Week 2: Kanker op DNA niveau Flashcards
Wat betekent stochastisch?
Per toeval
Wat zijn purines?
Adenine en guanine
Wat zijn pyrimidines?
Cytosine, thianine en uracil
Wat is een transitie?
Van een purine naar een purine (of van pyrimidine naar pyrimidine)
Wat is een transversie?
Van een purine naar een pyrimidine of andersom
Noem 5 oorzaken van DNA schade
Foutieve replicatie
Chemische instabiliteit
Chemische verbindingen
Biologische stoffen
Fysische agentia
Noem 4 voorbeelden van chemische instabiliteit
Depurinatie
Deaminase
8-oxoguanine
BPDE
Wat is depurinatie?
Deletie van 1 bp, door hydrolyse
Wat is deaminase?
Van een C naar een U (dat wordt uiteindelijk een T
Wat is 8-oxoguanine?
Door O2 radicalen verandert de complementariteit (GC -> 8GA)
Wat doet BPDE?
Verstoort DNA dubbelhelix
Noem een voorbeeld van fysische agentia
UV verandert het DNA door dimeerlinkings te vormen
Hoeveel beschadigingen zijn er per cel per dag?
75.000
Noem 2 manieren om schade te herstellen
Base excisie reparatie (BER)
Nucleotide excisie reparatie (NER)
Noem de 3 stappen van BER en benoem door wel eiwit dit wordt gedaan
Herkennen: DNA glycosylase (scannen en blijven hangen)
Excisie: endonuclease (herkent AP-site en geeft knip)
Herstel: DNA polymerase + ligase
Wanneer wordt NER gebruikt?
Bij grotere adducten die helixverstorend zijn
Noem de 4 stappen van NER
Herkennen door herkenningseiwitten of CSB tijdens transcriptie
Openen van het DNA
Verwijderen van de schade door een grote knip en excisie van een groot deel
Herstel
Welke 2 vormen van NER heb je?
Globaal genoom NER (traag)
Transcriptie gekoppeld NER
Hoe werkt transcriptie gekoppeld NER?
CSB bindt en duwt RNA poly terug, waardoor de schade vrijkomt en verwijderd kan worden
Noem 2 aandoeningen die ontstaan door een defect in NER
Xeroderma pigmentosum
Cockayne syndroom (CS)
In welke NER zit een defect bij xeroderma pigmentosum?
Globaal genoom NER
In welke NER zit een defect bij Cockayne syndroom?
Transcriptie gekoppeld NER
In welk gen zit een defect bij xeroderma pigmentosum?
XP genen
In welk gen zit een defect bij cockayne syndroom?
CS genen
Wat is het verschil tussen xeroderma pigmentosum en cockayne syndroom?
Bij XP is er een >2000x verhoogde kans op huidkanker
Bij CS is er een versnelde veroudering en geen verhoogde kans op huidkanker
Welke 2 templates kunnen er gebruikt worden bij DNA schade?
Complementaire streng
Zusterchromatide/homoloog chromosoom
Bij welke 3 situaties gebruik je de complementaire streng als template?
Mismatched bp
Intrastrengs crosslinks
Enkelstrengs DNA breuk
Bij welke 2 situaties gebruik je een zusterchromatide/homoloog chromosoom als template?
Interstrengs crosslink
Dubbelstrengs DNA breuk
Op welke 2 manieren kan je dubbelstrengs DNA repareren?
Niet homologe DNA-eindverbinding/recombinatie
Homologe recombinatie
Hoe werkt niet homologe DNA-eindverbinding?
De 2 stukken DNA worden direct aan elkaar gezet en er wordt geen template gebruikt, hierdoor wordt wel een kleine deletie veroorzaakt
Bij welke cellen wordt voornamelijk niet homologe recombinatie gebruikt? En waarom?
Immuuncellen (B-cellen)
Bij B-cellen zijn verschillende segmenten in het DNA, door de deleties die telkens plaatsvinden kunnen er oneindig veel combinaties gemaakt worden en zijn er ook veel mogelijkheden voor antilichamen
Door welk eiwit wordt dsDNA breuken in B-cellen veroorzaakt?
RAG1/RAG2
Wanneer kan homologe recombinatie plaatsvinden?
Tijdens de S en G2 fase
Hoe werkt homologe recombinatie?
Uitwisseling DNA tussen DNA moleculen, hiervoor worden voornamelijk zusterchromatiden gebruikt. Als er schade optreedt worden nucleotides door RAD51 weggehaald om staarten te maken en vervolgens wordt hier met een template de schade hersteld
Van welke eiwitten/genen hangt het gedrag van RAD51 af?
BRCA1 en BRCA2
Wanneer moet je iemand met verdenking op lynch syndroom doorverwijzen?
