Topic 5: Cognitieve ontwikkeling (2) - Executieve functies en geheugen

Question 1

Executieve functies

Answer 1

Overkoepelende term voor cognitieve vaardigheden die doelgericht gedrag sturen

Question 2

Mentale flexibiliteit

Answer 2

Vermogen om te schakelen (switchen) tussen taken

Question 3

Inhibitie

Answer 3

Vermogen om acties te stoppen of te onderdrukken

Question 4

Planning

Answer 4

Vermogen om acties te plannen

Question 5

Werkgeheugen/updaten

Answer 5

Mogelijkheid om informatie “online” te houden

Question 6

Werkgeheugen

Answer 6

Eenvoudigere werkgeheugentaken eerder beheerst dan complexere taken (relatie tussen complexiteit & leeftijd)
–> Langzame ontwikkeling en kinderen met een beter werkgeheugen zijn beter in taalbegrip, wiskundige vaardigheden, probleemoplossing

Question 7

Geheugenspanne

Answer 7

Informatie tot 30 seconden behouden in het geheugen zonder te repeteren
–> Langer behoud met repetitie

Question 8

Wat zijn de leeftijdseffecten voor werkgeheugen en kortetermijngeheugen?

Answer 8

Voor werkgeheugen zijn de leeftijdseffecten groot en voor kortetermijngeheugen veel kleiner

Question 9

Procedureel geheugen

Answer 9

Vaak motorisch geheugen
- Impliciet geheugen

Ontwikkelt zich eerder in de kindertijd dan expliciet geheugen en verandert weinig gedurende levensloop
–> Op oude leeftijd wordt het wel beïnvloed door biologische achteruitgang

Question 10

Semantisch geheugen

Answer 10

Groei tijdens de kindertijd als een functie van blootstelling aan informatie
–> Blijft behouden met ouder worden – zelfs groei op sommige gebieden (woordenschat, historische feiten)

MAAR oudere volwassen vertonen problemen wanneer semantische informatie snel moet worden opgehaald + volgens willekeurige regels

Question 11

Permastore

Answer 11

Kennis en vaardigheden die lang geleden zijn geleerd, blijven lang bestaan

Question 12

Episodisch geheugen in de kindertijd

Answer 12

Ontwikkeling begint met rijping van de hippocampus
Voor schoolgaande leeftijd: onthouden steeds meer autobiografische kenmerken, herinneringen
–> Verbetert nog naarmate ze naar de midden- en late kinderjaren gaan

Question 13

Welke drie coderingsstrategieën zijn er?

Answer 13

1. Herhaling (rehearsal): gunstig voor het kortetermijngeheugen
2. Organization: gunstig voor het langetermijngeheugen, waaronder imagery voor verbale informatie
3. Elaboratie (bewerking) van de te onthouden informatie, het persoonlijk relevant maken: gunstig voor het langetermijngeheugen

Question 14

Episodisch geheugen in de adolescentie

Answer 14

Nieuwe strategieën tijdens de adolescentie: goede beheersing van elaboratie als geheugenstrategie
–> Bewuster en selectiever gebruik van strategieën dan jongere kinderen

Question 15

Episodisch geheugen in de volwassen jaren

Answer 15

Relatief stabiel tijdens midden volwassenheid
Afname op oudere leeftijd
–> Hoeveelheid afname hangt af van de aard van de taak en de testmethode

Question 16

Associative deficit hypothese

Answer 16

Het herkennen van bekende gezichten en namen wordt niet beïnvloed door de leeftijd
–> Echter alleen bij intentional encoding instruction

Question 17

4 hypothesen waarom leren en het geheugen verbeteren en verslechteren:

Answer 17

1. Veranderingen in basiscapaciteiten (hardware)
2. Veranderingen in geheugenstrategieën (software)
3. Kennis van het geheugen (meta-cognitie)
4. Kennis van de wereld (te leren informatie bekender)

Question 18

Zijn er factoren die kunnen beschermen tegen de achteruitgang (voorkomen of vertragen)?

Answer 18

Ja, adaptieve levensstijl, aanpasbare psychosoiale en gedragsfactoren en interventies kunnen het risico op achteruitgang en ziekte verminderen

Question 19

Strategy-based interventies

Answer 19

Geheugen vaardigheden: rehearsal, organization, visual imagery
Mnemonische technieken: methode van Loci, peg-word mnemonic

Question 20

Processpecifieke interventies

Answer 20

Training van specifieke informatieverwerkingssystemen zonder expliciete instructies voor de strategie