Tijd van Televisie en Computer

Question 1

Omschrijf tijdvak 10

Answer 1

Tijd van Computer en Televisie

1950 - heden

Nederland onafhankelijk

Question 2

Omschrijf de Marschallhulp

Answer 2

De Verenigde Staten schieten Europese landen te hulp bij de wederopbouw. Hierdoor hopen ze ook dat de landen niet overstappen naar de Sovjet-Unie, maar trouw blijven aan de Verenigde Staten. Dit wordt containment (indammen) genoemd.

Question 3

Omschrijf de BRD en de DDR

Answer 3

Duitsland wordt na de tweede wereldoorlog verdeeld in twee staten. West-Duitsland ofwel de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en Oost-Duitsland ofwel de Duitse Democratische Republiek (DDR). De grens word zwaar bewaakt en het is onmogelijk om de grens te passeren. Alleen in Berlijn is dit mogelijk, totdat er hier een muur wordt gebouwd. De Berlijnse muur, symbool van de koude oorlog.

Question 4

Omschrijf de Korea-oorlog

Answer 4

In 1950 leidt de Koude Oorlog tot een echte oorlog in Korea: de Korea-oorlog (1950-1958). Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen en dreigt heel Korea te veroveren. Onder de vlag van de VN schiet Amerika zuid-Korea te hulp. Ook nemen 1700 vrijwillige Nederlanders deel aan deze oorlog. Doordat de Sovjet-Unie en China zich ook gaan bemoeien met de oorlog in Korea, dreigt er een kernoorlog. Resultaat hiervan is dat Korea vanaf nu is opgedeeld in zuid en noord.

Question 5

Omschrijf de Vietnam-oorlog

Answer 5

De Vietnam-oorlog loopt bijna paralel met de Korea-oorlog (1955-1975). Amerika biedt ook hier steun, dit keer aan Zuid-Vietnam, dit strijdt tegen Noord-Vietnam. Een vuile oorlog, waarbij de napalmbommen worden gebruikt. Een oorlog die verloren wordt door de Amerikanen en Zuid-Vietnam.

Question 6

Omschrijf de invloed van Gorbantsjov op de koude oorlog

Answer 6

Zorgt voor kernwapenstilstand met Amerika en zorgt er zo voor dat de koude oorlog tijdelijk eindigt

Question 7

Omschrijf de koude oorlog

Answer 7

Strijdt tussen Sovjet-unie en Amerika/VN. Stopt in 1989 met de val van de Berlijnse muur. De DDR houdt hierbij op te bestaan en wordt weer samengevoegd met West-Duitsland. Ook de Oostblok stort in. De Sovjet-Unie wordt weer Rusland en de satellietlanden worden zelfstandig.

Question 8

Omschrijf het canonvenster ‘Srebrenica’

Answer 8

Joegoslavië splitste zich in 1991 op in meerdere landen, wat resulteerde in verschillende korte burgeroorlogen. In Bosnië-Herzegovina was de burgeroorlog bijzonder heftig, voornamelijk tussen Bosnische Serviërs en Bosnische moslims. Nederlandse soldaten, bekend als Dutchbat, kregen de opdracht om de Bosnische moslims in de grensplaats Srebrenica te beschermen, maar hadden onvoldoende wapens. Bosnisch-Servische soldaten onder leiding van generaal Mladić vielen Srebrenica binnen en vermoordden meer dan 8000 moslimmannen. Na onderzoek werd duidelijk dat de VN-opdracht onduidelijk en onuitvoerbaar was. Nederland heeft sindsdien veranderingen doorgevoerd in de uitrusting van soldaten op vredesmissies. Generaal Mladić kreeg een levenslange gevangenisstraf en er lopen nog steeds rechtszaken om de verantwoordelijken voor het drama te achterhalen.

Question 9

Omschrijf het canonvenster ‘Europa’

Answer 9

Na de Tweede Wereldoorlog wilden een aantal Europese landen voorkomen dat er nog een oorlog zou uitbreken. Ze besloten samen te werken en richtten in 1951 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op, om handel in belangrijke grondstoffen zoals kolen en staal te bevorderen. Dit was een succes en leidde tot de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) in 1957, waarin vrije handel voor alle producten werd afgesproken. De samenwerking breidde zich uit naar andere gebieden zoals landbouw, cultuur, onderwijs en milieu. Uiteindelijk resulteerde dit in de oprichting van de Europese Unie (EU) in 1992, met één munt (de euro) en regels waar alle landen zich aan moeten houden. Hoewel sommige mensen kritisch zijn over de bemoeienis van de EU, vinden de meeste Europeanen de samenwerking belangrijk, ondanks de uitdagingen van samenwerken met verschillende landen, culturen en meningen.

