Week 12 Flashcards
3 soorten gedragsstoornissen
disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen:
- oppositional-defiant disorder (ODD)=oppositionele-opstandige stoornis
- conduct disorder (CD) = normoverschrijdend-gedragsstoornis
Depressieve-stemmingsstoornissen
- disruptive mood dysregulation disorder (DMDD) = disruptieve-stemmingsdisregulatiestoornis
ODD symptomen
- loses temper
- argues with adults
- actively defiant
- deliberately annoying
- blames others
- easily annoyed
- often angry
- spiteful and vindictive
psychopathie
- callous and unemotional
kenmerken: - beperkte prosociale emoties
- gebrek aan berouw of schuldgevoel
- ongevoeligheid, gebrek aan empathie
- onverschillig over niet-presteren
- vlak of deficiënt affect
onderscheid twee vormen agressie
Reactieve agressie:
- vijandige daad als reactie op een ervaren dreiging of provocatie
- gebrek aan controle
- anger expressions, temper tantrums, vengeful hostility
- bij psychiatrie
Proactieve agressie
- minder emotioneel
- gedreven door de verwachting van beloning
- pesten, dominantie, plagen, uitschelden
oppositionele-opstandige stoornis dsm kenmerken
A. boze/prikkelbare stemming, brutaal/ongehoorzaam gedrag, of ontevredenheid:
- boze/prikkelbare stemming
- ruziezoekend c.q. openlijk ongehoorzaam gedrag
- wraakzucht
B. De verstoring in het gedrag gaat samen met lijdensdruk bij de betrokkene zelf of anderen in zijn/haar onmiddelijke sociale omgeving of heeft een negatieve invloed op het sociale, schoolse, of beroepsmatige functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen
Normoverschrijdend-gedragsstoornis dsm kenmerken
A. grondrechten van anderen, of belangrijke maatschappelijke normen/regels worden geschonden:
- agressie jegens mensen en dieren
- vernieling van eigendommen
- bedrog/diefstal
- ernstige overtredingen van regels
B. De gedragsstoornis veroorzaakt klinisch significante beperkingen in het functioneren op sociaal, school- of beroepsmatig gebied
C. Indien de betrokkene ouder is dan 18 jaar: er wordt niet voldaan aan criteria voor de antisociale persoonlijkheidsstoornis
wat te specificeren bij CD
- begin kinderleeftijd/adolescentie/ongespecificeerd
- beperkte prosociale emoties: gebrek berouw, ongevoelig, onverschillig over prestaties, vlak affect
kenmerken dsm disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis
ahemg
dd bij gedragsstoornissen
- geïsoleerd antisociaal gedrag
- ADHD
- reactieve hechtingsstoornis
- ontremd-sociaalcontactstoornis
- psychose/manie
- depressie
- ASS
therapie odd kind
operante conditionering: leren van de gevolgen van gedrag
versterkers: doen gedrag toenemen
verzwakkers: doen gedrag afnemen
psycho-educatie
PMT
social problem-solving skills training
therapie odd adolescent
psycho-educatie
MST
farmacotherapie: ADHD of antipsychotica
comorbiditeiten odd
adhd, depressie, angststoornissen, middelenmisbruik
wat is het pre-occupatiesynroom: drug-seeking behavior
Iemand is alleen nog maar bezig om het geld bij elkaar te krijgen voor de drugs.
indeling psychotrope farmaca 4 groepen
- algemeen dempend: alcohol, benzodiazepines
- narcotische analgetica: natuurlijk (morfine), semisynthetisch (heroïne), synthetisch (methadon, fentanyl, ketamine)
- psychostimulantia: (met)amfetamine, ecstasy, cocaïne, caffeïne, nicotine, 3-MMC
- hallucinogenen/psychedelica: cannabis, LSD
relatie cannabis en psychoses
hoger
wat is 3-methylmethcathinon 3mmc
amfetamine-achtige stof die re-uptake remt: noradrenaline, dopamine & serotonine omhoog.
