thema 2: H1 het heelal

Question 1

hoe komt het dat et lijkt alsof de hemelsfeer beweegt

Answer 1

we nemen de aardrotatie niet rechtstreeks waar
= schijnbare beweging van de zon en andere hemellichamen (ze komen op in het oosten en gaan via het zuiden onder in het westen)

Question 2

zenit

Answer 2

het punt loodrecht beven de waarnemer

Question 3

hoe lijkt de aarde op korte afsta d

Answer 3

platte schijf omringd door koepel die het aardoppervlak omspant

Question 4

hoe liggen de sterren in het helal

Answer 4

de sterren trekken een cirkelvormig spoor in tegenwijzerzin rond een centrale ster

Question 5

plaats + naam centrale ster

Answer 5

poolster, bevind zich in verlengde van de aardas

Question 6

wat zie je in het zuidelijk deel van de sterrenhemel

Answer 6

de maan en de planeten als heldere sterren aan de hemel. ze weerkaatsen het zonlicht

Question 7

hoe bewegen de hemellichamen

Answer 7

in tegengestelde zin
(van oost over zuid naar west)

Question 8

wat zijn sterrenbeelden

Answer 8

zijn verzamelingen van sterren die vanaf de aarde gezien een bepaalde vorm of figuur lijken te vormen.
meestal bevinden de verschillende sterren in een sterrenbeeld zich op zeer uiteenlopende afstanden

Question 9

betekenis astronomie

Answer 9

is de wetenschap van alle fysische systemen die het heelal buiten de aardse dampkring worden aangetroffen, zoals: sterren, sterrenstelsels, gas-en stofwolken, kometen, planten, enz

Question 10

ander woord astronomie
+ herkomst naam

Answer 10

sterrenkunde
astèr = ster
nomos = wetenschap

Question 11

betekenis astrologie

Answer 11

een term die wordt gebruikt om ideeën te beschrijven over veronderstelde verbanden tussen het lot van mensen en gebeurtenissen op aarde en de stand van de hemellichamen

• astrologie kan niet wetenschappelijk bevestigd worden

Question 12

ander woord voor astrologie + herkomst

Answer 12

sterrenwichelarij
astèr = ster
logie = leer

Question 13

ander woord dierenriem

Answer 13

zodiak

Question 14

wat is het eclipticavlak

Answer 14

het verlengde van het baanvlak van de aarde rond de zon

Question 15

astrologie in 1 terma

Answer 15

pseudewetenschap

Question 16

betekenis elektromagnetisch spectrum

Answer 16

sterren (zon) zenden energie uit. die energie kan je uiteenrafelen in verschillende golflengtes

Question 17

wat zijn de stralingsvenster

Answer 17

de elektromagnetische straling die het aardoppervlak bereikt:
- deel infraroodstraling
- gedeelte van de microgolven
- gedeelte van de radiogolven
- zichtbaar licht

Question 18

waarom is zichtbaar licht belangrijk

Answer 18

basis fotosynthese planten (die noodzakelijke O² produceren)
- omgezet naar warmte

Question 19

waarom infraroodstraling belangrijk + synoniem

Answer 19

= warmtestraling
behoud temperatuur op aarde

Question 20

belang micro-en radiogolven

Answer 20

koken, televisie, gps, smartphone, etc

Question 21

belang röntgenstralen, ultraviolette, gammastrallen

Answer 21

geabsorbeerd/ gereflecteerd door gassen in atmosfeer
=> bereiken aardoppervlak niet
+ schadelijk voor alle levensvormen

Question 22

in welk specifiek venster zit zichtbaar licht

Answer 22

optische venster

Question 23

in welk specifiek venster zitten radiogolven

Answer 23

radiovenster

Question 24

waar vind je optische telescopen? + waarom hier

Answer 24

gebergte + liefst droge gebieden
lage bevolking = weinig lichtvervuiling
weinig kans op wolken
dunnere atmosfeer = minder absorptie

Question 25

beperking menselijk oog als waarnemingsinstrument

Answer 25

- afmetingen ooglens beperkt - factoren zoals mist, nevel, stof verstoren waarneming - persoonlijkheid waarnemer kan waarneming beïnvloeden - kan alleen zichtbare deel van het elektromagnetisch spectrum waarnemen

Question 26

wat zijn radiotelescopen

Answer 26

= enorme antennes die worden gebruikt om elektromagnetische straling te ontvangen (voornamelijk korte radiogolven => kunnen door atmosfeer dringen) langere radiogolven = weerkaats onafhankelijk van licht- en weersomstandigheden

Question 27

Ruimtetelescopen

Answer 27

werken onafhankelijk van licht- en weersomstandigheden en er is geen absorptie door de atmosfeer.

