WDD3 - week 1 Flashcards
klinische presentatie tumoren
- vage symptomen
- meestal pijn/zwelling
- vaak coincidentie met klein trauma
- soms pathologische fractuur
- vaak forse delay
wat is meer gebruikelijk; primaire of secundaire tumoren?
Primaire bottumoren zijn zeer zeldzaam, heel veel klachten steun en bewegingsapparaat
hoe kan een delay verminderd worden bij de diagnose bottumoren?
Delay verminderen door: elke breuk nagaan of verhaal klopt, en bij geen verbetering uitzoeken
welke eigenschappen van de rontgenfoto geven de activiteit van de tumor weer?
- wat doet laesie met bot (lytisch, expansief, permeatief, cortexdestructie/periostreactie)
- wat doet bot met laesie (sclerose/begrenzing)
welke eigenschappen van de rontgenfoto geven de soort van de tumor weer?
- waarmee is laesie gevuld (niets, groundglass, kalk)
Codmans driehoek
periost opgetilt en daartegen weer nieuw bot gevormd
Inactief/benigne tumoren
non ossifying fibroom, osteochondroom, solitaire been cyste
Therapie benigne bottumoren
- Inactief: niks, bij last therapie
- Locaal agressief: excisie, krappe marge of zelfs intralesionaal (curettage, radio frequency ablation)
behandeling non ossifying fibroma
spontane onderbreking, vult zichzelf op in jeugd
Behandeling laaggradige chondrotumor (chondrosarcoom vroeger)
in mergholte en kan je uitkrabben met curettage, phenolisatie en botplastiek
Behandeling laaggradig maligne
resectie met marge, geen verdere behandeling nodig
Behandeling hooggradig chondrosarcoom
resectie met ruime marge
Behandeling osteo en ewings
pre operatief chemo, resectie met ruime marge, post operatief chemo, indien irresectabel ook curatiemogelijkheid met radio ipv resectie
Behandeling andere hooggradige tumoren
afh van gevoeligheid chemo/radio, vrijwel altijd ruime resectie voor curatie
Maligne bottumoren stagieringsonderzoek
Check of er uitzaaiien naar longen, soms botten of lymfogeen zijn
Adequate marge bij verwijderen bottumoren
- Ruime marge = 2 cm
- Biopsie kanaal mee uitnemen door contaminatie
- Eerder onbedoeld inadequate resectie dan hele gebied escideren
- Omliggende structuren niet altijd te sparen
Opties operatie bij bottumor
Resectie en reconstructie (prothese of biologisch), omkeerplastiek, amputatie
Amputatie voordelen
- Redelijk tot goed functioneel
- Actief leven mogelijk
- Amper complicaties
Amputatie nadelen:
- AKA fisatie van prothese (onhandig)
- Cosmetisch probleem
Omkeerplastiek voordelen
- Functioneel goed
- Staat actief leven toe
- Vrijwel nooit complicaties
Omkeerplastiek nadelen:
- Cosmetisch en cultureel
Prothese voordelen
- Snel belastbaar
Prothese nadelen
- Infectie
- Peri prothetische fractuur
- Loslating op termijn
- 2e operatie kan nodig zijn, door groei of infectie
Biologische reconstructie voordelen
- Vitaal bot
- Behoud gewritchten
Biologische reconstructie nadelen
- Risico infectie
- Lange immobilisatie
wat is het gevolg van de hogere overleving van kankerpatienten?
steeds meer botmetastasen, levensverlenging maar lagere QOL
Doel bij behandelen botmetastasen
- Behoud mobiliteit en QOL
- Fractuur voorkomen en verzorgen
- Soms curatie of sig verlenging van stable disease bij bv schildklier/niercel/mammacarcinoom wanneer deze wordt weggehaald
Wanneer dreigt een fractuur bij een bottumor?
- Lytisch
- Agressief
- Proximale femur
- Grootte
Scoresysteem van Mirels – geeft risico op fractuur. Slaat na 7 punten opeens om, boven 8 opeens grote kans
waarvan hangt de behandeling van botmetastasen af?
fractuurrisico, overlevingsduur, directe belastbaarheid, overleven van patiënt, en bij metastase uit schildklier/nier dan primaire tumor weghalen omdat volledige genezing mogelijk is
waartoe leidt overstrekking schouder?
tug lesion
Tranexaminezuur
geven bij bloedingen – verdere afbraak stolsels voorkomen. Stimuleert niet.
