Week 5 Flashcards
Neurologische oorzaken (sub)acute duizeligheid?
Perifeer (75%)
* Neuritis vestibularis
* Labyrinthitis
* Fractuur os petrosum
* Ruimte innemend proces
* BPPD
* Meniere
Centraal (25%)
* 80% herseninfarct
* Multiple Sclerose (MS)
* Arnold Chiari malformatie
* Ruimte innemend proces
* Vestibulaire migraine
Vestibulaire haarcellen produceren actiepotentialen in vestibulaire afferenten door middel van een mechanotransductieproces.
In welke volgorde verlopen die deelprocessen?
- Haarcel buigen
- Kation kanalen in haarpunten open
- K+ ionen stromen binnen, haarcel depolariseert
- Ca2+ ionen stromen haarcel in
- Synaptische blaasjes versmelten met membraan
- Neurotransmitter diffundeert naar afferent
- Actiepotentiaal!
Hoe zal de vuurfrequentie van de vestibulaire afferent (zenuw) van een persoon veranderen als deze versnelt (d.w.z. linear) van nul naar 60 kilometer per uur in een auto en vervolgens deze snelheid behoudt?
Otolieten reageren op lineaire versnellingen
De vuurfrequentie zal alleen toenemen als de persoon versnelt.
Er wordt alleen op versnellingen gereageerd niet op snelheden!
Waarom is het belangrijk dat de transductiekanalen aan de uiteinden van de haarcellen in rust open zijn?
Om haarcellen in staat te stellen hoofdbewegingen in beide richtingen te signaleren.
Het vestibulaire systeem biedt bilaterale bronnen van informatie over hoofdbewegingen die op een gepaarde push-pull-manier samenwerken.
Welke drie halfcirkelvormige kanaalparen werken op deze manier samen?
- Links Anterior - Rechts Posterior (LARP)
- Rechters Anterior - Links Posterior (RALP)
- Rechts Horizontaal - Links Horizontaal
Je hebt twee soorten haarcellen in vestibulair systeem (type I & II).
Welke elektrofysiologish eigenschap kan worden gemeten van de afferenten om de haarceltype te bepalen?
- Regelmaat van de afferent vuurfrequentie
Men zegt dat type I later in de evolutie zijn ontstaan. Leg uit waarom dit wordt gedacht.
- De overgang van water naar land veroorzaakte bewegingen met een veel hogere frequentie.
- Type I cellen kunnen beter de hoog frequenties van beweging coderen.
Benoem de eigenschappen van type I & II haarcellen.
- Type II: voor langzame bewegingen, wekken een regulier ritme van AP’s op in de afferente zenuwvezel
- Type I: voor snelle bewegingen, wekken een irregulier ritme van AP’s op in de afferente zenuwvezel (belangrijk voor overgang water naar land)
Vestibulaire neuronen vuren met een baseline vuurfrequentie van ~100 spk/s en kunnen worden
geclassificeerd als regular of irregular.
Waarom is de baseline vuurfrequentie niet 0 spk/s?
Om beweging van het hoofd in beide richting te detecteren
Welke eigenschap wordt gebruikt om regular en irregular neuronen te classificeren?
Regelmatigheid van de vuurfrequentie
Vestibulaire neuronen vuren met een baseline vuurfrequentie van ~100 spk/s en kunnen worden geclassificeerd als regular of irregular.
Welke is gevoeliger voor hoofdbewegingen?
Irregular neuronen
Vestibulaire neuronen vuren met een baseline vuurfrequentie van ~100 spk/s en kunnen worden geclassificeerd als regular of irregular.
Welk neurontype heeft een lagere detectiedrempel?
Regular neuronen
Beschrijf de veranderingen in de vuurfrequentie van de otolieten wanneer een persoon in een auto voorwaarts versnelt van 0 naar 40 km/u en die snelheid vervolgens aanhoudt.
- Vuurfrequentie neemt eerst toe vanaf baseline tijdens acceleratie
- Daarna tot baseline waarde bij 40 km/u
Noem het bewegingssignaal en het sensorische orgaan dat de hersenen
gebruiken om het otolietsignaal te scheiden in lineaire versnelling en
oriëntatieveranderingen ten opzichte van de zwaartekracht?
Bewegingssignaal: rotatie signaal
Sensorische orgaan: halfcirkelvormige kanalen
De halfcirkelvormige kanalen zijn primair verantwoordelijk voor het
detecteren van __________
De halfcirkelvormige kanalen zijn primair verantwoordelijk voor het rotatieversnelling
De otolieten zijn primair verantwoordelijk voor het detecteren van __________
De otolieten zijn primair verantwoordelijk voor het detecteren van lineaire versnelling
Welke verandering treedt er op in de haarcel als het kinocilium naar de stereocilia buigt?