Het is toxisch: hartritmestoornissen, hyperthermie en convulsie
wat gebeurt er bij opioïd receptor stimulatie
- remming adenylyl cyclase (cAMPomlaag)
- opening K+-kanalen (leidt tot hyperpolarisatie)
- sluiting Ca2+-kanalen (transmitter release daalt)
Waardoor wordt tolerantie veroorzaakt?
bij gebruik drugs gaat je lichaam aanpassen om het effect van de drugs minder te maken. dit doet het door:
- Meer adenylyl cyclase aanmaken
- Minder kaliumkanalen aanmaken
- Meer calciumkanalen aanmaken
abstinentiesyndroom komt doordat als je stopt je last hebt van deze aanpassingen
tolerantie is na afkicken verdwenen
Hoe ontstaat craving bij drugsgebruik
ligt aan GABA, dopamine en endogene opioïden, mesolimbische dopaminerge zenuwbanen. therapie: partiële D-receptor agonist
Wat is de rol van GABA bij afgifte dopamine
GABA onderdrukt de dopamine afgifte naar de nucleus accumbens. Op de GABA-zenuwuiteinden zitten de mu-receptoren en dat is een type van opioïdreceptoren. Bij binding valt de remming van GABA weg en komt er meer dopamine.
wat is de rol van de partiële D-receptor agonist bij de behandeling van craving
Tijdens het moment van verslaving hebben we veel dopamine en zonder drug inname heb je weinig dopamine en het lichaam wil die situatie weer terug. Kan je misschien op een andere manier de dopamine receptor stimuleren? Een partiële D-receptor agonist geeft maar een deel van het effect van dopamine. Wat is dan het gevolg? Als je iemand behandelt hiermee terwijl ze nog drugs gebruiken hebben ze nog heel veel dopamine en deze agonist krijg je er dan nog bovenop. Dan kan een deel van de receptoren niet meer bezet worden door dopamine want daar zit de agonist al en het effect is niet zo maximaal als eerst. Dus uiteindelijk minder effect
Als iemand geen drugs gebruikt en je hebt weinig dopamine. Een deel van de receptoren is dan bezet door de agonist en die geeft wel een beetje effect. Uiteindelijk heb je dan meer effect.
hoe werken dopamine receptor antagonisten bij drugsbehandeling
Antagonist wordt eigenlijk niet gebruikt want mensen nemen dat niet in
hoe werken GABA stimulantia bij behandeling drugsverslaving
gabapentine, topiramaat
GABA dempt natuurlijk dus als je die stimuleert heb je minder effect
hoe werken opioïd receptor antagonisten bij drugs
naloxon (IV) en naltrexon (ook oraal)
Bij overdosis
hoe werkt clonidine (a2 receptor agonist) bij drugsverslaving
onderdrukt de autonome component abstinntiesyndroom, want je hebt teveel adenylcyclase. remt zo lichamelijke klachten
hoe werken methadon en buprenorphine bij drugsgebruik
bij heroïneverslaving
Methadon is een opioïd agonist, maar het heeft een hele lange halfwaardetijd en blijft dus lang in het lichaam en gaat heel langzaam naar beneden. Als je dit neemt ipv de drugs ben je af van het drug-seeking behaviour en de criminaliteit. Het is iets makkelijker om hier op lange termijn mee te stoppen.
hoe werken precursors noradrenaline, dopamine en/of serotonine bij drugsverslaving
bij cocaïneverslaving
Cocaïne is een krachtige re-uptake blokker. Vooral de reuptake van dopamine. Maar als het continu geblokkeerd is dan vindt de afgifte minder goed plaats want je hebt een tekort gecreëerd door minder uptake. Je geeft precursors om het aan te vullen.
