Thema 3: Variabelen definiëren en meten Flashcards
Onafhankelijke variabele (OV) of predictor
§ De verwachte oorzaak, De voorspellende/verklarende variabele
§ Variabele die gemanipuleerd wordt (in experimenten)
Afhankelijke variabele (AV) of outcome
§ Het verwachte effect, De variabele die voorspeld/verklaard wordt
§ Variabele die gemeten wordt, niet gemanipuleerd (in experimenten)
Concrete variabelen
makkelijk te definiëren, direct observeerbaar, eenvoudig te meten (bv. leeftijd, lengte, …)
Abstracte variabelen
Niet direct observeerbaar, complexer om te meten (bv. motivatie, persoonlijkheid, …)
Constructen
- Hypothetische entiteiten zijn die we creëren op basis van theorie en speculatie
- helpen gedrag in een theorie te verklaren en voorspellen
externe stimuli -> construct -> extern gedrag
=> constructen meten we indirect
Theorie
Set stellingen over mechanismen onderliggend aan een bepaald gedrag. Een theorie organiseert en integreert verschillende observaties rond dit gedrag en de relatie met andere variabelen. Een goede theorie genereert predicties over het gedrag
Operationele definitie
- Procedure om indirect variabelen te meten en definiëren die niet direct meetbaar zijn.
- Specifieert een manier om extern, observeerbaar gedrag te meten en gebruikt vervolgens dit gedrag als definitie en meting van het hypothetisch construct
- Een construct operationaliseren
Limitaties van operationele definities
- operationele definitie ≠ construct
- Geen 1 aan 1 relatie tss variabel dat gemeten wordt en echte meting geproduceerd door de operationele definitie
–> Meten van externe manifestaties, gedrag waarvan we HOPEN dat die een goede indicator zijn van de onderliggende constructen
–> dus kwaliteit operationele definities en metingen cruciaal - operationele definities kunnen belangrijke componenten van een construct missen OF bijkomende componenten meten die geen deel zijn van het construct
Scatter plots
- Consistentie tss 2 metingen nagaan
- Kan een: positieve relatie, Negatieve relatie of niet consistente relatie hebben
Consistentie nagaan van een relatie
- Gebruik van correlatie: waarden tussen -1 en 1
- Gebruik van scatter plots
Validiteit van een meting
- Meet onze meting wat het beoogt te meten
- Validiteit van een meting= de graad waaraan het meetproces de variabele meet die het beweert te meten
Indruksvaliditeit of face validity
- Lijkt het erop dat de meting meet wat het beoogt te meten?
- ‘Face value’, oppervlakkig
- Subjectieve beoordeling, moeilijk te kwantificeren
- Kan voor problemen zorgen
–> als doel v meting duidelijk is en dus hoge face validity is, kunnen dns zien wat gemeten wordt en zich daaraan aanpassen
Concurrente validiteit
o Vaak gebruikt voor nieuwe meettechnieken
o Zijn de scores die we bekomen met de nieuwe meting direct gerelateerd aan de scores doe we bekomen met een gekende, reeds gevalideerde methode?
o Twee gerelateerde metingen zijn niet identiek, maar presenteerd sterke relaties
Predictive validiteit
o Aangetoond wanneer de metingen van een construct accuraat het gedrag voorspellen (op basis van een theorie)
o Kan de meting voorspellen wat het volgens de theorie moet kunnen voorspellen?
