HC.2 – SOA’s Flashcards
Hoe worden SOA’s overgedragen?
- Sperma
- bloed
- vaginaal vocht
- slijmvlies-slijmvlies contact
- orale, vaginale of anale seks
- naalden: drugs, tattoos
- ZS
- seksattributen
hoe vaak komen er in NL SOA’s voor? Bij wie het meest?
100 000 per jaar
- jongeren
- lager opgeleiden
- MSM: syfilis, HIV, gonorroe
- Alcohol en drugs gebruikers
- seksverwerkers
- HIV+ MSM
wat zijn de meest voorkomende SOA’s in NL?
- Chlamydia (jongeren <25 en grote steden)
- Conylomata acuminata: genitale wratten
- Herpes genitalis
- Gonorroe (MSM)
- Syphilis (MSM)
- (HIV)(MSM, personen uit Afrika)
Wat is belangrijk in de anamnese?
- Rvk
- klachten
- seksuele contacten en contactvorm
- bescherming
- geaardheid
- eerdere SOA’s en behandeling
- risicogrdrag
- ZS
- allergieën
- tijd tussen evt onveilig contact en begin klachten
- contacten na het ontstaan van klachten
wat zijn klachten van SOA’s?
- afscheiding urethra, vagina of anus
- pijnlijk branderig geïrriteerd gevoel bij het plassen
- jeuk of irritatie
- koorts
- koude rillingen
- ziekteverschijnselen
Vrouw:
- afscheiding
- contactbloedingen
- intermenstrueel bloedverlies
- pijn in onderbuik
Man:
- pijn en zwelling epididymis
- roodheid
- zwelling scrotum
Proctitis:
- bloed, slijm of pus bij ontlasting
- pijn bij def
- diarree
- loze aandrang
- krampen
wat is belangrijk bij PCR?
PCR is geen bewijs van LEVENDE verwekker, je kan het dus ook niet gebruiken om therapie te monitoren.
wat zijn SOA-gerelateerde syndromen bijbehorende klachten?
- Urethritis
- Fluor en vaginitis
- Epididymitis
- PID
- Balanoposthitis
- Proctitis
- Genitale ulcera
- Inguinale lymfadenitis
wat zijn risicogroepen voor welke SOA’s?
- MSM
- Sekswerkers en klanten (contact in afgelopen 6 mnd)
- Personen afkomstig uit een SOA-endemisch gebied (eerste en tweede generatie)
- Personen met veel wisselende seksuele contacten (≥ 3 in afgelopen 6 mnd)
- Personen met een partner uit 1 van de voorgaande groepen
- Seksueel actieve jongeren < 25 jaar die niet tot deze hoog risicogroepen behoren hebben een verhoogd risico op een chlamydia-infectie, maar niet op gonorroe, syfilis, Hepatitis B en HIV
VOOR:
- chlamydia
- gonorroe
- syfilis
- HepB
- HIV
wat is kenmerkend voor chlamydia?
DOOR: chlamydia trachomatis
INCUBATIETIJD: 1-3 wk
OVERDRACHT:
- seksueel contact
- orogenitaal
- moeder op kind
UITINGEN
- Ecoulement (uitvloed)
- cervicitis
- conjunctivitis
- Meer uitvloed (waarbij het bij gonorroe meer pussig is)
BELOOP
A) Vrouw: 70-90% asymptomatisch –> infertiliteit en opbouwen reservoir waarmee anderen besmetten
- Fluorverandering
- contactbloedingen
- buikpijn
- dyspareunie
- cervicitis
- urethritis
- proctitis
B) Man: 50% asymptomatisch
- proctitis
- urethritis
C) LGV: 25% asymptomatisch (lymfogranuloma venereum)
DIAGNOSTIEK: NAAT/PCR bij
* man: 1e straalt urine
* Vrouw: vaginale cervix of urethra swab
* proctum bij receptieve anale coitus
COMPLICATIES:
* Vrouw: 20-40% ontwikkelt PID –> kan leiden tot infertiliteit, EUG of tubulair/ovarieel abces
–> Bij meerdere infecties, hogere kans op infertiliteit
* Man en vrouw: SARA = sexually acquired reactive arthritis
* Man: epididymitis
BEHANDELING:
* 1e keus: azitromycine 1xPO
* 2e keus: doxycycline PO 2dd7dg
* Rectaal: doxycycline PO 2dd7dg
* Zwanger: azitromycine PO 1x OF amoxicilline PO 3dd7dg
* LGV: doxycycline PO 2dd21dg
Partnerwaarschuwing:
- symptomatisch: 4-6 wk terug
- Asymptomatisch: 6 mnd terug
wat kan je zeggen over gonorroe?
DOOR: Neisseria gonorroea
* LET OP: vaak dubbel infectie met chlamydia
INCUBATIETIJD: 2 dg - 3 wk (± 8 dg)
OVERDRACHT:
UITINGEN:
- Toegenomen fluor
- Intermenstrueel bloedverlies
- dysurie
- proctitis
- purulente faryngitis
- urethritis
- dysurie
- vooral pus (druiper)
- lymfoedeem scrotum
- gewichtsproblemen
* Vrouw: 30-60% asymptomatisch
* Man: 10% asymptomatisch
* anorectale gonorroe: vaak asymptomatisch, irritatie, jeuk, afscheiding
BELOOP
DIAGNOSTIEK
* man: NAAT/PCR 1e straal urine, kweek urethra uitstrijk (met resistentie bepaling)
- Grampreparaat: sneldiagnostiek man (microscoop)
* Vrouw: NAAT/PCR selfswab vagina
* Receptief anale seks: < 6 klachten/MSM –> swap proctum
COMPLICATIES:
- PID
- EUG
- Epididymitis
- prostatitis
- urethrale stricturen (chronische infectie)
BEHANDELING:
Meest gevaarlijk tas AB-resistentie
- Ceftriaxon IM
- Als chlamydia niet uitgesloten: + azitromycine 1xPO
- Alternatief: op geleide van gevoeligheidsbepaling (kweek)
Ciprofloxacine PO of amoxicilline PO
Partnerwaarschuwing:
- Symp: 4-6 wk
- asymp: 6 mnd
Wat kan je zeggen over genitale wratten?