L-tyrosine –> noradrenaline
Dopamine wordt door dopamine beta-hyrdroxylase omgezet in noradrenaline
L-tryptofen –>serotonine
basisidee verslaving alcohol
- chronische hersenaandoening met
- destructieve leefstijl voor
- de persoon en zijn omgeving
kenmerken verslaving alcohol
- tolerantie
- controleverlies
- craving
- stemming afhankelijk van gebruik
kenmerken van verkleining en verarming bestaan alcoholist
atrofie van
- sociale netwerk: mensen
- activiteiten en interesses: plaatsen, dingen
- emoties: afvlakking, minder expressief, dysthymic/alexithymic
- beloningen: salience (alleen drank belangrijk)
wat gebeurt er in de detox opname
42 dagen
- herstel van GABA-glutamaat balans
- voorkomen delirium en convulsies
- afbouwschema benzodiazepines
- thiamine tegen de korsakov
- motivatie tot abstinentie en ambulante behandeling versterken
wanneer begint herstel alcoholisme
wanneer de lijdensdruk hoger is dan de dwang om te gebruiken
hoe werkt herstel alcoholisme
- hernemen van rollen op persoonlijk en maatschappelijk vlak
- verantwoordelijkheid nemen voor je herstel
- ondersteunend door motiverende gespreksvoering
- niet wachten tot het overgaat of je tijd uitzitten in een kliniek
- contact met anderen herstellen
- verder dagbesteding/vrijwilligerswerk/hervatte therapie
hoe ondersteunen zodat iemand van alcohol afblijft
- antitrek medicatie: refusal, acamprosaat, naltroxen
- aanleren copingskills
- aanleren sociale vaardigheden
overzicht historisch en maatschappelijk perspectief dwangtoepassingen
- krankzinnigenwet
vervangen door - 1994 wet Bopz=bijzonder opname in psychiatrische ziekenhuizen
vervangen door - 2020 Wvggz en Wzd=wet zorg en dwang
ethische basisprincipes bij dwangtoepassingen
proportionaliteit
subsidiariteit
doelmatigheid
veiligheid
autonomie van de patiënt
Wgbo
wet op geneeskundige behandelovereenkomst
- rechten en plichten van zorgprofessionals en patiënten
- informed consent
- zorg zonder toestemming is mogelijk indien:
—- de patiënt wilsonbekwaam ter zake is
—- er kennelijk ernstig nadeel is
—- er vervangende toestemming is van een vertegenwoordiger
algemene wet, altijd als doel om een somatisch probleem op te lossen
Wzd
wet zorg en dwang
bepaalde groep patiënten, vaak buiten het ziekenhuis
Onvrijwillige zorg kan worden toegepast indien:
- er sprake is van een psychogeriatrische aandoening, verstandelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel
- er is sprake van ernstig nadeel dat daaruit voortkomt
- dit nadeel kan niet worden afgewend met vrijwillige zorg
Opstellen van stappenplan en
onvrijwillige opname met inbewaringstelling of rechterlijke machtiging
Wvggz
wet verplichte ggz
verplichte zorg kan toegepast worden indien:
- er sprake is van een psychische stoornis
- er sprake is van ernstig nadeel dat daaruit voortkomt
- dit nadeel niet afgewend kan worden met vrijwillige zorg
zorgmachtiging of crisismaatregel; rechterlijke toetsing
zorgplan beschrijft welke vormen van zorg ingezet worden (opname, medicatie, medische controles, testen op drugs, insluiten etc.) in klinische of ambulante setting
ernstig nadeel in de wzd en Wvggz
- levensgevaar of lichamelijk letsel
- psychische, materiële of financiële schade
- verwaarlozing
- maatschappelijke teloorgang
- verstoorde ontwikkeling
- agressie oproepen door hinderlijk gedrag
vormen van zorg in de wzd en wvggz
- toedienen vocht, voeding, medicatie of andere medische handelingen
- beperken bewegingsvrijheid
- insluiten
- uitoefenen van toezicht
- onderzoek op gedrag beïnvloedende middelen
- beperken van vrijheid in het inrichten van het eigen leven
- bezoeken beperken
- opnemen in accommodatie