Construct validiteit
- Gedraagt onze meting zich zoals we verwachten dat construct zich gedraagt
- Nooit absoluut! –> nieuwe resultaten v onderzoek elke dag
- Het is een ideaal of doel
Convergente validiteit
- Verschillende metingen van hetzelfde construct convergeren, produceren sterk gerelateerde scores
Divergerende validiteit
- Metingen van verschillende constructen zijn weinig of niet gerelateerd aan elkaar
- Het construct dat we meten overlapt niet met andere constructen
Betrouwbaarheid van metingen
- Meetprocedure is betrouwbaar wanneer ze (bijna) identieke resultaten oplevert wanneer ze herhaaldelijk gebruikt wordt om hetzelfde individu onder dezelfde condities/omstandigheden te meten
- Consistentie van de metingen bekomen met een specifieke meetprocedure
3 mogelijke oorzaken voor het foutcomponent bij betrouwbaarheid
- Proefleider (“Observer”): verwachtingen, menselijk oordeel
- Omgeving: omstandigheden waarin individu gemeten wordt zijn nooit identiek
- Participant: participanten veranderen tussen metingen
Test-hertest-betrouwbaarheid of successive measurements
Geschatte betrouwbaarheid verkregen bij het vergelijken van scores uit twee verschillende, opeenvolgende metingen
Parallel-vorm betrouwbaarheid
Wanneer verschillende versies v instrumenten worden gebruikt voor de Test-hertest
Interbeoordelaarsovereenstemming
- Wanneer metingen zijn verkregen bij het direct observeren van gedrag door gebruik v 2 of 2+ verschillende observators die tegelijk metingen registreren
Inter-rater betrouwbaarheid
graad v overeenkomst tss de observators bij interbeoordelaarsovereenstemming
Interne consistentie
In hoeverre is er consistentie tussen vragen/items die samen 1 construct meten?
split-half betrouwbaarheid
- interne consistentie meten
- items in 2 delen splitsen en correlatie tussen de scores op beide helften berekenen
Relatie validiteit - betrouwbaarheid
- Betrouwbaarheid is een voorwaarde voor validiteit
- Validiteit is geen voorwaarde voor betrouwbaarheid
Nominale meetschaal
- Categorieën = kwalitatieve (geen kwantitatieve) verschillen binnen de gemeten variabele
- Categorieën hebben verschillende namen, maar geen systematische samenhang tussen de categorieën
- Laat enkel toe om na te gaan of individuen gelijk zijn of verschillend (gelijkheid)
- MAAR: zegt niets over richting van verschillen tussen individuen (geen meer/minder uitspraken)
- MAAR: zegt niets over de grootte van de verschillen tussen individuen
Ordinale meetschaal
- Categorieën hebben verschillende namen en zijn georganiseerd in een geordende reeks
- Er bestaat dus een directionele relatie tussen de categorieën
- Laat enkel toe om na te gaan of individuen gelijk zijn of verschillend én wat de richting is van verschillen tussen individuen (meer/minder uitspraken; orde)
- MAAR: zegt niets over de grootte van de verschillen tussen individuen
Interval meetschaal
- Categorieën sequentieel georganiseerd én alle categorieën hebben dezelfde grootte
- Meetschaal bestaat dus uit een serie van identieke intervallen (cf. meetlat)
- Mogelijk om afstand tussen 2 punten op de schaal te bepalen en dus iets te zeggen over de grootte van de verschillen (verhouding van verschil) tussen individuen
- Gelijke intervallen op de meetschaal representeren gelijke verschillen in de gemeten variabele
- MAAR geen absoluut nulpunt, nulpunt is arbitrair, duidt niet de afwezigheid van de gemeten variabele aan (e.g., 0° ≠ geen temperatuur)
Ratio meetschaal
- Categorieën sequentieel georganiseerd én alle categorieën hebben dezelfde grootte
- Idem als interval meetschaal, maar absoluut, niet-arbitrair nulpunt
- Nulpunt duidt de afwezigheid van de gemeten variabele aan
- Betekent dat we de afstand tot 0 kunnen berekenen (bv. examen 12/20)
- Laat ons toe om metingen te vergelijken in ratio’s (verhouding)
Zelfrapportage
*bv. Ja/nee vraag, beoordelingsschaal, vragenlijst, etc.
Fysiologie
- Reacties van het lichaam als manifestaties van een onderliggend construct
- bv. Angst -> verhoogde hartslag en zweten (kan je meten adhv huidgeleiding)
- Te meten adv. EEG, fMRI, PET, pupil dilation, etc.
