Week 5: Kanker op weefselniveau Flashcards
Wat is een golden S-sign?
Als de bovenkwab van de long samenvalt door een grote tumor
Voor welke ziekte is een x-thorax handig?
Pneumothorax
Wat is de sens bij een x-thorax voor een longcarcinoom?
50-85%
Wat is de spec bij een x-thorax voor een longcarcinoom?
55-65%
Welke beeldvormende techniek wordt vaak gebruikt als eerste stap bij een longcarcinoom?
X-thorax
Welke beeldvormende techniek is de tweede stap bij een longcarcinoom?
CT-scan
Wanneer gebruik je echografie in een oncologisch traject?
In follow-up bij een verder gezonde patient
Wat kan je zien op een echo met betrekking tot de oncologie?
Lever metastases
Hoe veel seconden na het toedienen van CT contrast moet je een scan maken voor een arterieel beeld?
30
Hoe veel seconden na het toedienen van CT contrast moet je een scan maken voor een veneus beeld?
80
Waar staat de TNM classificatie voor?
Tumor
Nodes
Metastases
Wanneer is er meestal sprake van een T3 tumor?
Groei door wand
Wanneer is er meestal sprake van een T4 tumor?
Groei in een ander orgaan
Waar wordt de TNM classificatie voor gebruikt?
Bepalen van stadium
Wat is het verschil tussen een CT en een PET-CT?
PET-CT is hetzelfde als een CT, maar in plaats van radioactief jodium wordt een radiogelabeld suikergoedje gebruikt
Wat wordt mooi aangekleurd bij een PET-CT?
Tumoren met veel bloedvaten, die hebben veel suikeropname
Met welke beeldvormingstechniek kan een colonoscopie vergeleken worden? Welke wordt eerder gebruikt en waarom?
CT, het nadeel van een CT is dat je geen biopt kan nemen, dus eerst een colonoscopie doen
Wanneer treden levermetastases vaak op?
Bij tractus digestivus tumoren, omdat deze vaak via de vena porta metastaseren
Hoe komen metastases in de long terecht?
Via het veneuze systeem
Wat is het grote nadeel van MRI?
Duurt lang
Wanneer wordt een MRI gebruikt?
Bij tumoren in de kleine bekken vanwege de details voor de chirurg
Met welke beeldvormende techniek kan het verschil in maligne en benigne aangetoond worden?
MRI
Wat is Recist?
Respons Evaluatie Criteria In Solide Tumoren, een meetbare respons na chemo
Wanneer is er altijd sprake van progressie?
Nieuwe laesie
Wat is NADIR?
Punt in tijd waarbij de tumorbulk het laagst is
Waarmee moet de Recist vergeleken worden?
Kan tov baseline of NADIR
Hoe wordt de Recist opgemeten?
Maximaal 5 leasies, max 2 per orgaan (grootste), en de som van de diameters worden genomen. De lymfeklieren moeten over de korte as benoemd worden en in het rapport meoten de niet-meetbare leasies benoemd worden
Wat is CR?
Complete respons: alle target laesies weg
Wat is PR?
Partiele respons: >30% afname van de target laesies
Wat is progressie?
Nieuwe laesie of >20% toename
Wanneer is er sprake van een stabiele ziekte?
Tussen de 30% afname en 20% toename
Noem de 6 stappen van het voorbereiden van een microscopisch preparaat
Uitpakken op het path lab en excisie of biopt verwerken
Fixeren in een bad met hydrofiel formaline
Inbedden in parafine in een casette, waardoor het weefsel hydrofoob wordt
Casette met parafine en weefsel snijden
Gesneden plakjes op een glaasje
Kleuren
Welke kleuren worden gebruikt voor een HE kleuring?
Hematoxyline en eosine
Hoe werkt formaline?
Vermindert het aantal enzymen die een cel degraderen, waardoor het weefsel hard wordt
Wat is FFPE?