Als er 1 eerstegraads fam lid is <50 met CRC
Als er 3+ 2e graads fam lid is <50 met CRC
Dragers van het lynch gen (MLH1, MSH2, MSH6 of PMS2)
Hoeveel % van CRC wordt veroorzaakt door lynch?
5%
Welke therapie voor CRC kan je alleen gebruiken bij lynch en niet bij andere vormen van CRC?
Immuuntherapie
Hoe wordt lynch overgedragen?
AD
Wat is het life-time risico op CRC?
Tot 70%
Wat is het life-time risico op endometriumcarcinoom?
55%
Welke screeningen zijn nodig bij lynch?
CRC en gyn
Wat is de behandeling voor lynch geassocieerd carcinoom?
Gehele colectomie, behalve bij >60, waar een partiële resectie overwogen kan worden
Hoe werkt chemo op DNA level?
Schade in DNA, ds breuken en interstrand crosslinks
Wat doet een topoisomerase?
Haalt DNA uit elkaar, vooral bij replicatie
Waar zorgt de remming van een topoisomerase voor?
Bevriezing complex en ds breuk
Welk eiwit zorgt voor reparatie ss breuken?
PARP-1
Waar zorgt een PARP-1 remmer voor?
Verhoogd aantal ss breuken. waardoor er meer ds breuken tijdens replicatie komen
Van welke recombinatie zijn ds breuken door parpremmers afhankelijk?
Homologe recombinatie
Waarom heeft een normale cel geen last van een PARP-1 remmer?
BRCA gen is aanwezig, waardoor RAD51 de HR kan doen
Wat is het effect van een PARP-1 remmer in tumorcellen?
PARP-1 remmer doodt BRCA deficiënte cellen
Waarom werkt een PARP-1 remmer minder in borstkanker?
BRCA deficiënte hebben vaker POLQ, een derde recombinatie techniek
Hoe werkt hyperthermie op tumorcellen?
Lokaal verwarmen naar 41-42 graden, waardoor er minder RAD51 ophoopt op de DNA schade, omdat het BRCA-2 eiwit onstabiel wordt bij een verhoogde temp
Icm welk ander middel werkt hyperthermie?
PARP-1 remmer, omdat je door de hyperthermie de cellen eigenlijk BRCA deficiënt maakt, waardoor de PARP-1 remmer wel werkt
Hoeveel waterstofbruggen zitten er tussen A en T?
2
Hoeveel waterstofbruggen zitten er tussen C en G?
3
Hoe werkt PCR?
Denaturatie bij 90-95 graden, de strengen gaan uit elkaar
Hybridisatie bij 50-60 graden, primer komt erop
Elongatie bij ongeveer 72 graden, taq-poly plaatst nieuwe nucleotiden
Wat is single molecule NGS?
Sequentie van afzonderlijke moleculen wordt bepaald
Wat is massively parallel NGS?
in 1x groot aantal moleculen sequencen (snel)
Wat zijn reads?
Sequentie van 1 molecuul
Welke 2 NGS methodes heb je?
Amplicon enrichment
Hybridization capture
Hoe werkt ampicon enrichment?
PCR + adapters aan de uiteinden
Hoe werkt hybridization capture?
Reads gebruiken om bepaald stuk DNA te markeren, waarna pull down plaatsvindt
Wat is coverage?
Hoeveel x afgelezen, hoe hoger hoe deeper
Wat is VAF?
Variant allel frequentie, aantal keer variant t.o.v. referentie
Wat is WGS en WES?
Whole genome sequencing en Whole exome sequencing
Wat is incidentie?
Nieuwe gevallen in periode/populatie
Wat is prevalentie?
Bestaande gevallen/populatie
Wat is de crude rate?
Ruwe incidentiecijfers
In welk gen zit FAP?
APC gen
In welk gen zit lynch?
MLH1, MSH2, MSH6 en PMS2
Vanaf welke leeftijd screening voor CRC bij lynch en om de hoeveel jaar?
25 jaar, om de 2 jaar
Vanaf welke leeftijd screening voor CRC bij FAP en om de hoeveel jaar?
10-12 jaar, screening om 2 jaar
Wat is compound heterozygoot?
Patient met 2 gemuteerde allelen met verschillende mutaties in beiden
Wat is NBS?
Nijmegen Breakage Syndroom
Hoe erft NBS over?
AR
Wat is incomplete penetrantie?
Bij AD wel mutatie hebben maar geen ziekte (en dus drager zijn)
Wat is een aneuploïde cellijn?
Geen veelvoud van 46 chromosomen/cel
Welke 6 fases zijn er in de mitose en wat is kenmerkend?
Interfase: Terugkeer normale vorm
Profase: chromosoomcondensatie
Prometafase: geen kernmembraan
Metafase: regelmatige ordening van de chromosomen in equatoriale vlak
Anafase: migratie van de chromatiden naar de polen
Telofase: chromosomale decondensatie