Week 1: Inleiding in het thema Oncologie Flashcards
Waar staat TNM voor?
Tumor Nodes Metastase
Wat is een prognostische waarde?
Voorspelt het beloop zonder behandeling
Wat is een predictieve waarde?
Voorspelt beloop met behandeling
Wat is de Neurenbergcode?
10 regels over het uitvoeren van onderzoek
Wanneer is de Neurenbergcode gemaakt?
Na de concentratiekampexperimenten
Wat houdt een dubbele toestemming in?
Dat er voor een bepaald onderzoek zowel door een toetsingcommissie als door de proefpersoon toestemming gegeven moet worden
Waar bestaat de toetsingcommissie uit?
1 CCMO
15 METC
Waar staat CCMO voor?
Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek
Waar staat METC voor?
Medisch-Ethische Toetsing Commissies
Wat houdt de sluis voor geneesmiddelen in?
Alle dure geneesmiddelen komen hierin totdat de beslisraad prijsafspraken maakt, tot dan worden de middelen in principe niet vergoed
Wanneer komen geneesmiddelen in de sluis?
> €50.000/pt/jaar
Wat is de Karnofsky performance scale?
Combinatie conditie + co-morbiditeit, waarmee je de conditie voor een behandeling kan inschatten
Noem de 7 hallmarks of cancer
Blijven delen Remming ontwijken Celdood weerstaan Oneindige celdeling Vorming nieuwe bloedvaten Invasie en metastase Genoom instabiliteit en mutaties Tumor bevorderende ontsteking Deregulatie energievoorziening Ontsnapping aan immuunsysteem
Wat is een stroma?
De omgeving van een tumor, dus bindweefsel, bloedvaten en ontstekingscellen
Wat voor soort cellen bevinden zich in de stroma?
Endotheel
Fibroblasten
Ontstekingscellen
Wat is het verschil tussen blijven delen en oneindige celdeling?
Bij blijven delen blijft de groeifactorpathway aanstaan, waardoor de cel steeds het signaal krijgt om te blijven delen, dit kan je vergelijken met een gaspedaal
Bij oneindige celdeling schakelt de cel telomeerverlenging in, waardoor de telomeren niet ‘opraken’, dit kan je vergelijken met de benzinetank
Wat houdt remming ontwijken in?
Cel reageert niet meer op zijn omgeving, dus wanneer er een signaal vanuit de omgeving komt om te remmen wordt dit genegeerd door de cel
Bij welke tumorgrootte zijn bloedvaten nodig?
> 2mm
Wat is de angiogenic switch?
Wanneer de angiogenese in favour of de tumor is
Wat is het verschil tussen invasie en metastase?
Invasie is wanneer de tumor in het omringende weefsel terecht komt door doorbraak van de basaalmembraan, metastase is wanneer de tumor wordt getransporteerd over grote afstand en elders een nieuwe tumor vormt
Wat is EMT?
Epitheliale Mesenchymale Transitie, waar de kubische cellen spitser worden
Via welk proces genereert een tumor zijn energie? Noem een nadeel en een voordeel van deze manier.
Glycolyse
Nadeel: kost extreem veel glucose
Voordeel: tumor is niet meer afhankelijk van zuurstof
Wat moet je goed onthouden over de hallmarks of cancer?
Niet alle tumoren voldoen aan alle hallmarks
Uit welke 4 fases bestaat klinisch onderzoek?
Fase 1: Toxiciteit
Fase 2: Effect behandeling
Fase 3: Geïsoleerd effect t.o.v. standaard behandeling
Fase 4: Verschillende groepen in dagelijkse praktijk
Wat is een pluripotente stamcel?
De stamcel voor alle bloedcellen
Wat is het verschil tussen progenitor cellen en stamcellen?
Progenitor cellen hebben een beperkt delingsporentieel, maar veel delingen
Stamcellen hebben een groot delingspotentieel, maar weinig delingen
Wat is een niche in beenmerg?
HSC dichtbij het bot gaan een interactie aan met osteoblasten, waardoor de HSC gereguleerd kunnen worden
Wat is homing?
Chemoattractie van HSC naar de niches, waardoor binnen 2-3 dagen na beenmergtransfusie de HSC weer in de niche zijn gekomen
Wat is het Myeloproliferatief syndroom?
Te veel aanmaak bloedcellen door verstoring signaalweg
Op welke 2 manieren kan je de leukemieën indelen?
Chronisch/acuut
Myeloïde/lymfatisch
Wat is een chronische leukemie?
Klachten zijn aanvankelijk minder heftig
Ophoping (gedeeltelijk) uitgerijpte leukemie
Waar zit het defect bij chronische leukemie?
Groeiregulatie
Wat is een acute leukemie?
Acute symptomen
Ophoping niet-functionele cellen
Waar zit het defect bij acute leukemie?
Groeiregulatie en uitrijping
Wat voor soort leukemie komt vaak voor bij kinderen?
Lymfatisch
Wat zijn drivermutaties?
Mutaties die een verhoogde kans geven op leukemie, maar niet per se leukemie hoeven te geven
Wat weet je over een cel wanneer deze basofiel is?
Veel mRNA
Wat weet je over een cel wanneer deze acidofiel is?
Veel eiwitten
Welke 6 veranderingen treden op bij onrijp -> rijp?
Groot -> kleiner Nucleoli: veel->weinig Chromatine: dispers->gecondenseerd Kern/cytoplasma ratio: hoog->laag Cytoplasma: basofiel->neutro/acidofiel Granula: geen->azuro->specifiek
Hoe kan je voorlopers uit de erytrocytaire lijn herkennen?
Ronde kern, korrelig chromatine
Hoe kan je voorlopercellen uit de lymfocytaire lijn herkennen?
Egaalgekleurde ronde kern
Hoe kan je voorlopercellen uit de granulo-/monocytaire lijn herkennen?
Kern niet rond
Wat is de grootte van een leukemische blast?
2-4x erygrootte
Wat voor ketens heb je bij immunoglobulines?
Zware en lichte
Welke 2 vormen van lichte ketens zijn er bij immunoglobulines?
Kappa en lamda
Wat is monoclonair?
1 cel is onttrokken aan het immuunsysteem
Wat betekent tumor?
Gezwel
Welke 3 vormen van maligne tumoren zijn er? En hoeveel % van de maligne tumoren is die vorm?
Carcinoom 95%
Sarcoom 1%
Lymfoom 4%
Waar komt een carcinoom vandaan?
Epitheel
Waar komt een sarcoom vandaan?
Bindweefsel
Waar komt een lymfoom vandaan?
Hematologisch
Wat is een adenocarcinoom?
Ontstaat uit klier, kubisch of cilindrisch epitheel
Wat zijn polymorfe kernen?
Groot, lijken op aardappels
Wat is desmoplasie?
Verandering van stroma, reactie op aanwezigheid tumor
Hoe kan je een plaveiselcelcarcinoom herkennen histologisch gezien?
Schilvering, haartjes tussen de cellen
Uit hoeveel lagen bestaan de acini van de mamma?
2
Wat is pleiomorf?
Veelvorming