Tijd van Pruiken en Revoluties Flashcards
Omschrijf tijdvak 7
Tijd van Pruiken en Revoluties
1700 - 1800
Nederland tot einde van de eeuw een Republiek. Dan de Bataafse Republiek
Omschrijf de dood van Willem III
Willem III was een stadhouder zonder zonen. Toen hij in 1707 overleed is er geen nieuwe stadhouder aangesteld, dit vonden de regenten geen probleem. Die hadden hierdoor vrijheid en mochten zelf beslissen over hun land. Dit wordt ook wel het stadhouderloze tijdperk genoemd.
Omschrijf de pachtersoproer
Door het gemakkelijk te misbruiken belastingssysteem in de tijd van de Pruiken en Revoluties ontstaan er in 1748 rellen. Tijdens deze rellen worden huizen van belastingpachters en van stadsbestuurders geplunderd. De schutterijen grijpen niet in, behalve in Amsterdam.
Omschrijf de aanhouding van Wilhelmina
Willem V was gevlucht naar Nijmegen door de opstand van de patriotten. Ze hadden een plan om terug te komen naar Den Haag, Wilhelmina ging eerst maar het plan was gelekt en ze werd aangehouden bij Goejanverwellesluis. De koning van Pruisen grijpt in en stuurt een leger die Willem V in zijn positie herstelt.
Omschrijf de bestorming van de Bastille in Frankrijk: Franse Revolutie
Dit was het begin van de Franse Revolutie. Deze breekt uit in 1789 door het bestormen van de Bastille. Centraal staan de ideeën van vrijheid, gelijkheid en broederschap. De voorrechten van de adel wordt afgeschaft en op papier worden de eerste rechten van de mens vastgelegd.
Omschrijf inval van Fransen in de Republiek
In 1794 valt het Franse leger de Republiek binnen, de patriotten zien hun als bevrijders. Door de bevroren rivieren bewegen ze snel.
Omschrijf het vluchten van Willem V
Vlugt per vissersboot naar Engeland in januari 1795 na het invallen van het Franse leger. Hij zal hierna niet meer terugkeren naar Nederland.
Omschrijf de Bataafse Republiek
Dit wordt na het vluchten van Willem V de nieuwe naam van de Republiek. Dit alles wordt zonder bloedvergiet gedaan en wordt dan ook wel de Fluwelen Revolutie genoemd. In de Bataafse Republiek is iedereen gelijk.
Nederland wordt door de Fransen gezien als een vazalstaat. Nederland moet:
- afstand doen van Maastricht, Venlo en Staats-Vlaanderen
- meedoen met de oorlogen van Frankrijk;
- Franse soldaten op Nederlands grondgebied toestaan en deze ook voeren en kleden
Omschrijf het canonvenster ‘Slavernij’
In de vijftiende eeuw begonnen de Portugezen mensen uit Afrika naar Brazilië te halen om op hun plantages te werken. Andere Europese landen volgden al snel. De Nederlandse Republiek bouwde forten langs de Afrikaanse kust en handelde met Afrikaanse koninkrijken. Het belangrijkste Nederlandse fort was Elmina in Ghana, waar Afrikaanse mensen gevangen werden gehouden en geruild werden voor goederen zoals textiel, metaal en wapens. De West-Indische Compagnie organiseerde vanaf 1621 de slavenhandel, waarbij ongeveer 600.000 slaven werden vervoerd naar Amerika. In Suriname kwamen slaven in opstand en vluchtten naar het oerwoud. Uiteindelijk werd de slavernij in Nederland pas in 1863 afgeschaft. Nederland viert op 1 juli het bevrijdingsfeest Keti Koti om de afschaffing van de slavernij te herdenken.
Omschrijf het canonvenster ‘Eise Eisinga’
Eise Eisinga, geboren in 1744 in Franeker, was een slimme jongen die veel leerde over wiskunde en sterrenkunde in zijn vrije tijd. Hij leefde tijdens de Verlichting, een periode waarin kennis en gezond verstand belangrijk werden gevonden. Eisinga maakte een planetarium in zijn woonkamer om aan te tonen dat de voorspelling van een dominee over de aarde uit zijn baan werd geslingerd onjuist was. Hij was ook een patriot en moest vijf jaar weg uit Friesland vanwege zijn politieke overtuigingen. Het planetarium werd later gekocht door koning Willem I en is nog steeds te bezichtigen in Franeker.
Omschrijf het canonvenster ‘Sara Burgerhart’
Betje Wolff en Aagje Deken waren schrijfsters uit de 18e eeuw. Ze werden vriendinnen nadat Betje’s man overleed en Aagje bij haar introk. Samen schreven ze het bekende boek “Sara Burgerhart”, waarin het verhaal van een jonge vrouw op zoek naar liefde wordt verteld. Ze adviseerden vrouwen om niet voor geld, maar voor liefde te trouwen en om hun eigen keuzes te maken. Deze ideeën waren vernieuwend voor die tijd. Betje Wolff en Aagje Deken werden samen begraven in Den Haag na hun overlijden in november 1804.
Omschrijf het canonvenster ‘De Patriotten’
In de achttiende eeuw was er een crisis in de Republiek. De handel ging slecht en er was veel werkloosheid. Een groep boze burgers gaf stadhouder Willem V de schuld en begon te protesteren door middel van brieven en spotprenten. Dit leidde tot twee kampen: de orangisten, die de stadhouder steunden, en de patriotten, die tegen hem waren. De patriotten probeerden in 1787 met geweld de macht over te nemen, maar dit mislukte. Uiteindelijk kwam er in 1795 een einde aan de Republiek met hulp van de Fransen en vluchtte stadhouder Willem de Vijfde.
Omschrijf enkele veranderingen op het gebied van emancipatie aan het einde van de tijd van Pruiken en Revoluties
- Platteland krijgt eigen vertegenwoordigers in de besturen
- Staats-Brabant eigen gewest ‘Brabant;
- Ontstaat een vrijheid van godsdienst
- Landschap Drenthe wordt gewest ‘Drenthe’
- De Joden worden erkend als burgers met zelfde rechten als alle Nederlanders
Omschrijf het abolitionisme
Dit is een beweging tegen de slavernij. De beweging is begonnen in Engeland in de tijd van Pruiken en Revoluties (1787) met de oprichting van Society for the Abolition of the Slave Trade.
