Week 3

Question 1

Hoe werkt hormonale anticonceptie?

Answer 1

• verhinderen follikelontwikkeling(onderdrukken FSH door oestrogeen en progesteron) en ovulatie(onderdrukken LH piek door pregesteron)
• nevenfunctie: endometrium ongeschikt voor innesteling, verandering in cervicale slijmproductie en verandering tubaperistaltiek en -motoriek
• met oestrogeen en progesteron(OAC, transdermaal of vaginale ring) of alleen progesteron(IUD, prikpil, minipil, implanon)

Question 2

Hoe werkt de OAC?

Answer 2

• oestrogeen en progesteron verhinderen door hypogonadotropie follikelgroei en ovulatie
  +: cyclusregulatie, minder bloedverlies en dysmenorroe, minder androgeen effect(SHBG), lager risico endometrium-/overiumcarcinoom
  -: verhoogd risico trombose, HVZ, mammacarcinoom en CVA; mogelijk leverafwijkingen
  Bijwerkingen: hoofdpijn, spotting, libidoverandering, stemmingswisselingen en gewichtstoename -> meestal na 3mnd weg

Question 3

Hoe werkt de NuvaRing?

Answer 3

• plastic ring met ethinylestradiol en etonogestrel, vaginaal ingebracht, werkt 3wk
  +: constante spiegels, kan doorgebruikt worden, erg betrouwbaar
  -: zoals OAC(maar lager trombose)

Question 4

Hoe werkt de EVRA pleister?

Answer 4

• pleister met ethinylestradiol en norelgestromin, werkt 1 week
  +: kan doorgebruikt worden
  -: kan loskomen bij douchen/skincare, geen skincare, zoals OAC(minder trombose)

Question 5

Hoe werkt de minipil?

Answer 5

• pil met desogestrel zonder stopweek
  +: erg betrouwbaar, continu gebruik, bij borstvoeding
  -: kritiek vergeetmarge 3-6h

Question 6

Hoe werkt de prikpil?

Answer 6

• injectie met medroxyprogesteron iedere 3mnd
  +: 1 in 3mnd prik
  -: lange nawerking, doorbraakbloeding en amenorroe

Question 7

Hoe werkt de implanon?

Answer 7

• subcutaan implantaat in arm met etonogestrel
  +: erg betrouwbaar, werkt 3 jr
  -: spotting <6mnd, veranderd bloedingspatroon, inbrengen vereist ervaring

Question 8

Hoe werkt noodanticonceptie?

Answer 8

Morning-after pil: hoge dosis progesteron -> innesteling en ovulatie verhinderen(Norlevo <3dg)
Koperspiraal <5dg na coitus

Question 9

Wat moet je doen als je de pil vergeten bent?

Answer 9

7-dagen regel
- min 7dg onderdrukking nodig: als in 1e week aanvullende maatregelen
- >7dg geen pil -> minder betrouwbaar
- <36h tussen 2 pillen: alsnog nemen, geen aanvullende maatregelen

Question 10

Hoe schrijf je anticonceptie voor?

Answer 10

• afweging maken: effectiviteit vs acceptabiliteit, risico’s, bijwerkingen, verschillende vormen
• methode betrouwbaarheid en risico’s afwegen tegen nadelen zwangerschap
• let op VG stolling/hart en vaten/kanker/lever, CVD risicofactoren, migraine met aura, DVT bij familie, geneesmiddelen(sint-janskruid, anti-epileptica, riframpcine, hiv medicatie), borstvoeding, roken
  Standaard: ethinylestradiol 150/levenogestrel 30 mcg

Question 11

Wat zijn seksuele problemen?

Answer 11

• symptoom onderliggend probleem, handicap of gevolg medisch handelen
• 10-15% heeft min 1 seksuele dysfunctie, bij mannen mn op oudere leeftijd erectiestoornis en bij jonge vrouwen mn dyspareunie

Question 12

Wat is het biopsychosociaal model?

