week 12 Flashcards
wat is de key symptoom in een delirium?
complexe aandacht
wanneer niet alleen verward maar echt een delier?
A. Stoornis in aandacht en bewustzijn (consciousness)
B. Ontwikkelt zich over een korte periode (uren/dagen) en wisselt in ernst gedurende de dag
C. Een bijkomende cognitieve stoornis
D. Stoornissen in A en C worden niet beter verklaard door een andere neurocognitieve stoornis
E. Bewijs voor onderliggende somatische oorzaak
soorten delier
- hypoalert
- hyper alert
- combi
DD bij een delier
- delier
- dementie
- depressieve stoornis
Differentiaal diagnose met betrekking tot de onderliggende oorzaak (deel II):
* Intoxicatie / medicatie-geïnduceerd
- Anticholinerg delirium
- Maligne neuroleptisch syndroom (zeldzaam)
* Onttrekking van middelen
- Delirium door alcoholonttrekking
Het concept van een ‘differentiële diagnose van delirium / dementie / depressie’ kan misleidend zijn. Deze aandoeningen kunnen gelijktijdig voorkomen en vormen risicofactoren voor elkaar
oorzaken van neuro psychiatrische symptomen in dementie
- Genetisch
- Direct effect (lokalisatie, ernst) van cerebrale pathologie
- Somatische of psychiatrische comorbiditeit en medicatie gebruik
- Omgevingsfactoren (bv. Ziekenhuis opname)
- Persoonlijkheid karakteristieken en coping-style van de patiënt of zorggevers
benzodiazepine
Benzodiazepinen zijn medicijnen die de centrale zenuwstelsel onderdrukken, waardoor ze kalmerende, angstverminderende, spierverslappende en slaapverwekkende effecten hebben. Ze werken door de GABA-receptoren in de hersenen te versterken, wat resulteert in een afname van neurale activiteit en een gevoel van ontspanning en rust. Benzodiazepinen worden vaak voorgeschreven voor angst, slaapproblemen, en soms voor epilepsie of spierkrampen.
pseudo dementie is?
Pseudodementie = ‘het syndroom waarbij dementie wordt nagebootst of gekarakteriseerd door functionele psychiatrische stoornissen
anticholinerge delier kenmerken
Delirium door intoxicatie:
* Angst en agitatie
* Deoriëntatie
* Hallucinaties
* Myoclonus en hyperpyrexie
* Stupor en coma
Specifiek voor anticholinerge delier (perifere anticholinerge symptomen)
- Tachycardie, verwijde pupillen, warme-droge-rode huid, droge mond en ogen (mucosae).
- Een geschiedenis van verwarring en agitatie, vooral ‘s nachts en tijdens nachtmeres.
maligne neuroleptisch syndroom
Een zeldzame, maar gevaarlijke bijwerking van antipsychotica:
* Snelle en progressieve dysregulatie van extrapiramidale en hypothalamische functies.
* Klassieke triade:
1. Spierstijfheid
2. Verhoogde CPK (>1000 U/l)
3. Hyperthermie.
* Dit leidt tot rhabdomyolyse (vasoconstrictie en hypoxie door overactiviteit van het sympathische zenuwstelsel in combinatie met verhoogde metabolische behoeften).
behandeling van maligne neuroleptisch syndroom
- Stop antipsychotica
- Behandel stijfheid rigorously (dantroleen, bromocriptine, anticholinergica)
- Afkoelen (ijs, IC)
- Monitoring van hydratatie, elektrolyten, autonome / vitale functies (bloeddruk, hartslag)
- Dagelijkse elektroconvulsietherapie (ECT)
alcohol withdrawel syndroom
- Vroege symptomen binnen een paar uur: angst, agitatie, slapeloosheid, zweten, misselijkheid, tremoren, hartkloppingen, verhoogde bloeddruk
- Piek ontrekkingsverschijnselen na 24-36 uur
- Epileptische insulten meestal binnen 48 uur
- Delirium door alcoholonttrekking / delirium tremens na 3-5 dagen van onthouding
Behandeling van alcohol withdrawal
- Benzodiazepines zijn de eerste keuze van behandelmiddelen:
- Lang werkende agents: lager risico op het ontwikkelen van delirium / epileptische insulten
- Flexibel doseringsregime (ten behoeve van onttrekkingsverschijnselen) is efficiënter
- UMCG-protocol
- Oxazepam (kortwerkende BZD): wordt niet gemetaboliseerd door leverenzymen
vaak thiamine bijgegeven voor evt wernicke encefalopatie
voorspellende factoren voor delier
- Leeftijd (hoe hoger de leeftijd, hoe hoger het risico)
- Cognitieve beperking / dementie/ delirium
- Weinig zicht / gehoor
- Hersenschade
- Multi morbiditeit
- Functionele beperking
- Fragiel zijn
uitlokkende factoren delier
- Infectie, koorts
- Dehydratatie, elektrolyt disturbance
- Medicatie: polyfarmacie, intoxicatie, afkicken: alcohol, benzo’s
- CVA
- Urine retentie
- Myocardiaal infarct
- Trauma / fractuur / chirurgie
- …?
NB 50% meer dan andere factoren
Risico factoren als je zowel voorspellende als uitlokkende factoren hebt !!!
omgevingsrisico’s voor delier
Risico op delirium ↑ of duur van ernst delirium ↑:
* Aantal bewegingen
* Meer persoons kamer
* SEH duratie > 10 uur
* Nachtelijke examinatie (onderbreking van slaap)
* Fysieke vrijheidsbeperkende interventies
* Geen klok
* Geen bril
* Geen familie