Waarom wordt bij acuut trauma vaak gekozen voor een externe fixatuur?
bij open fractuur of extreme zwelling of moeilijke breuk de betere keuze
Traumachirurg taken
- Opvang en behandeling multitrauma
- Letsels bekken, acetabulum en wervelkolom
- Complexe letsels romp/extremiteiten (comminutieve, open breuken)
- Secundaire en vervolgbehandeling letsel (nonunion etc)
- Letsels bij kinderen, ouderen of bij ernstige co-morbiditeit
Doodsoorzaken na trauma fasen
- 1 – lethaal
- 2 – bloedingen, hersenletsel, bekkenfracturen, longletsel
- 3 – infecties, MOF, complicaties
Inzetcriteria mmt
Op basis letsel/fysiologie
Treat first what kills first behandelvolgorde
- Traumaopvang: eerste opvang en resuscitatie/behandeling vinden simultaan plaats. Eerst A (ademweg) + CWK.
- Daarna A/B thoraxtrauma. Pneumo/haemo/tracheobronciaal letsel/hart tamponade
Diagnostiek traumachirurg
- Beeldvorming zoals x of ct, FAST
- Bloed
- Overig op indicatie
Triad of death
versterkt elkaar. Coagulopathy, hypothermia en metabolic acidosis
Ontstaan thlencephale kernen
door verdikking van de wand (pallium) van hemisferen
Lenskern onderdelen
bestaat uit putamen en globus pallidus (2)
Dorsale striatum onderdelen
putamen en caudatus
ventrale striatum onderdelen
nucleus accumbens
Dorsale pallidum onderdelen
globus pallidus interna en externa
Ventrale pallidum onderdelen
ventrale pallidum
Subpallidum/striatopallidum onderdelen
dorsaal en ventraal striatum en dorsaal en ventraal pallidum
claustro-amygdalair complex onderdelen
de overgang tussen psallium en subpallium. Bestaat uit corpus amygdaloideum en claustrum
Corpus striatum (dorsale telencephale kernen) onderdelen
globus psllidus, putamen en nucleus caudatus
(neo) striatum onderdelen
dorsale en ventrale striatum
De limbische componenten (ventrale telencephale kernen) onderdelen
corpus amygdaloideum, nucleus accumbens en ventrale pallidum
Niet-telencephale kernen onderdelen
diencephalon (nucleus subthalamicus) en mesencephalon (substantia nigra compacta en sumbstantia nigra reticulata)
dorsale en niet-telencephale kernen onderdelen en functioneren
- corpus striatum, nucl. subthalamicus, subst. nigra
- participeren in het extrapyramidale systeem
ventrale delen onderdelen en functioneren
- corp. amygdaloideum, nucl. accumbens, ventr. pallidum
- participeren in het limbische systeem
welke kernen vormen de inputkernen?
nucleus caudatus en putamen
welke kernen vormen de de schakelkernen?
globus pallidus ext. en nucleus subthalamicus
welke kernen vormen de output kernen?
globus pallidus internus en substantia nigra retic.
welke kern vormt de modulatiekern?
substantia nigra compacta
welke neurotransmitters werken stimulerend, remmend en modulerend?
stimulerend: glutamaat
remmend: GABA
modulerend: dopamine
Directe route hersenen
Re-entry loop: voor starten intentionele beweging. Cortex –activeert striatum – remt Globus pallidus internus en Substantia nigra reticularis – remt thalamus – activeert cortex
Indirecte route hersengebieden
cortex, striatum – remt Gpe – remt nucleus subthalamicus – stimuleert GPi/Substantia nigra reticularis – remt thalamus – activeert cortex
Modulatie route hersenen
Substantia nigra compacta – striatum remmen of activeren
Limbische systeem functie en onderdelen
geheugen en leerprocessen en de regulatie van primaire vitale processen
* Bestaat uit lobus limbicus en diencephale componenten
Vicq d’azir functie
Corpus mammilaire en thalamische delen verbinden
supra chiasmatische kern functie
circadian rythm, deel van hypothalamus
Limbische systeem functie en onderdelen
geheugen en leerprocessen en de regulatie van primaire vitale processen
* Bestaat uit lobus limbicus en diencephale componenten
corpus mammillaire functie
geheugen, deel van hypothalamus
thalamus indeling en werking
bestaat uit schakelkernen die informatie verwerken voor het naar de schors gaat. soms unimodaal, soms multimodaal, soms naar limbisch systeem
Reusceltumor kenmerken
benigne maar zeer destructief.
