week 11

Question 1

Welke schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen zijn er?

Answer 1

• waanstoornis
• kortdurende psychotische stoornis
• schizofreniforme stoornis
• schizofrenie
• schizoaffectieve stoornis
• psychotische stoornis door een middel/medicatie
• psychotische stoornis door een somatische aandoening
• katatonie als specificatie
• katatonie stoornis door een somatische aandoening
• ongespecificeerde katatonie
• andere/on-gespecificeerde schizofreniespectrum- of andere psychotische stoornis
• (schizotypische persoonlijkheidsstoornis)

Question 2

Wanneer is er spraken van een psychose?

Answer 2

Wanneer langer dan 24 uur er sprake is van hallucinaties en/of wanen en/of gedesorganiseerd gedrag en/of gedesorganiseerd denken

Question 3

Wat is gedesorganiseerd denken en spreken en gedesorganiseerd gedrag?

Answer 3

Formele denkstoornissen: stoornissen i het beloop en de samenhang van de gesproken taal als gevolg van stoornissen in het beloop en de samenhang van het denken. Als iemand een verhaal vertelt is het niet te volgen.

Gedesorganiseerd gedrag: een patroon van sociaal inadequaat, onvoorspelbaar, onlogisch, niet-doelmatig of ongepast gedrag, soms met agitatie en gepaard gaande met een slechte zelfverzorging. Ze doen random dingen.

Question 4

In welke drie symptoomclusters kunnen de symptomen van schizofrenie worden ingedeeld?

Answer 4

Negatieve symptomen: affectieve vervlakking (weinig mimiek), initiatiefverlies, apathie (leegheid), gedachtearmoede, alogie/spraakarmoede.
Cognitieve problemen: aandacht, (werk) geheugen, verwerkingssnelheid, leren, executieve functies, sociaal-cognitieve functies
Positieve symptomen: wanen, hallucinaties, gedesorganiseerd spreken en gedrag

Question 6

Wanneer iemand voor korter dan een maand hallucinaties, wanen, gedesorganiseerd gedrag en denken vertoond, aan welke stoornis denk je dan?

Answer 6

Kortdurende psychotische stoornis.

Question 7

Van welke stoornis is er spraken bij cognitieve problemen, hallucinaties, wanen, gedesorganiseerd gedrag, gedesorganiseerd denken en negatieve symptomen voor langer dan 6 maanden?

Answer 7

schizofrenie

Question 8

Wat is een schizofreniforme stoornis?

Answer 8

Dezelfde kenmerken als schizofrenie maar 1-6 maanden aanwezig.

Question 9

Welke behandelingen zijn er mogelijk bij psychosespectrum stoornissen?

Answer 9

neurobiologische behandeling:
- antipsychotische medicatie!
- ECT
- rTMS
psycho-educatie
psychologische behandeling
psychosociale behandeling/ondersteuning

Question 10

Op welke klachten werkt antipsychotica?

Answer 10

hallucinaties
wanen
gedesorganiseerd gedrag
gedesorganiseerd denken

manische klachten

Question 11

Wat zijn symptomen van een schizoaffectieve stoornis?

Answer 11

Voor meer dan zes maanden:
Cognitieve problemen
hallucinaties
wanen
gedesorganiseerd gedrag en denken
negatieve symptomen
somberheid
manische klachten

Het verschil tussen dit ziektebeeld en bipolaire stoornis met psychose is dat een bipolaire stoornis alleen psychotische klachten krijgt op de top van de manie of op de top van de somberheid. Bij de schizoaffectieve stoornis staat de manie en somberheid los van de psychotische klachten.

Question 12

Wat zijn klachten bij een katatonie?

Answer 12

• Psychomotore ontregeling
• gedesorganiseerd gedrag
• gedesorganiseerd denken

Mensen zijn helemaal stijf. Dit kan in de loop van schizofrenie of depressie optreden. Mensen kunnen verlaagd bewust zijn met lage hartslag en afbrekende spieren door stijfheid.

Question 13

Wat is het verschil tussen dysartrie en afasie?

Answer 13

Dysartrie = spraakstoornis
- probleem in motorische systemen die mond/keelspieren aansturen
- spraak vaak moeilijk verstaanbaar, articulatie minder
- vaak ook slikproblemen
- taal inhoudelijk goed

Afasie = taalstoornis
- inhoud van de taal is gestoord
- in principe geen slikproblemen
- vaak ook problemen met lezen en schrijven

NB afasie en dysartrie kunnen ook samen voorkomen

Question 14

Beschrijf de verschillende vormen van dysartrie.

Answer 14

Cerebellair:
- Lokalisatie: cerebellum
- Kenmerken: wisselingen in toonhoogte, stemvolume
- Oorzaken: (alcohol)intoxicatie, bloeding, infarct, RIP, SCA

Bulbair:
- Lokalisatie: perifeer motorisch neuron, spier
- Kenmerken: spierzwakte, nasale spraak
- Oorzaken: myasthenia gravis, herseninfarct

Pseudobulbair:
- Lokalisatie: bilaterale piramidebaan
- Kenmerken: tongmotoriek gestoord, vaak dwanglachen/-huilen
- Oorzaken: multipele herseninfarcten, MS, ALS

Extrapiramidaal:
- Lokalisatie: basale kernen
- Hypokinetisch: zacht, monotoon -> Parkinson
- Hyperkinetisch: uitschieters volume -> Huntington

Question 15

Wat wordt er met het neurologisch onderzoek voor spraak onderzocht?

