Week 1 - Orgaanfalen Flashcards
Wat is de belangrijkste indicatie voor een levertransplantatie?
Leverfalen
Welke soorten leverfalen zijn er?
- Acuut (ALF)
- Acuut op chronisch (ACLF)
- Chronisch (CLF)
Wat is 1 van de belangrijkste kenmerken van (acuut) leverfalen?
Je brein gaat het niet meer goed doen.
Wanneer merk je iets van leverfalen?
Onder 30% van de leverfunctie.
Wat zijn de kenmerken van acuut leverfalen.
- Icterus
- Gestoorde stolling (INR> 1.5)
- Hepatische encefalopathie
- Tevoren normale leverfunctie
- Duur ziekte <26 weken
- Virus of medicament vooraf
- Verwardheid
Welke typen ALF zijn er?
Hyperacuut < 2 wkn
Acuut 2-12 wkn
Sub acuut > 12 wkn
Welk stollingsfactor wordt niet in de lever aangemaakt?
Von Willebrand
Wat zijn oorzaken voor acuut leverfalen?
- Drugs (70-80%): paracetamol, halothane, antituberculous, ectstasy, herbal
- Infectie
- Cryptogenic
- Miscellaneous
- Poisons (<5%)
Wat is de meest voorkomende oorzaak van acuut leverfalen in NL?
Paracetamol
Wat is in ontwikkelingslanden één van de meest voorkomende oorzaken van ALF?
Viraal
Wat is de pathogenese van ALF?
- Massale necrose en apoptose van hepatocyten.
- Verlies leverfunctie.
- Onvoldoende regeneratie.
- Activatie immuunsysteem.
- Lokale en systemische ontsteking.
- Cytokine storm.
- Infectie.
- Multiorgaanfalen.
Welke parameters veranderen bij ALF?
- Glucose verlaagd
- Lactaat omhoog
- Ammoniak omhoog
Wat zijn de 4 stadia van hepatische encefalopathie (HE)?
- Verminderde alertheid, moeite met rekenen (optellen)
- Moeite met rekenen (aftrekken)
- Veelal slapend maar wekbaar
- Coma
Wat is het grootste gevaar bij HE?
- Hersenoedeem
- Intracraniale hypertensie (ICH)
Wat zijn biochemische parameters voor ICH?
Arterieel NH3
- < 100 µmol/L : zelden ICH
- > 100 µmol/L : ~ ICH
Wat is de behandeling bij de volgende specifieke oorzaken van ALF?
- Paracetamol
- Auto-immuun hepatitis, max. HE 2
- Amanita phalloides intoxicatie
- Budd-Chiari
- Herpes simplex
- Hep. B
- Paracetamol → N-acetylcysteïne
- Auto-immuun hepatitis, max. HE 2 → proefbehandeling corticosteroïden.
- Amanita phalloides intoxicatie → silibinine
- Budd-Chiari → antistolling en radiologische interventies.
- Herpes simplex → acyclovir
- Hep. B → tenofovir of entecavir
Hoe werkt N-acetylcysteïne?
- Corrigeert glutathion tekort.
- Neutraliseerts zuurstofradicalen.
Wat is de kans en belangrijkste oorzaak voor het overleden bij ALF?
30%
- Sepsis/infectie
- Multiorgaanfalen
Wanneer is een levertransplantatie bij ALF geïnduceerd?
King’s college hospital criteria
- Niet-paracetamol
- PT > 100s (INR> 6,5)
of - 3 van de volgende
a. < 11 jr of > 40 jr.
b. Bilirubine > 300
c. Coag. > 3,5
d. Duratie icterus tot HE > 7 wkn.
e. Etiologie (oorzaak): niet A/B hep., drug-induced.
- PT > 100s (INR> 6,5)
- Paracetamol
- Arterieel pH < 7.3
of - 3 van de volgende
a. PT > 100s (INR > 6.5)
b. Kreatinine > 300
c. HE stadia 3/4
- Arterieel pH < 7.3
Wat zijn de kenmerken van acuut op chronisch leverfalen?