Answer 12

• biologische factoren: leeftijd, gezondheid, medicatie
• Psychologische factoren: persoonlijkheid, psychische problemen, omgaan met seksualiteit, verwachtingen, normen en waarden
• Sociale factoren: cultuur, religie, relatie, opvoeding
• Basis van: seksuologische anamnese en analyse, seksuologisch behandelplan

Question 13

Wat is de psychosomatische cirkel van Bancroft?

Answer 13

• tactiele stimuli zorgen via ruggenmerg voor perifere en genitale opwinding
• daar wordt je bewust van, cognitie en reageer je op
• ruggenmerg en limbisch systeem zorgen voor orgasme

Question 14

Wat is de seksuele responscyclus?

Answer 14

Verlangen en opwinding -> orgasme -> herstelfase

Question 15

Wat is het incentive motivation model?

Answer 15

Uitgangspunt: je hebt zin doordat je seks hebt
Voorwaarden
- intact seksueel systeem
- mogelijkheid tot seksuele activiteit
- stimulus met seksuele betekenis

Question 16

Bij welke jongeren moet je extra opletten op suicide?

Answer 16

• religieus
• niet-Nederlandse achtergrond
• transgender
• biseksueel

Question 17

Wat is premenstrueel syndroom(PMS)?

Answer 17

• Gespannenheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, buikpijn, depressie
• in 2e helft cyclus, weg met menstruatie
• etiologie onbekend
• behandeling: onderdrukking hormonen, SSRI’s, lifestyle adviezen

Question 18

Kun je seks hebben tijdens de zwangerschap?

Answer 18

• geen negatief effect zwangerschap of baby
• wekt ook geen bevalling of miskraam op
• sommige studies tonen aan dat juist belangrijk
• lichaam kan anders reageren

Question 19

Wat zijn risicogroepen voor de meest belangrijke SOA’s?

Answer 19

Chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv, syfilis en hepatitis B
- MSM
- Prostituees en contacten <6mnd
- uit SOA endemisch gebied
- Suriname, NL antillen, Turkijke, Marokko, Afrika, Zuid-AMerika, Azië en oost-Europa
- 1e en 2e generatie
- Wisselende contacten: >/3 <6mnd
- Partner van vorige groepen

Question 20

Wat is chlamydia? Hoe werkt diagnostiek en behandeling?

Answer 20

• ook testen: seksueel actieve jongeren <25jr uit niet risicogroep
• Eerste straal urineonderzoek
• Behandeling: azitromycine 1g 1x, doxycycline of bij zwangerschap amoxicilline
• LGV: agressiever, doxycycline 3wk 2dd 100mg
• Partners afgelopen 4-6wk waarschuwen, partner ook testen als asymptomatisch, als positief partners afgelopen 6mnd waarschuwen

Question 21

Wat is PEP/PrEP?

Answer 21

• PEP: alleen in noodgevallen, liefst <2h maar max <72h na blootstelling
• PrEP(pre exposure profylaxe): bij goed gebruik geen risico HIV
• Indicaties: MSM/transgender <6mnd anale seks zonder condoom met mannelijke partner met onbekende hiv status of bekend met detecteerbare load, <6mnd rectale SOA/syfilis, <6mnd PEP

Question 22

Wat is syfilis?

Answer 22

Diagnostiek
- primair TPP/HA, FTA-ABS ter confirmatie -> blijven positief
- VDLR: bepalen activiteit en vervolgen therapie
Stadia
- 1: pijnloos ulcus, lymfeklierzwelling
- 2: roseolen, exantheem, haaruitval condylomata lata
- 3: gummata, neurocyfilis, vasculaire syfilis
Behandeling: penicilline, 1x als vroeg, op dag 1, 8 en 15 bij laat

Question 23

Hoe werkt een spiraal/IUD?

