VO.1 Contraceptie Flashcards
Wat betekenen contraceptie, anticonceptie en interceptie?
Contraceptie =geheel aan maatregelen om een ongewenste ZS te voorkomen of een ZS teniet te doen
= zowel anticonceptie als interceptie
Anticonceptie = verhindering bevruchting
interceptie = het opvangen, onderscheppen en dus voorkomen van de innesteling na bevruchting = post-coitale contraceptie
waaruit bestaat de pil en wat is de werking van de hormonen?
Uit:
- Oestrogeen
- Progestageen
Oestrogeen: stabieler endometrium
–> eigenlijk niet per se nodig
Progestageen:
- onderdrukking ovulatie en follikelgroei (onderdrukking hypofyse)
- verdikking cervixslijm, - slapper glad spierweefsel en
- dunner endometrium
Weert vooral door het progestagene component
Is een stopweek nodig? Wat is het effect?
Nee niet nodig
Krijgt
- Aanzet follikelgroei
- schommelingen oestrogeengehalte –> kan leiden tot mastalge en misselijkheid
- Schommelingen in progestageen –> kan leiden tot stemmings-wisselingen en onttrekkings-hoofdpijn
Alleen maar nadeliger voor de betrouwbaarheid van de pil
wat zijn bijwerkingen van de pil?
- gewichtstoename
- hoofdpijn
- misselijkheid
- stemmings-wisselinge
- libido verlies
- gespannen borsten
Wat moet men doen bij het vergeten van ≥ 2 pillen in welke week?
Week 1:
- Alsnog laatst vergeten innemen
- Afmaken strip
- Morning after pil bij coitus < 72 uur geleden of koperspiraal bij < 120 uur geleden
- aanvullende anticonceptie tot pil weer 7 dg ingenomen is
Week 2: 1 of 2 vergeten
- laatst vergeten innemen
- strip afmaken
- aanvullende anticonceptie tot pil weer 7 dg ingenomen is
week 3:
- laatst vergeten pil alsnog innemen
- doorgaan met volgende strip zonder pauze of een pauze nemen van 7 dagen vanaf de dag van eerste vergeten pil
Bij vergeten van 1 pil dient deze alsnog ingenomen te worden
wat is het nadeel van een stopweek?
Vanaf 7 dagen ontstaat er follikelgroei –> daarom nooit langer dan 7 dagen duren
waarop zijn nieuwe ontwikkelingen van de pil gericht?
Met het oog op de vergeetachtigheid
noem voorbeelden van nieuwe pil soorten en de voordelen hiervan?
Yaz pil: kortere stopweek, 24 combinatiepillen en 4 placebopillen
Of überhaupt met kortere stopweek
wat is het nadeel van het doorslikken van de pil zonder stopweek?
Risico op doorbraakbloedingen of spotting
Met welke interacties moet je rekening houden met pil gebruik?
- als ziek of gebruik AB –> werkt minder goed
- GNM die metabolisme in lever versnellen –> steroiden sneller afgebroken (anti-epileptica, rifampicine, griseofulvine)
- Remmen van activiteit pil (aspirine, morfine, guanethidine, sommige benzodiazepinen)
- verhogen activiteit pil (imipramine, diazepam, alprazolam, nitrazepam, CCS, metoprolol)
Noem 8 relatieve en 8 absolute contra-indicaties voor de pil
Relatief:
- Roken
- hypertensie
- hyper-cholesterolemie
- DM 1 of 2
- CVD bij ouders of broers/zussen < 60
- belaste familieanamnese voor veneuze trombose
- obesitas
- verhoogde middelomtrek
Absoluut
- ZS en kraambed tot 6 weken postpartum
- Leeftijd > 35 + roken
- VG met DVT/longembolie, CVA of ischemische hartziekte
- migraine met aura + roken
- trombofilie
- hormoon-afhankelijke maligniteiten (mamma en endometrium)
- ernstige leverfunctie stoornissen, cholesastitische icterus in ZS
- gebruik leverenzym reducerende GNM
wat is belangrijk voor het libido?
Androgeen (wordt onderdrukt door de pil)
Bij welke soort pil zijn vrouwen at risk voor trombose?
Alleen bij combinatie-preparaten –> NIET als alleen progestageen
wanneer is de vrouw vruchtbaar?
Ovulatie vaak in het midden van de cyclus
- Als 28 dg: op dag 14
- Bij kortere of langere cyclus: luteale fase blijft meestal gelijk in lengte –> 14 dg voor de nieuwe menstruatie
Typisch is vaak de 4-5 dagen voor en de dag van ovulatie
LH-piek: 24-36h voor de ovulatie
Na de ovulatie zal de temp 0,3-0,5C stijgen
Noem een voorbeeld van een contraceptieve methode die
met timing te maken heeft ? wat zijn voor- en nadelen?
