week 1 Flashcards
Wat is kanker (definitie volgens WHO)?
Een ziekte gekenmerkt door
* Abnormale celgroei buiten de gewoonlijke anatomische grenzen
* De mogelijkheid om omliggende structuren/organen te invaderen en/of te verspreiden naar verder gelegen organen
→ Doodsoorzaak nr 1 in Nederland
Wat is het life-time risico voor kanker in Nederland?
1 op de 2 mensen zal in zijn of haar leeftijd te maken krijgen met kanker
Wat is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland?
Huidkanker
Wat betekent incidentie?
het aantal nieuwe gevallen per jaar
Waar overlijdt men voornamelijk aan bij kanker?
Men overlijdt voornamelijk aan de gemetastaseerde ziekte.
Wat is de Neurenberg code?
1947: Neurenberg code
–> eerste internationale medisch-ethische code, werd tot in de jaren 70 door bijna iedereen genegeerd
Waarom is kanker een volksziekte?
- Incidentie en prevalentie nemen toe
- Alles openbaar en gedeeld; social media; emotie neemt toe
- Er is zoveel aan nieuwe middelen; is gezondheid een recht?
- Feitelijk een markt van vraag en aanbod
- Van preventie van kanker ‘weten we weinig’
Oncologische zorg is dure zorg.
Wat is het basispakket?
Het basispakket moet zorg bevatten die we nodig hebben en die werkt. Tegelijkertijd moet het basispakket toegankelijk en betaalbaar blijven.
Het zorginstituut adviseert de minister van VWS over de kwaliteit, toegang en betaalbaarheid van het basispakket.
Wat is de WHO performance status?
WHO performance status is een schaal die zegt hoe goed iemand zijn conditie is.
Waar komt de overlevingswinst bij kanker (vooral) vandaan?
- Preventie?
- Vroegdiagnostiek cq screening; effecten ter discussie?
- ‘War against cancer’; verwachtingsmanagement
- (moleculair) onderzoek betekent nieuwe/betere behandeling(en)
→ Humane winst maar financiële last
→ Is extra altijd extra kwaliteit? - Moet altijd alles wat kan?
→ Financiële toxiciteit?
→ Wat is goede zorg?
Wat is de EMA?
· Europese marktregistratie obv studiegegevens
→ Significant effect; veiligheid
· Statistisch significant is niet per se klinisch relevant
→ P-waarde meetkundig, #interpretatie van het belang; als er meer bijwerkingen zijn?
· Nederland ‘doet het zelf’
→ ZINL, ZN, beroepsgroep (NVMO)
Wat is de sluis?
Een maatregel waar geneesmiddelen geplaatst worden die per patiënt meer dan 50k kost of macrokostenbeslag meer dan 20 miljoen. Nederland gaat dan onderhandelen met de farmaceut over de prijs.
Wat is het voordeel en het nadeel van goedkope en ouderwetse chemotherapie?
· Voordeel: level 1 evidence
→ Bovengenoemde indicaties en nog veel meer
→ Inzetbaar voor de diverse behandelintenties
· Nadeel: bijwerkingen
→ Korte/lange termijn effecten
→ Soms lethaal
◊ Acute bijwerkingen
◊ QALY?
Wat gaat er mis bij acute leukemie?
Bij acute leukemie gaat er iets mis in de bloedcelvorming, bij de myeloïde of bij de lymfoïde stamcel.
Wat is een leukocytendifferentiatie?
Perifere bloeduitstrijk –> kijken naar de verschillende bloedcellen die je in de periferie behoort te hebben. Bij de leukocyten kijk je of de normale leukocyten met elkaar in verhouding waren. Ook kijk je of je cellen ziet die je niet in het bloed hoort te zien.
Wat is de auerse staaf?
Staafjes in cytoplasma cellen –> bij acute myeloïde leukemie
Wat wil je bij AML zo snel mogelijk doen?
Bij AML zo snel mogelijk starten met de behandeling –> kan dodelijk zijn zonder behandeling
–> gaan in isolatie, want ontzettend vatbaar voor infecties (witte bloedcelaanmaak wordt ook stopgezet)
–> blijven op de kamer
Hoe komen er symptomen bij presentatie van AML?
- Klachten Ten gevolge van verdringing normale bloedaanmaak in beenmerg: klachten van anemie etc
- Klachten Ten gevolge van toename witte bloedcellen in bloed –> hyperviscositeit
- Klachten Ten gevolge van extra medullaire lokalisatie van leukemie: lever en milt, lymfeklieren, centraal zenuwstelsel, huid, tandvlees
- Klachten ten gevolge van vrijkomen toxische stoffen
Wat zijn de symptomen van hyperviscositeit?
- Neurologische symptomen hoofdpijn, verwardheid, duizeligheid, bloedingen
- Pulmonale symptomen dyspnoe, bloedingen
- Nierinsufficiëntie
- Mucosale bloedingen
- Trombose
Wat is het vrijkomen van toxische stoffen - tumor lysis syndroom?
Lysis (kapotgaan) van maligne cellen
* Urinezuur
* Kalium
* Fosfaat
Wat kunnen de symptomen zijn van het vrijkomen van toxische stoffen - tumor lysis syndroom?
- Nierinsufficientie
- Dyspnoe
- Hartritmestoornissen
- Insulten
Wat is het aanvullend onderzoek bij AML?
- Perifeer bloed
- Beenmerg
- Extramedullaire lokalisatie (radiologie, PA)
Hoe gaat de integrale diagnostiek van AML?
Bloed en beenmerg kan gaan naar:
* Cyto-morfologie (microscopie)
* Immunologie (kijken of het AML of ALL is)
* Moleculaire diagnostiek (van belang voor behandelingsdoelen en voor kijken of er een kans is op overleving)
* Cytogenetica (van belang voor behandelingsdoelen en voor kijken of er een kans is op overleving)
* Biobanking
Wat is de basisbehandeling van elke AML patiënt?
- 1e chemokuur (2 intensieve kuren, 1 per week)(daarna paar weken blijven in ziekenhuis om bij te komen)
- Mensen daarna even naar huis
- Daarna 2e chemokuur
- 3e behandelfase voor genezing –> verschilt per patiënt
Bij RUNX1 mutatie moet je een allogene stamceltherapie doen als 3e behandelfase –> stamceltransplantatie van donor
RUNX1 mutatie geeft ongunstige prognose bij acute leukemie
Waar vindt de bloedcelvorming plaats?
In het beenmerg: ontwikkeling van lymfatische cellen in lymfeklieren (B en T) en thymus (T lymfocyten)
Wat is de functie van de milt?
Opslagplaats, voornamelijk voor rode bloedcellen
Wat zie je bij acute myeloïde leukemie onder de microscoop?
Ophoping van ongedifferentieerde cellen –> heel monotoon beeld van allemaal dezelfde cellen
Wat is een sterke aanwijzing voor leukemie?
Onrijpe cellen komen normaal niet voor in het bloed
Aanwezigheid van onrijpe myeloide cellen (blasten, promyelocyten), lymfoide cellen (lymfoblasten) in bloed is een sterke aanwijzing voor leukemie