Question 10

Omschrijf het canonvenster ‘Het Caribisch gebied’

Answer 10

Nederland veroverde in de zeventiende eeuw verschillende eilanden in het Caribisch gebied, waaronder Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, Sint Maarten en Sint Eustatius. Deze eilanden werden kolonies en waren belangrijk voor oorlog, handel en slavernij. Na de Tweede Wereldoorlog kregen Suriname en de Nederlandse Antillen meer vrijheid en kiesrecht. In 1975 werd Suriname onafhankelijk, terwijl de Nederlandse Antillen pas in 2010 werden opgeheven. Tegenwoordig zijn Curaçao, Sint Maarten en Aruba zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden, terwijl Bonaire, Sint Eustatius en Saba bijzondere gemeenten van Nederland zijn. Er zijn spanningen tussen Nederland en het Caribisch gebied, maar er wordt gestreefd naar een betere samenwerking vanwege de lange geschiedenis en de grote Antilliaanse gemeenschap in Nederland

Question 11

Omschrijf het canonvenster ‘De Watersnood’

Answer 11

In de rampnacht van 1953 braken dijken door in Zeeland, West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden, waardoor een groot gebied overstroomde en veel slachtoffers vielen. Nederland en het buitenland boden hulp aan de getroffenen en er werd gestart met de Deltawerken om herhaling te voorkomen. Rivieren kunnen ook overstromen, zoals in 1993 en 1995, waarbij veel mensen moesten verhuizen. Waterbouwkundigen pleiten voor meer ruimte voor rivieren en noodoverloopgebieden. Klimaatverandering zorgt wereldwijd voor waterproblemen

Question 12

Omschrijf de Deltawerken

Answer 12

Een deltaplan opgericht na de watersnoodramp. Door verschillende dammen en stormvloedkeringen te bouwen houdt Zeeland het zeewater op afstand.

Question 13

Omschrijf het canonvenster ‘Haven van Rotterdam’

Answer 13

Rotterdam begon als een kleine haven bij de rivier de Rotte, waar in de 13e eeuw een dam werd gebouwd. In de 16e eeuw groeide Rotterdam uit tot een belangrijke vissershaven en later werden er schepen vanuit Rotterdam naar kolonies gestuurd. De toegankelijkheid van de haven werd verbeterd met de aanleg van de Nieuwe Waterweg in de 19e eeuw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de haven zwaar beschadigd, maar na de oorlog werd het snel herbouwd. Sindsdien is de haven van Rotterdam steeds groter geworden en was het lange tijd de grootste haven ter wereld. De haven blijft groeien en er zijn vragen over de toekomstige omvang, veiligheid en impact op het milieu.

Question 14

Omschrijf het canonvenster ‘Kolen en gas’

Answer 14

Vanaf 1850 werd steenkool de belangrijkste brandstof in de Lage Landen, gebruikt voor stoommachines, treinen, boten en huishoudelijk gebruik. In Limburg waren er steenkoolmijnen die veel werkgelegenheid boden, maar na 1965 werden de mijnen gesloten, wat resulteerde in werkloosheid. In 1959 werd aardgas ontdekt in Groningen en werd het een belangrijke brandstof voor huizen. Echter, problemen zoals verzakkingen en aardbevingen ontstonden. Vanaf 2023 zal de regering de aardgasproductie in Groningen stoppen. Vanwege de schadelijke effecten van fossiele brandstoffen op het milieu, worden er maatregelen genomen om over te schakelen naar hernieuwbare energiebronnen zoals wind-, waterstof- en zonne-energie.

Question 15

Omschrijf de oliecrisis

Answer 15

De eerste is in 1973. De olieaanvoer wordt wegend de pro-Israëlhouding door Arabische olieproducerende landen stopgezet. Door hoge olieprijzen krijgt Nederland te maken met teruglopende economie, stijgende inflatie en een groeiende werkloosheid.

De tweede is in 1979. Deze wordt veroorzaakt door onrust in het Midden-Oosten, versterkt de economische achteruitgang. Doordat een groot aantal bedrijven moet sluiten, stijgt in de jaren tachtig de werkloosheid snel.