Periodieke onthouding obv
- kalender
- temp
- Billings-methode (slijm)
Voordelen:
- simpel
- goedkoop
nadelen:
- Geringe betrouwbaarheid
- Seksuele abstinentie nodig (vrijwillig bereid zijn om iets te laten)
Wanneer zou je periodieke onthouding kunnen aanbevelen?
Bij een latente kinderwens
Welke vier soorten contraceptie zijn er?
- “natuurlijk”
- Mechanisch
- Hormonaal
- Borstvoeding: LAM
welke mechanische zijn er?
- IUD
- Barriere: condoom, pessarium
- Sterilisatie
Welke barriere middelen zijn er?
- Pessarium occlusivum: kapje over de baarmoedermond icm spermicide middelen
Duur: moet 8-10h blijven zitten om passage van zaadcellen te voorkomen
Nadeel:
- Kan lastig in te brengen zijn –> moet goed aansluiten
- moet minimaal 6h na coïtus blijven zitten
- beschermt niet tegen SOA’s
voordeel:
- niet zo merkbaar
Effectiviteit: 88-94% - Condoom (direct na coïtus verwijderen)
Voordeel
- makkelijk (moet wel goed)
- verkleinen kans op SOA’s
Nadelen: lastig, gedoe, minder betrouwbaar (hangt af van gebruik)
Effectiviteit: 98% - Vrouwencondoom, C-film: latex membraan (bedekt de binnenkant vagina) met een spermicide creme
8-10h na coïtus laten zitten
NIET bij
- verzakking
- recto- of cystocele
Voordeel:
- bescherming tegen SOA’s
- kan direct voor coïtus ingebracht worden, maar mag ook enkele uren eerder
- direct verwijderen na coïtus
Nadelen:
- eenmalig gebruik
- meer voelbaar tijdens de coïtus
Effectiviteit: 70-95%
wat zegt een effectiviteit van 98%?
Dat er van de 100 vrouwen, 2 zwanger raken bij het gebruik binnen 1 jaar
wat zijn algemene nadelen van barriere middelen?
- sensibiliteit verlagen
- minder betrouwbaar
- gedoe
wat is het werkingsmechansisme van IUD?
Licht ontstekingsinfiltraat in het endometrium en de tubae en verstoort het interne milieu –> spermatransport en implantatie tegengaan
Hoe lang werkt een spiraal? wat is de effectiviteit?
5-10 jaar
Zeer effect
- ZS-cijfer: 0,1-1,0
Zwangerschapscijfer = aantal vrouwen per 1000 die alsnog zwanger worden
wanneer kan een spiraal overwogen worden?
- contra-indicaties voor de pil
- vrouw die last heeft van de hormonen van de pil
Mirena
- menstruatie-stoornissen
- endometriose
welke soorten spiraaltjes zijn er?
- koperspiraal: lokaal mechanisme
- Koper: constant ionen afgeven
- verandering interne milieu
- constant ontstekingsinfiltraat in endometrium
- Koper verstrekt de ontstekingsreactie
Effect: immobilisatie spermacellen + bemoeilijkt innesteling eicel - Mirena spiraal: geimpegneerd met levonogestrel (synsthetisch progestageen)
Gevolg:
- minder en minder hevige menstruaties = 85% reductie bloedverlies EN minder dysmenorroe
Hoe:
- progestageen
- anovulatie, endometrium atrofie, indikken slijmvlies
Effect: Meest betrouwbare IUD –> is dus eigenlijk IUD + hormonale component –> hoge betrouwbaarheid
wanneer kunnen middelen met alleen progesteron gebruikt worden?
- langdurige borstvoeding
- migraine
- contra-indicaties voor oestrogeen gebruik
wat is een mogelijk nadeel van de mirena spiraal en hoe vaak komt dit voor?
Wat is een nadeel van de koperspiraal?
25-30% merkt systemische endocriene effecten
Kan zorgen voor langere en hevigere menstruaties –> mn voor vrouwen die geen hormonen kunnen of willen gebruiken
wat zijn bijwerkingen van de Cu-IUD?
- menorragie
- expulsie (vroegtijdig eruit werken van de spiraal)
- infectie na insertie vaak vanuit het touwtje die vanaf de IUD nog in de vagina loopt –> risico dat wanneer touwtje te kort geknopt wordt deze in de cervix kan krullen –> alleen hysteroscopisch te verwijderen (geeft aanvankelijk pijn voor de man tijdens de coitus)
- eerste maanden kan er licht bloedverlies zijn
wat is het belangrijkste verschil tussen de koper en de mirena spiraal?
Beide verhinderen innesteling door ontstekingsinfiltraat
hormoonhoudend: ook effect op proliferatie en uitrijping endometrium
LET OP: GEEN remming van de ovulatie!!!!