Termen Hoofdstuk 8

Question 1

Gedragsanalyse

Answer 1

Het gebruik van principes van operante conditionering om gedrag te voorspellen. Vanuit dit perspectief heeft men ‘begrip’ bereikt in de mate waarin men kenmerkgedrag kan voorspellen en beïnvloeden.

Question 2

Behaviorisme

Answer 2

Een school van psychologisch denken die stelt dat het juiste onderwerp van studie waarneembaar gedrag is, niet de geest, en dat gedrag moet worden begrepen in termen van zijn relatie tot waarneembare gebeurtenissen in de omgeving in plaats van in termen van hypothetische gebeurtenissen binnen het individu.

Question 3

Klassieke conditionering

Answer 3

Een trainingsprocedure of leerervaring waarin een neutrale stimulus (de geconditioneerde stimulus) een reflexieve reactie uitlokt doordat deze wordt gecombineerd met een andere stimulus (meestal een ongeconditioneerde stimulus) die die reflexieve reactie al uitlokt; oorspronkelijk bestudeerd door Pavlov.

Question 4

Concept

Answer 4

Een regel of andere vorm van mentale informatie om stimuli in groepen in te delen.

Question 5

Geconditioneerde reactie

Answer 5

Bij klassieke conditionering, een reflexieve respons die wordt opgewekt door een stimulus (de geconditioneerde stimulus) vanwege de eerdere koppeling van die stimulus met een andere stimulus (de ongeconditioneerde stimulus) die al een reflexieve respons uitlokt.

Question 6

Geconditioneerde stimulus

Answer 6

Bij klassieke conditionering, een stimulus die een reflexieve respons (de geconditioneerde respons) gaat uitlokken vanwege de eerdere koppeling met een andere stimulus (de ongeconditioneerde stimulus) die al een reflexieve respons uitlokt.

Question 7

Continue versterking

Answer 7

Bij operante conditionering, elke toestand waarin de reactie altijd wordt versterkt.

Question 8

Kritieke periode

Answer 8

Een relatief korte periode in de ontwikkeling van een persoon waarin een bepaalde vorm van leren het beste kan plaatsvinden.

Question 9

Discriminerende training

Answer 9

De procedure, in zowel klassieke als operante conditionering, waarbij generalisatie tussen twee stimuli wordt verminderd of afgeschaft door de reactie op de ene stimulus te versterken en de reactie op de andere te doven.

Question 10

Discriminerende stimulus

Answer 10

Bij operante conditionering, stimulus die dient als een signaal dat een bepaalde reactie een bepaalde bekrachtiger zal produceren.

Question 11

Drugstolerantie

Answer 11

Het fenomeen waarbij een medicijn achtereenvolgens kleinere fysiologische en gedragseffecten produceert, bij elke gegeven dosis, als het herhaaldelijk wordt ingenomen.

Question 12

Evaluatieve conditionering

Answer 12

De verandering in de sterkte van het wel of niet leuk vinden van een stimulus als gevolg van het gepaard gaan met een andere positieve of negatieve stimulus.

Question 13

Uitsterven

extinction

Answer 13

Bij klassieke conditionering, het geleidelijk verdwijnen van een geconditioneerde reflex die ontstaat wanneer een geconditioneerde stimulus herhaaldelijk optreedt zonder de ongeconditioneerde stimulus.

Bij operante conditionering, de afname van het responspercentage dat ontstaat wanneer een operante respons niet langer wordt gevolgd door een bekrachtiger.

Question 14

Schema met vaste interval (fixed interval FI schedule)

Answer 14

Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een vaste tijdsperiode moet verstrijken na elke versterkte reactie voordat deze een bekrachtiger produceert.

Question 15

Vaste-ratio schema

fixed-ratio (FR) schedule

Answer 15

Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een antwoord een bepaald vast aantal keren (meer dan eens) moet worden geproduceerd voordat het een bekrachtiger produceert.