DOOR: HPV 6 en 11
INCUBATIETIJD: 1-8 mnd (gem 3 mnd)
OVERDRACHT:
- Seksueel contact
- Vingers (andere HPV-type dan gewoonlijk bij geslacht)
- handdoek
- moeder-kind
UITINGEN
- wratten
DIAGNOSTIEK
- klinisch (zelden biopt of HPV-typering)
- Soms proctoscopie als rond anus
BEHANDELING:
* Imiquimod (creme 5%): 3x per week, om de dag voor max 6 weken
* Podofyllotoxine (creme 0, 15%, vloeistof 0,5%): 2 dd 3 achtereenvolgende dagen per week, max 16 weken
* Sinecathechine (zalf 10%): 3 dd, max 16 wk
* Poliklinische ablatieve behandeling (dermatoloog) oa bij inwendige wratten
* Vloeibare stikstof
* Trichloorazijnzuur
* Ablatieve laserbehandeling
CHECK: of patient op andere SOA’s getest is en of dit nog nodig is
HPV-vaccinaties: bedoeld voor cervixCa, maar werkt ook tegen wratten
welke chlamydia zijn er?
- Urogenitaal + conjunctivitis: serotypes DEFGHIJK
- Trachoom (ontsteking oogbindvlies) serotypes ABC
- Lymphogranuloma venereum serotypes L1, L2, L3 (MSM) –> ontstekingsbeeld rectum
Wat kan je zeggen over hepatitis B?
DOOR: Hepatitis B virus
INCUBATIETIJD: 1-6 mnd (gem 2-3 mnd)
OVERDRACHT:
- seksueel contact
- moeder-kind
- bloed-bloed
UITINGEN: vaak asymptomatisch
* acute hepatitis:
- vermoeidheid
- malaise
- koorts
- icterus
BELOOP
* acute hepatitis: 90% genezing, IS werkt hier goed en hard waardoor ziek
* 10% wordt chronisch
* Leverproblemen, icterus
* 5-10% drager –> 40 000 in NL
DIAGNOSTIEK
- HBsAg
- Anti-HBc (indien HBsAg+)
* Aanraden vaccinaties bij hoog risico mensen
- MSM
- Sekswerkers
- seksuele partners of huidgenoten van HBsAg+ personen
- IV-drugs gebruikers
COMPLICATIES: HCC
Partnerwaarschuwing:
- Meldplicht GGD
wat kan je zeggen over herpes genitalis?
DOOR: HSV
- Type 1: 20% –> vaak labialis
- Type 2: 80% –> vaak genitalis
Kan in een ander land andersom zijn!
INCUBATIETIJD: 2-12 dg
OVERDRACHT:
- seksueel contact
- Oro-genitaal
- moeder-kind
UITINGEN
* Soms asymptomatisch
* Branden, pijn, jeuk
* Erosies, blaasjes met helder vocht –> indrogen en korstvorming
* Prodromaal soms jeuk of branderigheid
BELOOP: Regelmatige re-activatie (vaak is ≥ 6x per jaar) –> zit in basale ganglion
DIAGNOSTIEK
- NAAT/PCR op blaasjes, erosies of vocht –> bepaling type
BEHANDELING:
- Valaciclovir PO 2dd5-10dg
- immuun gecompromitteerd: dosis en duur verdubbelen
- Recidiverend > 6x/jaar: onderhoudstherapie Valaciclovir PO 1dd
LET OP: Als het persisteert ondanks behandeling, denken aan hematologische maligniteit.
wat kan je zeggen over syfilis?
DOOR: treponema pallidum
INCUBATIETIJD: gem 3 wk tot primaire laesie
1,5-12 mnd tot secundaire stadium
OVERDRACHT:
- seksueel contact
- moeder-kind –> congenitale syfilis
BELOOP
* Stadium 1: pijnloos ulcus, lymfklierzwelling
* Stadium 2: exantheem, rode plekken over heel het lichaam (roseolen), wratten (condyloma lata), haaruitval, algemene ziekteverschijnselen
* Stadium 3: gummata, neurosyfilis (insult), vasculaire syfilis (aneurysma in aorta ascendens)
Diagnostiek:
DIAGNOSTIEK
* verdenking stadium 1:
- donkerveldmicroscopie
- kliniek
- serologie
* Daarna
- Treponemale testen: TPPA of TPHA of western blot
- Non-treponemale test: VDRL/RPR –> ziekteactiviteit (actieve infectie)
* Bij neurologische afwijkingen of geen goede reactie op therapie –> liquoronderzoek tal neurosyfilis
BEHANDELING:
* Benzathine-benzylpenicilline: IM 1x
* Alternatief: doxycycline 2dd 2 wk
* Zwangerschap en stadium 2/3: benzathine-benzylpeniciline IM op dag 1, 8 en 15
CONTROLE:
- VDRL voor follow-up
- Klinsche follow-up bij neurologische problemen
Partnerwaarschuwing:
Stadium I: 3 mnd
Stadium II: 6 mnd
Stadium III: 12 maanden