Haarcel hyperpolariseert
Het perifeer vestibulaire systeem bestaat uit twee soorten sensoren, te weten de otolieten en de halfcirkelvormige kanalen.
Wat is de belangrijkste functie van de halfcirkelvormige kanalen?
blikstabilisatie tijdens snelle draaibewegingen van het hoofd
Onderstaande afbeelding toont de activiteit van een otolietneuron tijdens voorwaartse versnelling van een persoon.
Een aanhoudende kanteling van het hoofd ten opzichte van de
zwaartekracht genereert gelijkwaardige activiteit van hetzelfde neuron.
In welke kantelrichting van het hoofd komt dit voor?
hoofd met de neus omhoog gekanteld
Het naar achteren kantelen van het hoofd zal in de otolieten dezelfde situatie geven als een lineaire voorwaartse versnelling
Binnen welk systeem kan de head impulse test afwijkingen opsporen?
de vestibulo-oculaire reflex
Je verdenkt een patient van neuritis vestibularis rechts.
Welke bevindingen vind je over de:
1. Nystagmus?
2. Valneiging?
**1. Nystagmus: naar links
2. Valneiging: naar rechts **
Je verdenkt een patient van neuritis vestibularis links.
Welke bevindingen vind je over de:
1. Nystagmus?
2. Valneiging?
- Nystagmus naar rechts
- Valneiging naar links
Kan een neuritis vestibularis gehoorverlies geven?
Nee!
Omdat enkel de n. vestibularis is aangedaan!
Bij een neuritis vestibularis is de functie van de betrokken zenuwen aangedaan wat leidt tot een
acute uitval van labyrintfunctie.
Welke zenuw is in 90% van de gevallen aangedaan?
Nervus vestibularis superior
Welk ziektebeeld treedt wel vaker op na een neuritis vestibularis?
BPPD
Mensen met neuritis vestibularis kunnen een tijdje later een BPPD krijgen. De
kristallen komen meestal uit de utriculus en gaan dan zitten in het posterieure kanaal.
Welk kenmerk is niet typisch voor BPPD van het linker posterior kanaal?
BPPD linker posterior kanaal het zit bijna altijd hier
puur vertical downbeat down-beat nystagmus
Er is sprake van geotrope rotatoire/torsionele nystagmus met upbeat component
Veel patiënten met een bilaterale uitval van het vestibulaire systeem klagen over oscillopsie.
Wat wordt er bedoeld met de term oscillopsie?
Een schijnbare beweging van de visuele omgeving tijdens een hoofdbeweging
Oscillopsie → beeld blijft niet goed stil staan met hoofdbewegingen
Symptomen die typisch passen bij de diagnose neuritis vestibularis?
- Braken
- Oscillopsie
- Valneiging naar aangedane zijde
Welke afwijkingen heeft deze patiënt bij de kiepproef van Dix-Hallpike naar rechts?
Geotrope torsionele nystagmus met upbeat component
Geotroop houdt in dat tijdens de snelle slag van de nystagmus, de ogen richting de grond bewegen.
Ageotroop betekent dat de snelle slag richting het plafond is gericht.
Je bent KNO arts en ziet een 78-jarige, verder gezonde man. Hij heeft klachten van plotse vertigo sinds een dag. Bij het onderzoek onder de bril volgens Frenzel zie je een nystagmus naar rechts bij kijken naar rechts en een nystagmus naar links bij kijken naar links.
Hoe heet deze nystagmus en wat is het meest aangewezen beleid?
- Type: Blikrichtingsnystagmus
- Beleid: Spoedverwijzing neurologie
De nystagmus verandert met de blikrichting van patiënt, dus er is een blikrichtingsnystagmus.
Dit duidt op een centraal probleem. Meteen neuroloog verwijzen.
Waar duidt een positieve head impulse test naar links op?
f
Draaiduizeligheid waarbij de nystagmus toeneemt tijdens onderzoek met Frentzel-bril pleit voor een functiestoornis in het centrale vestibulaire systeem.
Klopt dit?
Nee,
* Door de Frentzel-bril kan de patiënt **niet meer fixeren **met de ogen.
* Als de nystagmus met deze bril op toeneemt, dan is er dus sprake van **fixatie-supressie **
* Dit past juist bij een functiestoornis in het perifere
vestibulaire systeem.
