Week 3 Flashcards
Waar is anticonceptiegebruik het resultaat van + wat was het gevolg?
- sociologische en economische ontwikkeling
- individuele vrijheid en normen
Gevolg: verlaging moeder- en kindersterfte
Wat wordt er allemaal verwacht dat een anticonceptiva aan voldoet?
- 100% eenvoudig
- Geen negatieve effecten op gezondheid
- Eenvoudig te gebruiken
- Goedkoop
- Toegankelijk
- Direct toepasbaar
- Reversibel
- Geen effect op seksualiteitsbeleving
- Toepasbaar door man en vrouw
Waar wordt de betrouwbaarheid van anticonceptiva in uitgedrukt?
Pearl-index: aantal zwangerschappen per 100 gebruikersjaren
Waar is de betrouwbaarheid van anticonceptiva vooral afhankelijk van?
Theoretische vs praktische gebruik: kan nog wel eens een pil vergeten
Wat is het werkingsmechanisme van hormonale anticonceptiva?
- follikelontwikkeleing en ovulatie onderdrukken door LH-piek onderdrukken
- door: progestageen component
- onderdrukking van follikel groei door onderdrukken FSH stijging
- door: oestrogeen en porgestragene component
Waar leidt de combinatie anticonceptie toe?
hypogonadotrofie en stabilisatie endometrium
Wat zijn neveneffecten van progestagenen?
- transformatie van endometrium: verstoren proliferatie en differentiatie processen
- verandering cervixaal slijmproductie: stugger en dikker
- beïnvloeding tuba-moteriek en peristaltiek
Wat zijn de voordelen van orale hormonale anticonceptie?
- cyclusregulatie
- minder bloedverlies en dysmenorroe
- minder androgene effecten
- SHBG bindt meer vrij androgeen waardoor vrije fractie kleiner wordt
- minder endometriumcarcinoom en ovariumcarcinoom
Wat zijn nadelen van orale hormonale anticonceptie?
- trombose risico: oestrogeen in lever invloed op stollingsfactoren –> verhogen stollingsneiging
- cardiovasculaire aandoening mogelijk verhoogd
- vooral bij rokende pilgebruikers
Wat kunnen bijwerkingen zijn van orale hormonale anticonceptiva?
- metabolisme: verstoorde glucose tolerantie test –> insuline gevoeligheid veranderd
- serum lipide: verhoging van trilglycerine, HDL/LDL ratio: afhankelijk van de androgeniteit van de pil
- binding globulines: TBG, SHBF. CBG hoger –> vrije fractie lager
- lever adenoma ontstaan:
- waarschijnlijk door oestrogeen component
- stolling: verhoogde stollingsneiging
Wat is het kankerrisico bij orale hormonale anticonceptie?
- mammacarcinoom: verhoogd (vooral als je jong begint)
- staken: verdwijnt het effect naar normaal
- ovarium carcinoom: beschermend effect
- endometrium carcinoom: beschermend effect
- bij BCRA-I/II mutatie: onzeker, weinig data oer
- benigne lever afwijkingen en hepatocellulair carcinoom: lijkt verhoogd, waarschijnlijk bij 1e generatie pil
Welke klachten kunnen voorkomen, vooral in de 1e 3 maanden na starten?
Hoodpijn: spanning of spierspanningshoofdpijn
- samenhang met onttrekking oestrogeen
- let op: migraine met aura!! (=migraine met vasculair component)
Onregelmatig bloedverlies
Libidovermindering
- vaak door stress/angst en niet door hormonen
Stemmingswisselingen:
- door onttrekking progesteron
Gewichtstoename
Wat moet je altijd afwegen bij advisering van de OAC?
- betrouwbaarheid door innamefout
- gebruiksgemak
- veiligheid: interferentie met andere medicatie?
Wat zijn contra-indicaties voor orale hormonale anticonceptie?
Trombose of trombosilie in VG
Cardiovasculaire aandoening in VG
- vooral bij: roken (>10/dag), ouder (>35jr), hypertensie
Ischemische Stroke
Leveraandoening: adenoom, cirrose
Mammacarcinoom of andere gynaecologische maligniteit
Wat kan een oplossing zijn bij ishemische strock en leveraandoeningen om toch een orale hormonale anticonceptie te gebruiken?
progesteron only preparaat gebruiken
Wat moet er gebeuren als je de pil bent vergeten?
Uitgang: 7-day regel
- tenminste 7 dagen achtereen onderdrukking nodig
- verleng de pil-vrije periode tot >7 dagen
- interval tussen 2 willen <36 uur –> alsnog nemen en geen aanvullende maatregels
Welke andere vormen an hormonale anticonceptie heb je naast de pil?
NUVA ring: hormonen toedienen via slijmvlies vagina
EVRA pleisters: hormoon toediening via de huis
POP/mini pil: progesteron only
Implanton: via buisje subcutaan (progesteron only)
Prikpil/depo provera
Wat is de werkingsmechanisme van POP/mini pil + andere kenmerken?
Werking:
- endometrium verandering
- cervix slijm verdrukking
- mindere mate ovulatie remming
-marge bij vergeten: kritieke periode: 3-6 uur
- betrouwbaar
- kan met borstvoeding
Wat is de werking van de implanton + ander kenmerken?
Werking: onderdrukt ovulatie LH-piek
(minder onderdrukking follikelgroei)
- spotting komt vaak voor
- bloedingspatroon veranderd
- werkzaam: 3 jaar
- inbrengen ervaring nodig
Wat is de werking van de prikpil/depo provera + andere kenmerken?
Werking: volledige onderdrukking ovulatie: beetje onderdrukking follikel groei
- atrofische bloedigen en amenorroe
- lange nawerking: tot 1-2 jaar
- let op: bosmineraal dichtheid
Wat kan er gedaan worden als je toch wel zwanger wordt + werking principe?
hoge dosis progestagenen: onderdrukken LH en implantatie window –> verhinderd ovulatie en innesteling embryo
Welke opties zijn er om een zwangerschap te stoppen?
levonorgestrel - synthetisch progestageen –> onderdrukking LH piek
Ulipristal - progestageen receptor modulator –> onderdrukken LH piek + beïnvloed endometrium
IUD; koper of hormonal –> beïnvloed endometrium
Waarom is het belangrijk om iets van seks te weten?
- ziekte of handicap kan seksuele disfunctie of problemen geven
- seksuele klachten som symptoom van ziekte
- seksuele problemen soms met medicijn of operatie te behandelen
- seksuele problemen kunnen gevolg zijn van medisch handelen
- fijn seksleven is gezond; betere prognose en goede preventie
Hoevaak komen seksuele problemen voor bij mannen en vrouwen?
mannen: 11% minimaal 1 seksuele disfunctie
vrouwen; 15% minimaal 1 seksuele disfunctie
- dyspareunie het meest
Wat zijn de risicogroepen voor seksuele problemen?
mannen >70 jaar
vrouwen <25 jaar
Wat is de definitie van seksualiteit volgens de WHO?
seksualiteit = centraal onderdeel van mens zijn wat over verschillende dingen gaat: seksuele oriëntatie, erotiek, plezier, intimiteit en reproductie, maar kan ook alleen beleving zijn: gedachte, verwachtten, attitude, normen en waarden, handelingen
Wat is de definitie van gezonde seksualiteit?
Gezonde seksualiteit = seksueel gedrag dat als egosyntoon (als passend ervaren) bevredigd wordt ervaren en waardoor geen schade wordt betrokken aan jezelf of andere