Question 28

Hubble space telescope (HST) (2)

Answer 28

ruimtetelescoop maakt unieke beelden ruimte

Question 29

James webb space telescope (3)

Answer 29

ruimtetelescoop gemaakt samenwerking: NASA, ESA, CSA taak HST overnemen

Question 30

ruimtesondes

Answer 30

= onbemande ruimtevaartuigen die worden gebruikt voor onderzoeksdoeleinden in het universum

Question 31

verschil tussen ruimtesonde en satellieten

Answer 31

satellieten draaien om een hemellichaam (bemand of onbemand) ruimtesondes reizen naar een bepaald hemellichaam

Question 32

voorbeeld van ruimtesonde

Answer 32

Voyager 1 en 2 JUICE (= jupiter Icy moons explorer), reist naar ijsmaan Jupiter opzoek naar mogelijkheid leven; gelanceerd 14/4/2023

Question 33

kunstmanen

Answer 33

satellieten die rond de aarde of andere planeten draaien bemand of onbemand

Question 34

doel bemande kunstmanen

Answer 34

bv. ISS (= international Space Station) gericht op onderzoek in een omgeving zonder zwaartekracht

Question 35

doel onbemande kunstmanen

Answer 35

voorzien ons van allerlei informatie

Question 36

geostationaire satelliet (4)

Answer 36

- in evenaarsvlak - hoeksnelheid = hoeksnelheid van de aarde (360°/24u) - trage snelheid dus moeten ze hoog vliegen - constante info maar niet gedetailleerd

Question 37

polaire baan (3)

Answer 37

- vliegen over de polen - vliegen laag => dus moeten hoge snelheid hebben - vliegen per dag verschillende keren over de aarde (= geen constante info maar wel gedetailleerd)

Question 38

oblieke banen

Answer 38

vliegen in een baan rond de aarde die schuin hellend op het evenaarsvlak staat en dus niet over de Noord- en Zuidpool vliegen de satelliet blijft in hetzelfde vlak draaien, terwijl aarde onder de satelliet door draait zo komt sateliet altijd op zelfde tijdstip boven bepaalde plaats voorbijkomt

Question 39

wat zijn de directe toepassingen van ruimtevaart (5)

Answer 39

- communicatie - weer - spionage - observatie - navigatie

Question 40

wat kunnen we doen door communicatiesattelieten

Answer 40

- internet surfen, sportevenementen van over heel de wereld live bekijken - vooral afgelegen gebieden/ conflictgebieden bv. Oekraïne blijven communiceren wnr mobiele netwerken en landverbindingen

Question 41

wat doen weersatellieten

Answer 41

weer vrij nauwkeurig voorspellen voor een iets langere periode door foto's wolkenvelden sateliet

Question 42

wat doen spionagesatellieten

Answer 42

verzamelen info over mogelijk vijandige landen, om veiligheid eigenland te garanderen kan ingezet worden voor economische/ politieke doeleinde gedetailleerde opnamens terrein/voorwerp

Question 43

wat doen observatiesatellieten

Answer 43

leveren verhelderend globaal overzicht op van onze aarde en maken tegelijk mogelijk om in te zoomen op details van bewoonde en onbewoonde gebieden brengen milieu op globale schaal in kaart

Question 44

wat doen navigaitesatellieten

Answer 44

gebruik gps systemen satelliet navigatie => minstens 3 satellieten nodig voor plaatsbepaling

Question 45

wat zijn spinn-offs

Answer 45

= afgeleide toepassingen van ruimtevaart

Question 46

voorbeelden van spin-offs+ link ruimtevaart

Answer 46

- voorbereiding nano-materialen voor scanning Electron Microscope (SEM) machine => door noodzaak componenten satellieten zo licht/compact/efficiënt te maken - selfie => technologie om maanfoto's in detail te kunnen bestuderen - MRI-toestel => technologie achter dataverwerking toestel afkomstig uit ruimtevaart - slachtoffer warmtedeken => basis deken = gemetalisseerde, weerspiegelende en isolerende plasticfolie, oorspronkelijk om ruimtetuigen te beschermen tegen hitte zon

Question 47

nadelen ruimtevaart (5)

Answer 47

- enorme kostprijs - gebrek aan duurzaamheid - niet altijd veilig - niet goed voor het milieu - veel ruimte-afval (Europese Clear Space project om ruimteafval op te kuisen