Maligne bottumor klachten
bij rust snachts
Benigne bottumoren behandeling
worden expectatief behandeld, alleen behandeld bij fractuurkans of persisterende klachten
Maligne bottumoren zaaien meestal uit naar
de longen
Periosteale reactie oorzaak en gevolg
komt door irritatie periosteum en leid tot corticale destructie
zijn de meeste bottumoren osteolytisch of osteoblastisch?
lytisch
behandeling Ewings sarcoom
chemo en radio
behandeling Osteosarcoom
chemo (voor en na operatie) en operatie
behandeling chondrosarcoom
niet mogelijk met chemo/radio
Behandeling na het weghalen van de tumor
grote endoprothese, fibulagraft of omkeerplastiek.
waar komt osteosarcoom het meeste voor, en wanneer de meeste klachten?
komt vooral voor bij adolescenten. Hierbij wordt bot gevormd. Vooral in lange pijpbeenderen. Meeste klachten snachts.
Kenmerken osteosarcoom in kliniek
Alkalisch fosfatase kan verhoogd zijn. De 5jaarsoverleving is 60%. botaanmaak, botdestrucie, doorbreking cortex en periostale reactie.
Operatie osteosarcoom
resectie met ruime marge en reconstrucie.80% extremiteitsparend – afhankeljik van type, stadium, localisatie, gevoeligheid chemo, leeftijd en wens.
Op welke leeftijd en waar komt chondrosarcoom het meeste voor?
voor 10 zelden voor, daarna op elke leeftijd even vaak. Kraakbeenvorming, 3 gradaties.
Chondrosarcoom komt overal voor, maar vooral humerus, femur, scapula en bekken
5 jaars overleving van hooggradig chondrosarcoom is 50%
chondrosarcoom klachten en klinische presentatie
Groei, pijn en zwelling door een chrondrosarcoom is aanwijzing voor maligniteit. Op rontgen zijn groot, aantasting cortex, uitbreiding weke delen en toename kraakbeenkap een aanwijzing voor maligniteit.
Chondrosarcoom kan primair en secundair voorkomen (de novo of uit benigne bottumor)
Behandeling laaggradig chondrosarcoom
curettage en lokaal adjuvans om recidief te voorkomen
welke leeftijd komt ewings sarcoom vooral voor? overleving?
jonge leeftijd, in het beenmerg ontstaan en bevat kleine blauwe ronde cellen. Er ontbreekt vorming van tussenstof. 5 jaars overleving is 60%
ewings sarcoom klinische presentatie
De pijn, gestoorde functie en zwelling ontstaan in weken. Voor histologische diagnose is translocatieonderzoek en kleuring nodig.
Waarop kan ewings sarcoom lijken?
Kan lijken op een foto op osteomyelitis; grote lichte osteolyse met cortexdestructie met grote wekedelenschaduw en periostreactie.
Behandeling ewings sarcoom
chemo, radio en chirurgie
Metastasen afkomst
Vooral uitkomstig 70% uit mamma, long, prostaat, schildklier of niercelcarcinoom.
Klachten metastasen
pijn, pathologische fractuur, zenuwuitval. Biopt nodig om oorsprong aan te tonen.
Doel behandelen metastasen
QOL verbeteren. Langere levensverwachting geeft duurzamere en invasievere behandeling, en in samenspraak met pt.
meest voorkomende verwekker van osteomyelitis
s aureus (50%)
ontstaan osteomyelitis
directe besmetting, hematogene verspreiding of via aangrenzende weke delen.
Hoe veel dagen na het ontstaan van een osteomyelitis zijn intraossale irregulaire ophelderingen en periostreacties te zien op foto
10 dagen na infectie
bij wie komt spontane osteomyelitis via hematogene verspreding vooral voor
kinderen, iv drugs gebruikers, nierinsufficientie met chronische dialyse, sikkelcelpatienten met een centrale veneuze catheter
wat zijn kenmerken van een chronische infectie
Na 3 tot 6 maanden
afname van vascularisatie
fisteling naar de huid
welke middelen kunnen helpen bij het vaststellen van een osteomyelitis?
Rontgen, MRI en botscan
Botsekwester
dood losliggend botweefsel
Fistel
kanaal tussen osteomyelitische haard en huid
Nettoyage
schoonmaken van osteomyelitische haard
Acute hematogene osteomyelitis waar vooral voorkomend, en wat is behandeling?
is vooral in metafyse van lange pijpbeenderen.b ij volwassenen punctie en bij kinderen bloedkweek. Bij kinderen antibiotica en bij volwassenen chirurgie.
hoeveel verwekkers verwacht je bij een osteomyelitis ontstaan vanuit een wond? hoeveel vanuit hematogene oorsprong?
Bij infectie vanuit wond verschillende vewekkers, vanuit hematogeen maar een.