- Acuut verslechtering
- Pre-existente chronische leverziekte
- Cirrose
Waarom wordt er voor de GFR het serum kreatinine gebruikt?
- Klein.
- Geen effect tubuli.
- Nier enige wat klaart.
- Plasmaspiegel stabiel.
Wat zijn de valkuilen van de formules die gebruikmaken van het serum kreatinine?
- Niet gevalideerd bij kinderen, zwangeren en >70 jaar.
- Bij mensen met een goede nierfunctie onderschat de formule vaak (intrinsieke eigenschap van de formule). De MDRD-formule heeft hier meer last van dan de CKD-EPI formule.
- Afwijkend bij sterk afwijkende spiermassa of bijzonder dieet.
Hoe uiten stoornissen in de water- en zoutbalans zich?
- Hypertensie
- Oedeem
- Hyperkaliemie
- Hyponatriumie→ doordat Na niet wordt uitgescheiden, meer Na in het lichaam maar nog meer vocht wordt vastgehouden dus concentratie ↓.
Hoe zorgt de nier voor de BD regulatie?
Via het RAAS systeem.
- De macula densa reguleert de renine afgifte.
→ zorgt uiteindelijk voor vasoconstrictie + herabsorptie water en NaCl, dus voor BD↑.
Hoe behandelen we renale anemie?
Met ijzer en EPO.
Wat zijn de aandachtspunten bij de behandeling van eindstadium nierziekten?
- Cardiovasculaire risicomanagement (BD, cholesterol, DM)
- Hypervolemie (diuretica)
- Electrolytstoornissen (dieet, kalium en fosfaat binders)
- Metabole acidose (bicarbonaat)
- Renale anemie (Ijzer, EPO)
- Botziekten (calcitriol/actief vit. D)
- Dosering van renaal geklaarde medicatie!
- vermijden nefrotoxische medicatie
Wat zijn de indicaties voor dialyse?
Acuut (wanneer consevatief beleid faalt)
- Hyperkaliemie
- Overvulling
- Ernstige metbole acidose
- Ernstie hyperfosfatemie
Chronisch
- Progressief nierfalen ( eGFR < 15) met electrolytstoornissen.
- Malnutritie
- Uremische complicaties zoals pericarditis, gastritis, encefalitis.
Welke doelstellingen heb je met dialyse?
- Klaren stoffen: electrolyten en metabole producten
- Toedienen: bicarbonaat
- handhaven volumebalans: ultrafiltratie
- Overname nierfunctie?
Wat houdt diffusie en osmose in?
Diffusie
- Verplaatsen van deeltje met hoge naar lage concentratie.
Osmose
- Diffusie van water.
Welke soorten dialyse manieren zijn er?
- Hemodialyse (HD)
- Hemodialyse (kan nachtelijk), osmose en diffusie
- Hemofiltratie (instabiele patiënt→ vaak op IC), convectie
- Hemodiafiltratie osmose, diffusie en convectie - Peritoneaal dialyse (PD)
- APD→ machinaal
- CAPD→ handmatig
Waar ligt de voorkeur voor de vaattoegang van een dialyse en hoelang duurt het uitrijpen van zo’n shunt?
- Onderarm (niet dominante arm) met een naïeve vene.
- ~ 6 wkn. rijpen.
Welke vaattoegang neem je bij een acute dialyse?
V. jugularis
- Subclavia→ langer termijn stenose.
- Iliacaal→ geeft hoger infectie risico.
Wat zijn de beperkingen van een dialyse?
- Tijdsintensief
- Vochtbeperking
- Dieetbeperking
- BD verlagende medicatie
- Fosfaatbinders
Wat zijn de complicaties van een dialyse?
- Infecties
- Stenose afvoerende vat shunt
- Aneurysmata shunt
- Vroeger: dialyse dementie (door aluminium intoxicatie)
Welke stof gebruik je om bij peritoneale dialyse meer water te onttrekken?
Glucose
Wat is het verschil tussen de 2 vormen van peritoneaal dialyse?