Draaiduizeligheidsklachten die toenemen bij bewegen zijn pathognomonisch voor een aandoening van het perifere vestibulaire systeem.
Klopt dit?
Nee,
Draaiduizeligheidsklachten die erger worden door bewegen sluiten geen centrale oorzaak uit!
Wat zijn verschillen tussen een nystagmus met centrale en perifere oorzaak?
- Perifeer: toename van de nystagmus als je fixatie wegneemt foor een Frentz-bril
- Perifeer: gemengde component (centraal: alleen horizontaal/verticaal/rotatoir nystagmus)
- Perifeer: verandert de nystagmus niet met blikrichting (centraal wel)
U bent neuroloog en ziet op de spoedeisende hulp een krasse 81-jarige man, met in de VG DM2, waarvoor medicatie. Hij komt laat in de middag bij u omdat hij in de ochtend per-acuut draaiduizelig werd. Dit werd erger bij bewegen. Hij was hierbij ook wankel op de benen, maar had geen verdere klachten bemerkt. In het totaal hebben zijn klachten 3 uur aangehouden, en zijn deze nu weer bijna volledig hersteld. Bij neurologisch onderzoek objectiveert u een 1e graads puur horizontale nystagmus naar links, bij kijken naar rechts ziet u een 1e graad puur horizontale nystagmus naar rechts, en u vindt een iets breedbasische gang met lichte
valneiging naar rechts zonder verdere uitval.
1. Waar lokaliseert u deze klacht en waarom (anatomische structuur)?
2. Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?
TIA/herseninfarct in rechts cerebellair
ONTHOUD: laesie in cerebellum geeft ipsilaterale ataxie
De mediale vestibulospinale banen (MVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
In welke kernen ontspringen deze banen?
Mediale vestibilaire kernen
De mediale vestibulospinale banen (MVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Wat is de voornaamste sensorische input?
Voornamelijk halfcirkelvormige kanalen
De mediale vestibulospinale banen (MVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Naar welke gebieden projecteren deze banen en zijn deze projecties lateraal of ipsilateraal?
Voornamelijk neksegmenten, hoofdzakelijk ipsilateraal
De mediale vestibulospinale banen (MVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Welke houdingscorrecties worden via deze projecties gestuurd?
Hoofdstabilisatie door de vestibulo-collic reflex
De laterale vestibulospinale banen (LVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
In welke kernen ontspringen deze banen?
Lateraal vestibulaire kernen
De laterale vestibulospinale banen (LVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Wat is de voornamelijk input?
Voornamelijk otholieten
De laterale vestibulospinale banen (LVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Naar welke gebieden projecteren deze banen (noem er twee) en zijn deze projecties contralateraal of ipsilateraal?
Nek, thoracale en lumbale segmenten, volledig ipsilateraal
De laterale vestibulospinale banen (LVST) dragen bij aan houdingscorrecties.
Welke houdingscorrecties worden via deze projecties gestuurd?
Corrigeert balans (met name benen) voor hoofdbewegingen
Aan welke drie systemen draagt centrale verwerking van vestibulaire informatie bij?
- Houding
- Perceptie
- Blikstabilisatie
In welke drie hersendelen vindt centrale verwerking plaats van vestibulaire informatie?
- Cerebellum
- Hersenstam
- Cortex
Tijdens een draaistoelonderzoek wordt een gezonde proefpersoon gevraagd het hoofd rechtop te houden. Bij aanvang van het onderzoek wordt de stoel rechtsom gedraaid tot een constant snelheid. Na 40 seconden wordt de draaiing van de stoel gestopt.
Beredeneer wat de richting van de nystagmus is direct na aanvang van het
onderzoek?
Die persoon heeft het gevoel dat hij/zij rechts draait, dus de
compensatierichting is linksom, en de nystagmus is rechtsom.
Tijdens een draaistoelonderzoek wordt een gezonde proefpersoon gevraagd het hoofd rechtop te houden. Bij aanvang van het onderzoek wordt de stoel rechtsom gedraaid tot een constant snelheid. Na 40 seconden wordt de draaiing van de stoel gestopt.
Welke hoofdoriëntatie moet de persoon aanhouden tijdens de rotatie om verticale VOR-oogbewegingen te produceren?
Hoofd over de linker- of rechterschouder
Tijdens een draaistoelonderzoek wordt een gezonde proefpersoon gevraagd het hoofd rechtop te houden. Bij aanvang van het onderzoek wordt de stoel rechtsom gedraaid tot een constant snelheid. Na 40 seconden wordt de draaiing van de stoel gestopt.