Gedragsmaten
- Constructen tonen zich vaak in gedrag dat observaarbaar en meetbaar is
–> bv: reactietijd, aantal woorden correct herinnerd, prestatie op IQ-test, etc. - Gedrag kan ook het construct zelf zijn en dus direct observeerbaar/meetbaar
–> e.g., storend gedrag in de klas bij meisjes VS jongens
Zelfrapportage voordelen en nadelen
- Voordeel: directe manier om het construct te bevragen, individu als expert over zichzelf
- Nadeel: subjectief, sociale wenselijkheid, invloed van proefleider/instructies/omgeving, verstoorde antwoorden op gevoelige vragen, etc. => impact op validiteit!
Fysiologie voordelen en nadelen
- Voordeel: zeer objectief
- Nadeel: apparatuur nodig, kan leiden tot artificiële context
Gedragsmaten voordelen en nadelen
- Voordeel: Zeer breed! Veel keuzemogelijkheden afhankelijk van de precieze situatie, hypothese, etc.
- Nadeel: kan tijdelijk of situationeel bepaald zijn -> meerdere gedragsmaten combineren
Multipele metingen
- Meerdere metingen om een construct te meten
- Bv: om het effect van angsttraining te meten bevragen we zelfgerapporteerde angst én meten we de hartslag
Multipele metingen voordeel en nadelen
*Voordeel: verhoogt validiteit
*Nadeel:
-statistische analyses worden complexer
-metingen kunnen elkaar tegengespreken
Sensitiviteit
- Onderzoeker start onderzoek met idee over variabelen zich zullen gedragen
- Metingen moeten sensitief genoeg zijn om het type en de grootte van de verwachte veranderingen op te pikken
- Bv: participanten leggen taak af te makkelijk is en gemiddeld slechts 1.2% fouten maken -> weinig ruimte voor verbetering, dus veranderingen in accuraatheid niet opgepikt met deze taak!
- Oplossing: pilootstudie
Range effecten
- scores zijn geclusterd aan één uiteinde vd meting
o Ceiling effect –> hoge kant van de schaal
o Floor effect –> lage kant vd schaal
Pilootstudie
Studie eerst testen op een kleine steekproef van representatieve individuen
Artefacten
= externe factor die de metingen kan beïnvloeden of vertekenen
- Bedreigt de validiteit en betrouwbaarheid van de metingen
=> proefleider bias, vraagkarakteristieken en participant reactiviteit
Proefleider bias
Artefact waar verwachtingen metingen intentioneel of niet-intentioneel kunnen beïnvloeden
- Bv: manier waarop instructies worden gegeven, omgang met participant
Oplossing proefleider bias
Oplossing: gestandaardiseerde procedures
- vaste instructies, scripts, persoonlijk contact minimaliseren
- single blinde experimenten
- double blinde experimenten
Vraagkarakteristieken
- Participanten weten dat ze geobserveerd/gemeten zijn kunnen onverwacht reageren
- Onderzoeksomgeving geeft cues die suggereren wat doel/hypothese is van de studie en welk gedrag gepast is of verwacht wordt
Participant reactiviteit
- Participanten weten dat ze geobserveerd/gemeten zijn kunnen onverwacht reageren
- Participant past zijn naturel gedrag aan als antwoord op het feit dat ze deelnemen aan een onderzoek of gemeten worden
- 4 subjectrollen= manieren van antwoorden
Good subject rol
Trachten om gedrag te stellen dat de hypothese vd proefleider bevestigt
Negatieve subject rol
Trachten om gedrag te stellen dat de hypothese vd proefleider ontkracht
Apprehensive subject rol
Trachten sociaal wenselijk te gedragen ipv waarheidsgetrouw
Faithful subject rol
Volgen de instructies trouw op en laten zich niet beïnvloeden door hun vermoedens omtrent de hypothese van de studie
Deception of misleiding
Oplossing voor vraagkarakteristieken en participant reactiviteit MAAR vergt ethische reflectie
Single blinde experimenten
= onderzoeken die uitgevoerd worden door iemand die de verwachte resultaten niet kent
Double blinde experimenten
= deelnemers en onderzoekers kennen de verwachte resultaten niet –> bv. placebo of niet