Question 16

Generalisatie

Answer 16

In klassieke conditionering het fenomeen waarbij een stimulus die op een geconditioneerde stimulus lijkt, de geconditioneerde respons uitlokken, ook al is deze nooit gepaard gegaan met de ongeconditioneerde stimulus.

In operante conditionering, het fenomeen waarmee een stimulus die op een discriminatieve stimulus lijkt verhoogt waarmee het dier de operante respons produceert, ook al is de respons nooit versterkt in de aanwezigheid van die stimulus.

Question 17

Gewenning

habituation

Answer 17

De afname van de omvang of waarschijnlijkheid van een reflexieve respons die optreedt wanneer de stimulus meerdere of vele malen achter elkaar wordt herhaald.

Question 18

Imprinting

Answer 18

De term van ethologen voor een relatief plotselinge en onomkeerbare vorm van leren die alleen kan optreden tijdens een kritieke periode van iemands ontwikkeling.

Question 19

Latent leren

Answer 19

Leren dat niet wordt aangetoond in het gedrag van de proefpersoon op het moment dat het leren plaatsvindt, maar kan worden afgeleid uit het effect op het gedrag van de proefpersoon op een later tijdstip.

Question 20

Wet van effect

Answer 20

Thorndike’s principe dat reacties die in een bepaalde situatie een bevredigend effect hebben, in die situatie vaker zullen terugkeren, en dat reacties die een onaangenaam effect hebben, in die situatie minder snel zullen terugkeren.

Question 21

Leren

Answer 21

Het proces of de reeks processen waardoor zintuiglijke ervaringen op een bepaald moment iemands gedrag in de toekomst kunnen beïnvloeden.

Question 22

Negatieve straf

Answer 22

Bij operante conditionering verkleint het soort straf waarbij het verwijderen van een stimulus (zoals het nemen van voedsel of geld) wanneer een reactie optreedt, de kans dat de reactie terugkeert.

Question 23

Negatieve bekrachtiger

negative reinforcer

Answer 23

Bij operante conditionering verhoogt een stimulus (zoals elektrische schok of hard geluid) die wordt verwijderd na een reactie en waarvan de verwijdering de kans vergroot dat de reactie zal terugkeren.

Question 24

Negatieve bekrachtiging

negative reinforcement

Answer 24

Bij operante conditionering de toestand waarin een reactie leidt tot het verwijderen van een negatieve bekrachtiger.

Question 25

Observerend leren

Answer 25

Leren door naar anderen te kijken.

Question 26

Operante conditionering

Answer 26

Een trainings- of leerproces waarbij de consequentie van een gedragsreactie de waarschijnlijkheid beïnvloedt dat het individu die reactie opnieuw zal produceren; ook wel instrumentele conditionering genoemd.

Question 27

Operante reactie

operant response

Answer 27

Elke gedragsreactie die een betrouwbaar effect heeft op de omgeving dat de waarschijnlijkheid beïnvloedt dat het individu die reactie opnieuw zal produceren; ook wel instrumentele respons genoemd.

Question 28

Overrechtvaardigingseffect

Answer 28

Het fenomeen waarbij een persoon die in eerste instantie een taak zonder beloning uitvoert (behalve het plezier van de taak), die taak minder snel zal uitvoeren zonder beloning na een periode waarin hij of zij is beloond voor het uitvoeren ervan.

Question 29

Gedeeltelijke versterking

partial reinforcement

Answer 29

Bij operante conditionering, elke toestand waarin de reactie soms een bekrachtiging oplevert en soms niet.

Question 30

Positieve straf

Answer 30

Bij operante conditionering vermindert het type straf waarbij de presentatie van een stimulus (zoals een elektrische schok of uitbrander) wanneer een reactie optreedt, de kans dat de reactie opnieuw zal optreden.

Question 31

Positieve bekrachtiging

positive reinforcement

Answer 31

Bij operante conditionering resulteert de toestand waarin een reactie in een positieve bekrachtiger wordt.

