VO 4.3 cyclusstoornissen en endometriose Flashcards
wat is
- frequentie
- regelmaat
- duur
- pijn
bij menstruele cyclus
freq: >21-<36 dagen
regelmaat: <7-9 dagen
duur: mensen <8 dagen
pijn: VAS 0-3
wat is defenitie van oligomenorroe en amenorroe?
oligomenorroe: uitblijven van de cyclys >35 dagen
amenorroe: uitblijven van de cyclus >180 dagen
wat is een normale menses in dagen en ml? hoe kunnen we dit meten?
max 120 ml
3-6 dagen
kan je meten met menstruatie scoringskaart (PBAC)
- licht 1
- matig 5
- ernstig 10
score 150=120 ml bloed
hoe vaak komt HMB voor? hoe vaak gaan ze nara de dokter? hoe vaak ontwikkelt een anemie
komt bij 10-35% van de vrouwen voor
5% in de leeftijdgroep 30-50 gaat naar dokter
13% van de klachten passen bij anemie
wat zijn oorzaken van cyclusstoornissen? PALM-COEIN
poliep
adenomyosis (vorm van endometriose)
leomyoma (vleesboom)
maligniteit uterine body
coagulatie stoornis (stollingsstoornis)
ovalutoire disfunctie
endometrium afwijkingen
iatrogeen (antistolling)
niet gespecificeerd (idiopatisch)
indicatie transabdominale echo
virgo’s die geen transvaginale echo willen
vrouwen die ervaring hebben met seksueel misbruik
wanneer kan ectropium zorgen voor bloedverlies?
het slijmvlies (ectropium) zit normaal niet veel naar buiten. als het wel veel naar buiten zit geeft het vooral postcoitaal bloedverlies
Je hoeft het niet te behandelen. als er geen afwijkingen zijn zoals chlamydia, kan je het bijv verbranden of bevriezen zodat het minder bloed
wat is naast transabdominale en transvaginale echo, aanvullende onderzoeken van cavum diagnostiek?
GIS echo (gel in baarmoeder om het zichtbaar te maken)
hysteroscopie
pipelle (endometriumsampling)/ curretage (opzuigen van weefsel)
MRI
zeg wat over HMB en vWF?
- wat is vWF
- hoeveel HMB bij vWF vanaf menarche en hoeveel ontwikkelt later HMB
- hoeveel vrouwen met vWF hebben HMB
- hoeveel van alle vrouwen heeft vWF
bij vWF mis je de von willebrand factor (een stollingsfactor)
HMB vanaf de menarche bij 60% vWF
5-24% ontwikkeld later HMB bij vWF (vooral kaukasische vrouwen)
78-92% van de vrouwen met vWF heeft HMB
0,6-3% van alle vrouwen heeft vWF
wat is een myoom?
benigne tumor van gladde spiercellen
veelal goed gevasculariseerd kapsel
circumscript, vaal goed te onderscheiden van myometrium
wisselende consistentie: degeneratie (spierkapsel in myoom krijgt minder bloed doordat het zo snel groeit en de spier sterft af)
het is gevoelig voor hormonen (oestrogeem)
etnisch bepaald (mn negroide ras)
synonymen: vleesboom, fibroid, leiomyoom (uterus myomatose)
klachten myoom?
buik kan dikker worden (door groter wordende uterus)
het kan op de organen gaan drukken
vaak naar de wc
pijn bij vrijen
bloedverlies
buikpijn
infertiliteit
hoe vaak komt myoom voor en hoe vaak geeft het klachten?
tot 75% van de vrouwen
geeft in 20-40% van de gevallen klachten
hoe behandelen we het myoom?
medicamenteus:
- orale anticonceptie
- mirena
- progestagenen
- GnRH analogenen
- NSAID
- tranexaminezuur
chirurgie:
- hysteroscopische resectie
- emboliseren (afsluiten bloedvat, je laat het myoom afsterven)
- myoomnucleatie
- uterusextirpatie
wat is adenomyose?
eilandjes endometrium die in het myometrium gelegen zijn en uit epitheliaal en stromaal weefsel bestaan
het is eigenlijk endometroise in de spierlaag
wat is endometriose?
functionerend endometrium dat buiten de baarmoederholte is gelegen en een chronische (steriele) ontstekingsreactie veroorzaakt
het is hormonaal/ oestrogeen gevoelig
welke vormen endometriose?
interna: adenomyosis (in spierlaag)
externa: endometriose (buiten baarmoeder)
in ovaria: endometrioom
klachten endometriose?
dysmenorroe
dyspareunie
dyschezia: pijn aan de defaecatie
dysurie
buikpijn
- 2 van de 5 bovenstaande klachten boven de 7 is verdenking op endometriose
infertiliteit
HMB
wat voor ziekte is endometriose?
peritoneale ziekte
wat is diepe endometriose?
diepe endometriose: een vorm die ingroeit in organen en weefsels in het lichaam.
hoe ontstaat endometriose?
transplantatie theorie (retrograde menstruatie). bloed komt via eileiders naar buiten naar buikholte en organen
metaplastische theorie (embryogene cellen)
metastaseringstheorie (lymfatisch systeem)
genetisch component (vnl bij patienten die diepe endometriose ontwikkelen)
hoe vaak komt endometriose voor?
1/6 heeft last van endometriose. 15%
vruchtbare vrouwen
asymptomatisch: 2-22%
dysmenorroe: 40-60%
subfertilitet: 20-30%
wat is de locatie van endometriose?
rond de organen en in het kleine bekken
oppervlakkig
- ovaria
- ligamenten sacrouteriena
- cavum douglasi
diep
- darm
- blaas
- ‘frozen pelvis’ (organen in kleine bekken komen aan elkaar vast te zitten)
buiten het kleine bekken
- in sectiolitteken
hoe kan je endometriose vaststellen?
vaginaal toucher
rectaal toucher
echo
MRI
laparoscopie
waar let je op bij toucheren?
je voelt bij toucheren naar de baarmoeder hoe licht en hoe groot het is. meeste baarmoeders liggen in AVF (fundus meer naar buikzijde gekanteld). bij endometriose vaker in RVF (fundus = bovenkant baarmoeder meer naar darm gekanteld)
wat is gouden standaard om endometriose vast te stellen?
laparoscopie
wat is behandeling endometriose?
cyclus stoppen
medicamenteus:
- orale anticonceptie
- continu progestagenen
- aromatase remmer
- GnRH
- pijnmedicatie: NSAID/ paracetamol/ morfine preparaten/ amitryptiline
chirurgie
- laparoscopie
- laparotomie
wat is de classificatiescore van endometriose?
AFS score
is een fertility score en dus geen pijnscore
veel afwijkingen op eierstok is kans op spontane zwangerschap zeer gericht