Formaline fixed-parafine embedded
Welke stap moet er ook nog gedaan worden bij een beenmergbiopt?
Ontkalken
Wat is een lumpectomie?
Deel mamma resectie
BIj welke techniek van microscopie kan je de inbedding overslaan?
Cytologie
Hoe werkt cytologie?
Cellen opzuigen, waardoor de cellen losliggen
Wat is het verschil tussen immunokleuring en hybridisatie in situ?
Immunohistochemie gaat over een chemische binding die een kleur afgeeft en hybridisatie gaat over een radioactief label wat gegeven wordt aan een stof
Wat is het verschil tussen klinisch stageren en pathologisch stageren? Welke is de gouden standaard?
Klinisch stageren wordt gedaan middels onderzoek voor de start van de behandeling
Pathologisch stageren wordt gedaan door een patholoog onder een microscoop en is nauwkeuriger
Pathologisch stageren is gouden standaard
Wanneer is er sprake van een metastase op afstand?
Bij een tumor buiten het drainagegebied
Wat is Tx?
Primaire tumor onvindbaar
Wat is Tis?
Carcinoma in situ
Welke stadia zijn er?
I-IV
Wat is stadium 0?
Voorloperstadium
Hoe verandert het stadium door de tijd heen?
Niet, klinische stadium is ten tijde van diagnose
Wat zijn synchrone metastasen?
Diagnose van metastases gelijk met primaire tumor
Wat zijn metachrone metastasen?
Metastasen in follow up
Waar staat cTNM voor?
Klinisch stadium
Waar staat pTNM voor?
Pathologisch stadium
Waar staat ypTNM voor?
Pathologisch stadium na voorbehandeling
Waar wordt het klinisch stadium voor gebruikt?
Behandelplan
Uit welke 2 stoffen is het basaalmembraan opgebouwd?
Collageen IV en laminine
Noem 5 verbindingen tussen epitheelcellen
Tight junctions
Belt desmosomen/adherende juncties
Desmosomen
Hemidesmosomen
Gap junctions
Wat is de functie van tight junctions?
Waterdichtheid
Wat is de functie van belt desmosomen/adherende juncties? En waar zitten ze in de cel aan vast?
Riem om cellen
Zitten vast aan actinevezels
Waar zitten desmosomen vast intracellulair?
Intermediare filamenten
Waar zitten hemidesmosomen aan vast?
Basaalmembraan
Wat is de functie van gap junctions?
Communicatie tussen cellen door kanalen
Welke 4 moleculen spelen een rol bij tight junctions?
CAR
JAM
Claudine
Occludine
In welke structuren zit E-cadherine?
Belt desmosomen en desmosomen
Van welke stof is E-cadherine afhankelijk?
Calcium
Heeft E-cadherine een homofiele of een heterofiele binding?
Homofiel
Waar zit het E-cadherine in een belt desmosoom ic aan vast?
Actine
Waar zit het E-cadherine in een desmosoom via het linkereiwit aan vast?
Intermediaire filamenten zoals keratine
Wat is de functie van E-cadherine met betrekking tot kanker?
Remt de uitzaaiing van kanker, waardoor met minder cadherines er meer metastases zijn
Welke molecuul heeft een belangrijke functie in de linker eiwitten?
Beta-catenine
Welke molecuul in hemisdesmosomen is belangrijk?
Integrines
Wat voor soort moleculen zijn integrines?
Heterodimeer met een alfa en beta keten
Hebben integrines een homofiele of heterofiele binding?
Heterofiele adhesie: ze binden aan een substraat
Uit welke 5 onderdelen bestaat de interstitiële matrix?