Welke van de twee primaire vestibulaire organen wordt geactiveerd om het
waargenomen gevoel van roterende beweging te produceren?
Semicircular kanalen
Tijdens een draaistoelonderzoek wordt een gezonde proefpersoon gevraagd het hoofd rechtop te houden. Bij aanvang van het onderzoek wordt de stoel rechtsom gedraaid tot een constant snelheid. Na 40 seconden wordt de draaiing van de stoel gestopt.
Welke bewegingsrichting zal de persoon waarnemen direct nadat de stoel wordt gestopt?
Linksom
Hoe kan je een verticale nystagmus opwekken?
Door je hoofd op je rechter/linker schouder te laten leggen
Hoe kan je een torsie(rotatoire) nystagmus opwekken?
Door je hoofd op de borst te leggen terwijl je stoel draait
(Rotatie naar rechts -> nystagmus naar rechts).
Je bent KNO-arts en onderzoekt een 36-jarige vrouw met bewegingsafhankelijke draaiduizeligheid. Tijdens het onderzoek gebruik je de bril volgens Frenzel.
Welke stelling over de bril volgens Frenzel is juist?
deze voorkomt visuele fixatie door de patiënte
Welke functie wordt er gemeten bij het calorisch onderzoek?
alleen de functie van de horizontale halfcirkelvormige kanalen
Wat is de stimulus voor de halfcirkelvormige kanalen tijdens het draaistoelonderzoek?
de versnelling van de stoel
Een gezonde proefpersoon neemt plaats in een draaistoel. Zodra de stoel gaat draaien, merkt de proefpersoon dat er een horizontale nystagmus ontstaat met de snelle component naar rechts (dus gezien vanuit de proefpersoon).
In welke richting draait de stoel? Leg dit uit aan de hand van de termen vuurfrequentie en compensatie
rechtsom
* vuurfrequentie rechter labyrinth hoger dan linker
* compensatie is naar links, nystagmus naar rechts
Je bent arts-onderzoeker bij de afdeling KNO. Een proefpersoon zonder evenwichtsklachten wordt op een draaistoel geplaatst en vanuit stilstand met constante snelheid gedurende twee minuten met de wijzers van de klok mee rond gedraaid. De proefpersoon houdt gedurende de draaiing zijn hoofd op de rechterschouder. Met behulp van een videobril met daarin een camera bekijk je de oogbewegingen van de proefpersoon.
Wat is de richting van de nystagmus bij het op gang brengen van de draaistoel?
verticale nystagmus omhoog gericht
De proefpersoon wordt rechtsom gedraaid en legt zijn hoofd op zijn rechterschouder →
verticale nystagmus omhoog gericht, want je hebt het gevoel alsof je naar achterover
draait.
Je bent arts-onderzoeker bij de afdeling KNO. Een proefpersoon zonder evenwichtsklachten wordt op een draaistoel geplaatst en vanuit stilstand met constante snelheid gedurende twee minuten tegen de wijzers van de klok mee rond gedraaid. De proefpersoon houdt gedurende de draaiing zijn hoofd op de rechterschouder. Met behulp van een videobril met daarin een camera bekijk je de oogbewegingen van de proefpersoon.
Wat is de richting van de nystagmus bij het op gang brengen van de draaistoel?
verticale nystagmus omlaag gericht
Persoon linksom werd gedraaid, en het hoofd nog steeds op de rechterschouder
lag → verticale nystagmus omlaag gericht, want je hebt het gevoel alsof je voorover draait.
Je bent arts-onderzoeker bij de afdeling KNO. Bij een gezonde vrijwilliger die op de rug op de onderzoekstafel ligt, vul je de rechter gehoorgang met koud water. Met behulp van een videobril met daarin een camera bekijk je de oogbewegingen van de proefpersoon.
Wat is de richting van de nystagmus die ontstaat?
horizontale nystagmus naar links gericht
Bij warm water inspuiten is het precies andersom, en wordt juist het horizontale kanaal waar
je water in hebt gespoten actiever. Je zult dus het gevoel hebben alsof je naar de ingespoten
kant draait, en de waar te nemen nystagmus zal dus ook die kant op zijn (ipsilateraal).
Je bent arts-onderzoeker bij de afdeling KNO. Tijdens een draaistoelonderzoek vraag je een gezonde proefpersoon het hoofd op de rechter schouder te leggen. De stoel zal rechtsom gedraaid worden.
De proef wordt gestopt door de stoel snel af te laten remmen. Beschrijf de houdingscompensatie van de proefpersoon tijdens het afremmen.