Question 16

Omschrijf het canonvenster ‘Marga Klompé’

Answer 16

Marga Klompé werd geboren in 1912 en groeide op in een gezin met weinig geld. Ze mocht als enige kind doorstuderen en koos voor scheikunde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte ze in het verzet en hielp ze mensen veilig uit Arnhem te krijgen. Na de oorlog ging ze de politiek in en werd in 1956 de eerste vrouwelijke minister in Nederland. Ze speelde een belangrijke rol bij het tot stand komen van wetten die leidden tot de verzorgingsstaat, zoals de AOW en de Algemene bijstandswet. Ze zorgde ook voor strengere regels voor bejaardentehuizen. In haar laatste jaren werd ze genoemd als mogelijke minister-president, maar ze vond dat Nederland er nog niet klaar voor was. Ze werd minister van staat en stopte uiteindelijk met werken in de politiek om voor de kerk te gaan werken. Ze overleed in 1986.

Question 17

Omschrijf het canonvenster ‘
De gastarbeiders’

Answer 17

Na de Tweede Wereldoorlog emigreerden veel Nederlanders vanwege een gebrek aan werk. In de jaren zestig had Nederland echter weer arbeiders nodig en grote bedrijven zoals Philips en Hoogovens haalden tijdelijke arbeiders uit verschillende landen, die bekend stonden als ‘gastarbeiders’. Hoewel ze aanvankelijk welkom waren, voelden ze zich na verloop van tijd steeds minder welkom. Veel gastarbeiders bleven langer dan gepland en brachten hun gezinnen over. Hierdoor werden ze vaste inwoners van Nederland. Naast gastarbeiders kwamen er ook politieke vluchtelingen en mensen uit Suriname, de Nederlandse Antillen en Oost-Europa naar Nederland. Deze migranten en hun kinderen hebben het niet altijd gemakkelijk en ervaren vaak discriminatie. De komst van migranten heeft geleid tot discussies in Nederland, met name over integratie en de acceptatie van nieuwkomers.

Question 18

Omschrijf het canonvenster ‘De televisie’

Answer 18

De televisie werd niet direct geïntroduceerd, maar werd langzaam ontwikkeld sinds 1880. Philips in Eindhoven was verantwoordelijk voor de eerste televisies en op 2 oktober 1951 vond de eerste televisie-uitzending plaats in Nederland. In het begin waren televisies duur en niet iedereen had er een, dus keken mensen vaak bij buren of kennissen. Televisieprogramma’s zoals Swiebertje en Pipo de Clown waren populair. In de loop der jaren groeide het aantal televisies in huishoudens en in 1970 had bijna elk huis een televisie. De televisie had een grote invloed en bracht de wereld dichterbij. Tegenwoordig spenderen we meer tijd achter schermen, maar het gezamenlijk televisiekijken met het hele gezin komt steeds minder voor.

Question 19

Omschrijf het canonvenster ‘Annie M.G. Schmidt’

Answer 19

Annie M.G. Schmidt, een schrijfster van kinderverhalen, werd in 1911 geboren. Ze begon op jonge leeftijd met schrijven en kreeg na de Tweede Wereldoorlog een baan bij een krant. Samen met illustrator Fiep Westendorp creëerde ze populaire personages zoals Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet en Otje. Naast kinderboeken schreef ze ook voor volwassenen, waarbij ze moeilijke onderwerpen en haar eigen ervaringen aansneed. Haar boeken waren vernieuwend omdat ze ondeugende en eigenwijze hoofdpersonen introduceerde. Annie M.G. Schmidt genoot wereldwijd succes en ontving verschillende prijzen voor haar werk. Ze schreef vanuit het perspectief van een achtjarige, wat volgens haar het geheim van haar succes was.

Question 20

Omschrijf het canonvenster ‘Het Oranjegevoel’

Answer 20

De kleur oranje is al eeuwenlang verbonden met Nederland vanwege het koningshuis. De familie Van Oranje heeft een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse politiek sinds de zestiende eeuw. Oranje werd de kleur die mensen in Nederland verbond, vooral in tijden van overheersing door andere landen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog symboliseerde oranje het verzet tegen nazi-Duitsland. Tegenwoordig wordt oranje vooral geassocieerd met gezelligheid, vooral in de sport. Nederlanders juichen voor sporters en teams in het oranje. Sporters zoals Fanny Blankers-Koen en Johan Cruijff hebben veel invloed gehad in de samenleving. Voetbal is de populairste sport in Nederland en bij voetbaltoernooien ontstaat er een ware oranjegekte. Oranje vertelt het verhaal van belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van Nederland en de sport.