Collageen IV
Elastine
Fibronectine
Proteoglycanen
(niet-epitheel) cellen
Noem de 5 stappen van de tumorigenese
Normaal
Dysplasie
Carcinoma in situ
Invasief carcinoom
Metastase, waarbij gedeeltelijk herstel van de cel-cel adhesie plaatsvindt
Noem de 5 stappen voor invasie van de matrix
Losmaken adhesies
Migratie door BM
ECM afbraak
Trechtervormige cel -> motiliteit verwerven
Locomotion naar dichtstbijzijnde vaatstructuur
Welk eiwit is belangrijk bij de ECM afbraak?
Metalloprotease 9 (MMP-9)
Hoe verplaatsen tumorcellen zich door de bloedbaan?
Liften mee met bloedplaatjes
Hoeveel % van tumoren hebben al metastases bij diagnose? Hoeveel % daarvan is verborgen?
30%
20%
Hoeveel % van de pt’s die overlijden aan kanker overlijden aan metastases?
90%
Van welk soort tumor is het zeker dat deze niet metastaseert?
Basaalcelcarcinoom in de huid
Op welke 2 manieren kunnen tumoren metastaseren?
Lymfatisch
Hematogeen
Welke route nemen de tumorcellen bij lymfatische metastase?
Uitzaaiingen volgen lymfedrainage en komen vervolgens in de ductus thoracicus uit, en vervolgens via het hart in de circulatie
Welke gedeelte van de lymfeklier wordt vaak als eerste aangedaan door tumorcellen?
Randsinus
Welke 3 typen metastasering zijn er bij hematogene metastasering?
V. cava
V.porta
Mediaanlijn-type (schildklier en prostaat naar wervelkolom)
Wat is de schildwachtklier?
De eerste klier waar de kankercellen heengaan
Hoe kan de schildwachtklier nuttig zijn voor het kankerproces?
Onderzoeken van lymfatische metastases, als er geen uitzaaiingen zijn in de schildwachtklier, zijn die er waarschijnlijk ook niet in de rest van het lichaam
Wat is een skip metastase?
Schildwachtklier wordt overgeslagen
Wat is de in transit metastase?
In lymfebaantje al uitgroeien
Wat is lymfangitis carcinomatosa?
Hele delta van lymfeklierbanen is verstopt
Wat zijn tumordeposits?
Geen lymfekliercontext, deposit buiten lymfesysteem
Wat is de EMT transitie?
Epitheel naar mesenchym
Wat is de MET transitie?
Mesenchym naar epitheel
Wat houdt de seed en soil hypothese in?
Seed zijn de tumorcellen die goeie of slechte eigenschappen hebben voor metastase
Soil is de nesting site die gunstig of ongunstig is voor metastase
Hoe zit de verdeling van lymfatische neoplasieën?
91% non-Hodgkin lymfomen
9% Hodgkin lymfomen
Wat is een extranodaal lymfoom?
Een lymfoom buiten de lymfeklier
Noem 2 voorbeelden van een extranodaal lymfoom
MALT: mucosa associated lymfomas tissue, in maag, darm etc.
Burkitt: pre B-cel achtige tumor, in speekselklieren, kaak en ovarium
Wat is de ziekte van Kahler? Wat produceert deze tumor?
Plasma cel myeloom, produceert fragmenten van immunoglobulines
Wat is een hamartoom?
Een benigne longtumor
Wat is de meest voorkomende longtumor?
Hamartoom
Waar metastaseert een longtumor meestal naar?
Brein en bot
Welke symptomen zijn er bij metastasering van een longtumor? (3)
Finger clubbing
Verhoogde peptides
Pleural effusal
Noem 5 soorten longtumoren
Hamartoom
Pleiveiselcelcarcinoom
Adenocarcinoom
Kleincellig carcinoom
Grootcellig carcinoom
Hoeveel % van de pts met een plaveiselcelcarcinoom rookt?
98
Waar bevindt een plaveiselcelcarcinoom zich in 75% van de gevallen?
1-3 orde bronchi
Waar is een plaveiselcelcarcinoom aan te herkennen?