Tijdens het afremmen krijgt de proefpersoon het gevoel juist voorover te
vallen, waardoor de houdingscompensatie naar achter gericht is
Je bent KNO arts. Bij een 73-jarige patiënt met uitval van het rechter evenwichtsorgaan meet je de vestibulo-spinale reflexen met een wijsproef.
Beschrijf hoe de wijsproef uitgevoerd dient te worden.
- De wijsproef wordt uitgevoerd door een patiënt met gestrekte arm zijn/haar wijsvinger tegen die van de van de onderzoekende arts te plaatsen.
- De patiënt sluit zijn/haar ogen, brengt de arm omhoog en brengt daarna, nog steeds met gesloten ogen, de arm weer omlaag en probeert daarbij weer op hetzelfde punt uit te komen.
Noem twee andere proeven die ook de vestibulo-spinale reflexen testen.
Rombergtest en looptest
Welke symptomen verwacht je bij een volledige uitval van de n. oculomotorius?
- Ptosis (m. levator palpebrae)
- Parese alle oogspieren behalve mm. rectus lateralis + mm. obliquus superior
Er zijn bepaalde kenmerken die u kunnen te differentiëren tussen een centrale en perifere oorzaak van een parese.
Welke kenmerken zijn dat? Noem er drie.
- Atrofie
- Tonus
- Fasciculaties
- Voetzoolreflex
Een laesie in het mesencephalon heeft gewoonlijk zeer diverse en over het algemeen ernstige gevolgen.
Wat is de belangrijkste reden hiervan?
- Mesencephalon is klein
- Mesencephalon bevat veel opstijgende/afdalende vezelsystemen
Je bent neuroloog. Op je spreekuur komt een 67-jarige man met plotseling opgetreden dubbelzien en ptosis. Ook loopt hij niet stabiel. Nader onderzoek wijst op een oculomotorius parese rechts gecombineerd met nystagmus en een atactisch looppatroon. MRI toont een kleine focale lesie aan met een diameter van ongeveer 12 mm.
Waar zou een dergelijk kleine laesie deze combinatie van problemen bij deze man kunnen veroorzaken?
Mesencephalon
Een kleine focale laesie die leidt tot een oculomotoriusparese, moet in het mesencephalon
liggen. Hier ligt namelijk de nucleus oculomotorius.
De meeste primaire olfactorische neuronen (‘olfactory sensory neurons’)
brengen meerdere typen reukreceptoren tot expressie.
Klopt dit?
Klopt niet!
Binnen één glomerulus in de bulbus olfactorius reageren de meeste
olfactorische neuronen op dezelfde geurmoleculen.
Klopt dit?
Klopt!
De meeste primaire olfactorische neuronen (‘olfactory sensory neurons’) zijn
gevoelig voor een groot aantal verschillende vluchtige stoffen.
Klopt dit?
Klopt!
Welke van de onderstaande structuren wordt niet geïnnerveerd door de bulbus olfactorius?
A. Amygdala
B. Entorinale schors (‘Entorhinal cortex’)
C. Piriforme schors (‘Pyriform cortex’)
D. Thalamus
Welke van de onderstaande structuren wordt niet geïnnerveerd door de bulbus olfactorius?
A. Amygdala
B. Entorinale schors (‘Entorhinal cortex’)
C. Piriforme schors (‘Pyriform cortex’)
D. Thalamus
Welke van de onderstaande delen van het trigeminus systeem zijn betrokken bij de masseter reflex?
- N. trigeminus
- Nucleus motorius van de n. trigeminus
- Nucleus mesencephalicus
Bij een patiënt wordt geconstateerd dat er links uitval is van de sensibiliteit voor pijn en temperatuur in het aangezicht, terwijl in de rest van het lichaam de sensibiliteit voor pijn en temperatuur is uitgevallen aan de rechterzijde.
Je bent coassistent en moet bepalen in welk gebied of welke gebieden een laesie gevonden kan worden.
In welk gebied of welke gebieden kan bij deze patiënt een laesie gevonden worden?
- Links in medulla oblongata
- Links in de pons
Een laesie van de linker medulla oblongata of linker pons zou dus ipsilateraal vitaal sensibele
klachten van het aangezicht geven.
Echter zou het juist contralateraal vitaal sensibele klachten geven in de rest van het lichaam, omdat alle neuronen in de anterolaterale baan al zijn gekruist.
Welk bloedvat voorziet structuur A van
bloed?
art. spinalis anterior
pijl wijst naar piramidebaan
