet maatschappij opdraaien voor ongezond gedrag?
Mechanische objectiviteit leidt tot depolitisering: overheid wil geen keuzes maken en schuift verantwoordelijk af
Wat hield het Grenzendebat is de jaren ‘80 in? Welke grenzen zijn er in de zorg?
- breed debat(niet alleen economie of medisch)
- keuzes maken(prioritering) noodzakelijk -> hoe?
1. Wat kan wel/niet meer gezondheidszorg genoemd worden
2. Wat is wel/niet meer ethisch verantwoord
3. Wat is wel/niet meer effectieve zorg(doelmatigheid)
4. Wat is wel/niet meer financierbare zorg
5. Grenzen aan grondwettelijke plicht v/d overheid tot bevordering volksgezondheid
Welke factoren zijn van belang bij het ontwerpen van een economische evalutatie?
Moet aansluiten bij vraagstelling
- medisch of maatschappelijk perspectief?
- welke kosten neem ik mee?(afhv perspectief) (in)direct (niet-)medische kosten
- tijdshorizon: tijd van follow-up
- definitie patientengroep
Wat is een QALY? Hoe bereken je de effectiviteit en de incrementele kosten-effectiviteitsratio?
Quality adjusted life year, hoeveel jaren winst gecorrigeerd voor kwaliteit een interventie oplevert
AUC = Tijdsduur * ernst -> waardering 0(dood) tot 1(gezond)
Effectiviteit= verschil in QALY’s
ICER= verschil kosten / verschil effect
Wat is de trechter van Dunning?
Hulpmiddel om te beslissen of iets in het basispakket komt
- noodzakelijke zorg
- werkzaamheid
- doelmatigheid: kosten-effectiviteit(geen absolute drempelwaarde), ook andere overwegingen(ethisch, maatschappelijk)
- eigen rekening en verantwoording
Welke factoren zijn van belang bij maken van keuzes?
- economische evaluatie: kosten-effectivteitsanalyse
- ook andere ethische, maatschappelijke overwegingen
Welke bevolkingsonderzoeken zijn WBO-vergunningsplichtig?
- onderzoek met ioniserende straling
- Bevolkingsonderzoek naar kanker
- Bevolkingsonderzoek naar ernstige ziekten/afwijkingen zonder behandeling
Wat zijn intervalkankers?
Kanker gediagnosticeerd in periode na negatieve test en voor nieuwe uitnodiging, hiermee kun je false negatives benaderen(overschatting)
Wat zijn de sensitiviteit, specificiteit, PPV en NPV?
Sens= kans test + als ziekte + → TP / TP + FN
Spec= kans test- als ziekte - → TN / TN + FP
PPV = kans ziekte + als test + → TP / TP + FP
NPV= kans ziekte - als test - → TN / TN + FN
Hoe werken het utilisme en egalitarisme bij schaarse middelen? Wat is het nadeel?
Utilisme= zet schaarse middelde in zo dat voor grootst mogelijke groep mensen zo groot mogelijk winst in gezondheid voor zo lang mogelijke tijd(kostenefficientie)
- Probleem: niet menswaardig
Egalitarisme= zet schaarse middelen zo in dat de zwakste mensen het meeste voordeel hebben(gelijkwaardigheid)
- probleem: onbetaalbaar
Wat is discontering?
Toekomstige effecten en kosten worden omgerekend naar huidige waarde omdat dingen altijd minder waard worden over tijd
Wat is een beslisboom? Hoe bereken je de gemiddelde QALY/kosten van een therapie?
Beslisboom= wetenschappelijk model voor weergave alternatieven en bijbehorende gevolgen in besluitvormingsproces
- beslisknopen= geven vergeleken strategieën weer
- Kansknopen= kans op verschillende klinische uitkomsten bij behandelstrategie
- Eindknoop= doorlopen behandelstrategie waar pt eindigt
Totale uitkomst: som alle intermediate products(uitkomst gecorrigeerd voor path probability)