ADP (machinaal)
- Vooral s’nachts
CAPD (handmatig)
- Vooral overdag
Wat zijn de complicaties bij peritoneaal dialyse?
- Infecties
- Herniatie
- Lekkage (zowel buikwand als thorax)
- Katheter disfunctie (door andere ligging, obstipatie)
- gevreesd: peritoneaal sclerose (EPS)
Wat zijn de indicaties voor PD?
- Iedereen?
- Hartfalen
- Vasculaire toegangsproblemen
- Bloedingscomplicaties
Wat zijn de contra-indicaties voor PD?
- Multipele abdominale chirurgie
- Herniatie of atrofie buikwand
- Ernstig COPD
- Ernstig overgewicht
- Inflammatoire darmziekten
Wat zijn de voordelen van een levende donor?
- Betere transplantaat overleving
- Betere kwaliteit organen
- Operatie plannen
Wat zijn de complicaties bij een niertransplantatie?
- Complicatie rondom de operatie
- Infectie
- Bloedingen
- Trombose
- Lekkage/ stenose urineleider - Bijwerkingen van de medicatie
- Prednison
- Tacrolimus (prograft/advagraft) of ciclopsorine
- Mycofenolaat mofetil (MMF/Cellcept) of azathioprine - Nadelen van de immunosuppressiva
- Terugkeer van oorspronkelijke nierziekte
Wat zijn 4 belangrijke infecties die kunnen optreden bij een niertransplantatie + behandeling?
- CMV → valganciclovir
- PJP → cotrimoxazol
- EBV
- SARS-CoV2
Wat is de behandeling voor kanker na niertransplantatie?
Behandeling
- Reductie / staken van de immunosuppressiva
- Anti-B cel antilichamen, vooral rituximab
- Chemotherapie
Wat zijn de effecten van de nefrotoxiteit van calcineurineremmers (CNI’s)?
Acuut
- Vasoconstrictie afferente arteriole
- Trombotische micro-angiopathie
- Isometrische tubulaire vascuolisatie
- Tubulaire disfunctie en electrolytstoornissen
Chronisch
- Arteriolaire hyalineose
- Interstitiële fibrose
- Tubulaire atrofie
- Glomerulaire sclerose
Hebben kinderen vaker een glomerulair of tubulair probleem?
Tubulair
- Symptoom: veel plassen.
- Behandeling: veel drinken
Wat zijn kenmerken van een glomerulaire ziekte?
- Afgenomen diurese, vochtretentie
- Geen tubulair verlies van electrolyten, electroliet stoornissen
- hypertensie, zoutbeperking
Wat zijn kenmerken bij obstructie uropathie/dysplasie/refluxnefropathie?
- Tevens tubulaire stoornissen, met contractie defect
- Tubulair verlies van electrolyten
- renaal zout verlies
Wat is het Potter syndroom?
Bij de embryonale ontwikkeling zijn er 2 nieren aangelegd die het niet doen.
Er wordt geen vruchtwater geproduceerd (wat belangrijk is bij de ontwikkeling van de longen).
In welke week van de zwangerschap begint de nierontwikkeling?
4e week
(tot week 34-36)
Wat is de indeling voor aangeboren nieren/urineweg afwijkingen (CAKUT)?
- Afwijking parachym
- Dysplasie - Afwijking verzamelsysteem
- UPJ stenose - Afwijking in migratie
- Hoefijzer
Welke afwijking met betrekking tot CAKUT komt alleen voor bij jongens?
Posterieure urethrakleppen en prune-belly syndroom
- Katheter inbrengen
Wat is er aan de hand bij een UPJ stenose?
Vernauwing in de overgang van nierbekken (pelvis) naar je ureter waardoor de urine niet goed kan weglopen uit je nierbekken en de nier kan opzwellen.
Wat is de Brenner hypothese?
Door minder nefronen moeten de andere nefronen harder werken (hyperfiltratie) waardoor ze overbelast raken (hypertensie) wat leidt tot sclerose wat weer leidt tot tekort aan nefronen (=vicieuze cirkel).