Verhoornend
In welke genen zit meestal een mutatie bij een plaveiselcelcarcinoom?
p16 of p53
Waar bevindt een adenocarcinoom van de long zich meestal?
Dieper en perifeer
Hoeveel % van de pts met een adenocarcinoom in de long rookt? En welke mutatie hebben deze mensen meestal?
75%
K-RAS
Hoeveel % van de pts met een adenocarcinoom in de long rookt niet? En welke mutatie hebben deze mensen vaak?
25%
EGFR
Uit welke cellen ontstaat een kleincellig carcinoom?
Neuroendocriene cellen
Wat is kenmerkend aan een kleincellig carcinoom?
Kern neemt de hele cel in
Wat is het voordeel aan een kleincellig carcinoom?
Chemogevoelig
Welke 3 mutaties zijn er meestal bij een kleincellig carcinoom?
p53, RB of p16 overexpressie
Welke mutatie komt het meest voor bij een CRC? In hoeveel %?
APC mutatie
85%
Wat is een sessile serrated adenoom?
Mutatie in DNA-repair genen
Bij welke ziekte is er sprake van een microsatelliet instabiliteit?
Lynch
Waar metastaseert een CRC vaak naar?
Lever
Wat doet een K-RAS mutatie bij CRC met de respons op cetuximab?
Verlaagd
Wat is een DCIS?
Ductaal carcinoom in situ
Wat is een LCIS?
Lobulair carcinoom in situ?
Welke 3 soorten invasieve carcinomen zijn er bij de mamma?
Estrogeen positief, HER-2 negatief
HER-2 positief
Estrogeen negatief, HER-2 negatief
Wat is het verschil tussen specifieke genomische afwijkingen en niet specifieke?
Specifieke zijn drivers en zorgen voor ontstaan van een tumor
Niet specifieke veroorzaken geen tumor
Welke 2 soorten niet specifieke genomische mutaties zijn er?
Passengers/hitchhikers: komen en gaan
Age-related
Wat is een wildtype?
Geen mutatie
Wanneer wordt een proto-oncogen geactiveerd? Wat heeft dit voor effect op de % mutatie?
Bij 1 mutatie verandert het eiwit al
Laag % mutatie, omdat 50% van de tumor normaal is
Wanneer wordt een tumorsuppressor gen geinactiveerd? Wat heeft dit voor effect op de % mutatie?
2 inactiverende mutaties
Hoog % mutatie, omdat er 2 mutaties nodig zijn voor afwijking
Kan een tumor heterogeen zijn?
Ja, een tumor is in principe clonaal, maar er kunnen mutaties ontstaan tijdens de deling die voor heterogeniteit zorgen
Wat zegt de hoogte van de coverage over overexpressie?
Hoe hoger de coverage, hoe meer DNA aanwezig is en of er miss sprake is van overexpressie
Noem 3 klachten van een coloncarcinoom links?
Veranderd defaecatiepatroon
Rectaal bloedverlies
Krampen
Noem 2 klachten van een coloncarcinoom rechts
Moeheid
Anemie
Waar zit de mutatie bij FAP?
5q21
Welk weefsel kan gekleurd worden met C31?
Endotheel
Welk weefsel kan gekleurd worden met CD45?
Lymfocyten
Welk weefsel kan gekleurd worden met cytokeratine?
Epitheel
Welk weefsel kan gekleurd worden met desmine?
Glad spierweefsel
Welk weefsel kan gekleurd worden met S100?
Kraakbeen
Waar staat MSI voor, wat is het en bij welke ziekte komt het voor?
Microsatellite instability
Minder DNA stukken met veel repeats
Bij Lynch
Waar beginnen lymfevaten?
Interstitium
Noem 6 verschillen tussen lymfevaten en bloedvaten?
Lymfevaten hebben:
Gefenestreerd endotheel
Dunnere wanden
Ankerfilamenten
Endotheliale vouwen
Beginnen blind
Geen ery’s