Question 32

Positieve bekrachtiger

positive reinforcer

Answer 32

Bij operante conditionering, een stimulus (zoals voedsel of geld) die wordt aangeboden na een reactie en die de kans vergroot dat de reactie terugkeert.

Question 33

Straf

punishment

Answer 33

Bij operante conditionering verkleint het proces waardoor het gevolg van een reactie de kans dat de reactie zich opnieuw zal voordoen.

Question 34

Reflex

Answer 34

Een eenvoudige, relatief automatische, stimulus-responssequentie die wordt gemedieerd door het zenuwstelsel.

Question 35

Versterking

reinforcement

Answer 35

Bij operante conditionering, de presentatie van een positieve bekrachtiger of het verwijderen van een negatieve bekrachtiger wanneer er een reactie optreedt, waardoor de kans groter wordt dat het onderwerp de respons zal herhalen.

Question 36

Versterker

reinforcer

Answer 36

Bij operante conditionering verhoogt elke stimulusverandering die optreedt na een reactie en de neiging heeft om de kans te vergroten dat de reactie wordt herhaald.

Question 37

Respons

Answer 37

Elke goed gedefinieerde gedragsactie, vooral een die wordt uitgelokt door een of andere vorm van omgevingsstimulatie of provocatie.

Question 38

Vormgeven

shaping

Answer 38

Een operante conditioneringsprocedure waarbij achtereenvolgens nauwere benaderingen van de gewenste respons worden versterkt totdat de respons uiteindelijk optreedt.

Question 39

Sociaal leren

Answer 39

Leren vindt plaats in een situatie waarin de ene persoon zich op dezelfde manier gaat gedragen als de andere.

Question 40

Spontaan herstel

Answer 40

In zowel klassieke als operante conditionering, de terugkeer - als gevolg van het verstrijken van de tijd zonder verdere testen of training - van een geconditioneerde respons die eerder met uitsterven was bedreigd.

Question 41

Stimulus

Answer 41

Een goed gedefinieerd element van de omgeving dat mogelijk inwerkt op het zenuwstelsel van een individu en daardoor het gedrag van het individu kan beïnvloeden.

Question 42

Symbolisch spel

Answer 42

Een soort spel met een ‘alsof’ oriëntatie op objecten, acties en andere mensen. Symbolisch spel neemt toe tijdens de vroege kinderjaren als gevolg van het groeiende vermogen van kinderen om symbolen te gebruiken om iets anders dan zichzelf weer te geven.

Question 43

Onvoorwaardelijke reactie

Answer 43

Een reflexieve reactie die niet afhankelijk is van eerdere conditionering of leren.

Question 44

Ongeconditioneerde prikkel

Answer 44

Een stimulus die een reflexieve respons opwekt zonder enige voorafgaande training of conditionering.

Question 45

Variabel interval (VI) schema

Answer 45

Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een onvoorspelbare periode, variërend rond een bepaald gemiddelde, moet verstrijken tussen de ontvangst van de ene bekrachtiger en de beschikbaarheid van een andere.

Question 46

Schema met variabele ratio (VR)

Answer 46

Bij operante conditionering, een schema van bekrachtiging waarin de respons een bepaald gemiddeld aantal keren moet worden geproduceerd voordat een bekrachtiger verschijnt, maar het aantal dat voor een bepaald geval nodig is, varieert willekeurig rond dat gemiddelde.

Question 47

Plaatsvervangende versterking

vicarious reinforcement

Answer 47

In Bandura’s sociaal-cognitieve theorie, leren van het observeren van het gedrag van anderen en de gevolgen daarvan, zonder de noodzaak om specifieke bekrachtiging voor iemands gedrag te ontvangen.

Question 48

Westermarck-effect

Answer 48

Observatie dat mensen die van jongs af aan samen zijn opgevoed, zelden een seksuele aantrekkingskracht tot elkaar ontwikkelen.