Answer 23

• met hormonen(progesteron): onderdrukt hypofyse niet
• zonder hormoon
• werking: Endometrium ongeschikt voor innesteling door lokale ontstekingsreactie
• voordeel: 5-10jr in situ
• CI: abnormale menstruatie, genitale infectie, baarmoeder afwijkingen
• bijwerkingen: menorragie, infectie , expulsie
• complicaties: flauwvallen, perforatie, touwtjes breken af

Question 24

Hoe werkt sterilisatie?

Answer 24

• man: reversibel(hoe langer hoe slechter), ductus deferens vanaf buiten doornemn, pijnkalchten, na 3mnd azoospermie
• Vrouw: tuba doornemen, laparoscopie(doorknippen of branden, Filshie clips), hysteroscopie(niet meer), betrouwbaar(clip kan los gaan, clip op lig rotundum), definitief(hersteloperatie kan maar weinig zwangerschappen en meer EUGs)

Question 25

Wat is periodieke onthouding?

Answer 25

Geen coitus rond ovulatie, ovulatie plannen met kalendermethode/slijm/temperatuur
+: snel en goedkoop
-: onbetrouwbaar

Question 26

Wat zijn voorwaarden voor een gezonde seksuele ontwikkeling?

Answer 26

• intacte seksuele anatomie
• Intact brein
• Overeenkomend fenotypisch geslacht en genderidentieit
• Affectrijk pedagogisch klimaat
• Positief voorbeeldgeddrag tav relaties
• Positieve boodschappen tav seksualiteit (in)formeel
• Mogelijkheid tot leeftijdsspecifiek consensueel sexual rehearsal play

Question 27

Welke verandering op seksueel gebied treden op in verschillende levensfasen?

Answer 27

1. (0-25jr) Lichamelijke ontwikkeling en ontdekken eigen lichaam, vanaf 12 jaar
2. (25-55jr) Langdurige relaties, zwangerschap en kinderen, angst en ontwetenheid rondom zwangerschap, lactatie
3. (55-75jr): hormonale veranderingen, dalende androgeen spiegels negatief effect op seksuele behoefte, vrouwen hebben vaginale droogte en dyspareunie
4. (>75jr): gezond ouder worden, meer seksuele dysfunctie, seks is fijner/leuker

Question 28

Hoe verandert seksualiteit tijdens de zwangerschap?

Answer 28

• minder zin
• lagere coitus frequentie
• meer pijn

Question 29

Hoe is de ploïdie van een oöcyt net na bevruchting?

Answer 29

1n2c -> 1n1c

Question 30

Hoe werkt bevruchting?

Answer 30

In ampulla of cavum douglasi
- zaadcel gaat tussen cellen corona radiata door
- acrosoomreactie: zona pellucida lokaal opgelost na binding zaadcel aan zona pellucida
- bevruchting: 2e meiotische deling af -> 2 poollichaampjes en 2 pronuclei
- zona reactie= zona pellicuda verstevigt en afbreking bindinereceptoren -> polyspermie voorkomen

Question 31

Hoe werkt de ontwikkeling v/d vrucht?

Answer 31

• zygote(1 cellig)
• klievingsdelingen(= geen extra cytoplasma): blastomeren gevormd
• morula= klompje cellen in zona pellucida, compactie
• blastula in uterus: trofoblast(aan buitenkant -> alleen extra embryonale structuren), blastocoel(= centrale holte) en embryoblast(groep cellen aan 1 kant binnenwand)

Question 32

Hoe ontstaan tweelingen?

Answer 32

Monozygoot(eeneiig)
- blastomeren in tweecellig kunnen volledig individuen vormen
- morula kan splitsen: dichoriaal, diamniotisch
- meestal: inner cell mass in blastula/blastocyststadium kan splitsen -> dichoriaal/monochoriaal en diamniotisch
Dizygoot(tweeiig): 2 eicellen bevrucht -> dichoriaal, diamnostisch

Question 33

Hoe kan een bevruchte eicel met 3 pronuclei ontstaan?

Answer 33

• geen 2e poollichaampje gevormd
• eicel door 2 zaadcellen bevrucht