Answer 15

• spontane spraak: stemvolume, articulatie
• verbale diadochokinese: papapa-kakaka-tatata
• tongtwisters
• kracht mond/tongspieren, bijv tongmotoriek, wangen bolblazen, fluiten

Question 16

Welke type afasieën zijn er?

Answer 16

Broca (expressief)
- frontaal
- hakkelende spraak, agrammatisme

Wernicke (sensorisch)
- temporaal/parietaal
- taalbegrip gestoord, benoemproblemen, vloeiende spraak

amnestische afasie:
- aspecifiek (lokalisatie)
- woordvindproblemen, gestoorde zinsherhaling

Globale afasie:
- frontotemporopariëtaal
- vrijwwel mutistisch, fors gestoord begrip

Question 17

Wat kunnen oorzaken zijn van afasie?

Answer 17

Acuut: hersenbloeding of infarct
Subacuut: virale of auto-immuunencefalitis
Geleidelijk: neurodegeneratief, ruimte-innemend proces

Question 18

Wat zijn de criteria voor autisme spectrum stoornis (ASS).

Answer 18

A. Persisterende deficiënties in de sociale communicatie en sociale interactie in uiteenlopende situaties, zoals blijkt uit de volgende actuele of biografische kenmerken:
1. deficiënties in de sociaal-emotionele wederkerigheid
2. deficiënties in het non-verbale communicatieve gedrag dat gebruikt wordt voor sociale interactie
3. deficiënties in het ontwikkelen, onderhouden en begrijpen van relaties

B. Beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten, zoals blijkt uit minstens twee van de volgende actuele of biografische kenmerken:
1. stereotiepe of repetitieve motorische bewegingen, gebruik van voorwerpen of spraak
2. hardnekkig vasthouden aan hetzelfde, inflexibel gehecht zijn aan routines of geritualiseerde patronen van verbaal of non-verbaal gedrag
3. zeer beperkte, gefixeerde interesses die abnormaal intens of gefocust zijn
4. hyper- of hyporeactiviteit voor de zintuigelijke aspecten van de omgeving

Question 19

Wat laat de neuro-imaging zien bij mensen met ASS en wat is de neuropathologie?

Answer 19

Neuroimaging:
- hersenvolume gemiddeld 5-10% groter: zowel witte stof als cortex; extra verdikking van oa amygdala en hippocampus
- DTI (diffusion tensor imaging): korte subcorticale banen goed ontwikkeld; lange-afstandsverbindingen minder goed ontwikkeld

Neuropathologie: problemen in de synapsvorming, synapsplasticiteit en connectiviteit in de hersenen

Question 20

Wat kan ter diagnostiek worden gedaan bij verdenking op autismespectrumstoornis?

Answer 20

IQ-test of ontwikkelingsonderzoek
taal-/spraakonderzoek (logopedie)

Anamnese/observatie:
Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS)

Heteroanamnese (via ouders):
Autism Diagnostic Interview (ADI)
Developmental, Dimensional and Diagnostic Interview (3DI)

Question 21

farmacotherapie ASS

Answer 21

1. ADHD symptomen:
   - methylfenidaat
   - (lis)dexamfetamine
   - guanfacine
   - atomoxetine
2. Dwang/angst/depressie
   - sertraline
   - fluoxetine
3. slaapproblemen
   - melatonine
   - hydroxyzine
4. agressie, angst
   - risperidon
   - aripiprazol
   - pipamperon

Question 22

Wat is de betekenis van fonologie, semantiek, syntaxis, morfologie en pragmatiek?

Answer 22

• Fonologie: De klank bepaald de betekenis van een woord. Bijv goed, gat, giet
• Semantiek: de kennis van de betekenis van woorden en zinnen (woordenschat)
• Syntaxis: grammatica
• morfologie: kleine vervoegingen die de betekenis van het woord iets veranderen. Bijv lepel en lepels of land en landt.
• Pragmatiek: het gebruik van taal in sociale context

Question 23

Wanneer wordt er van een taalstoornis (TOS) gesproken?

Answer 23

1. Taal niveau is beduidend lager dan non verbaal intelligentie niveau
2. De taalproblemen interfereren met schoolresultaten of sociaal functioneren
3. bij andere problematiek zijn de taalproblemen ernstiger dan verwacht

neurobiologische ontwikkelingsstoornis

Question 24

Wat is het klinische beeld bij stotteren?

Answer 24

• niet vloeiende spraak (dysfluencies): herhalingen, blokkades, verlengingen, tussenvoegingen
• tremoren/grimassen van de kaken/lippen
• ticachtige bewegingen van het gezicht (oogknipperen), romp (buigen) of armen