Teoria wyboru konsumenta Flashcards
Konsument
Jest suwerennym podmiotem gospodarczym podejmującym decyzje dotyczące konsumpcji w oparciu o własne preferencje oraz istniejące obiektywne ograniczenia w postaci dochodów i cen rynkowych nabywanych dóbr.
Podstawowym celem działalności konsumenta jest maksymalne zaspokojenie potrzeb.
Konsument jest podmiotem:
- Racjonalnym
- Suwerennym
Racjonalnym
– dokonując wyborów konsument dąży do maksymalizacji korzyści
Suwerennym
– wybory są zgodne z indywidualnymi preferencjami; ale suwerenność jest ograniczona przez ograniczenia obiektywne i wpływy otoczenia, w jakim żyje konsument
Preferencje konsumenta
- Odzwierciedlają jego subiektywne pragnienia oraz oceny ważności i przydatności poszczególnych dóbr.
- Określają, co konsument chciałby mieć.
- Preferencje poszczególnych konsumentów mogą się znacznie różnić (tradycje rodzinne, wychowanie, wykształcenie, środowisko i sposób życia itp.)
- W teorii wyboru konsumenta dokonuje się nawet rozróżnienia na dobra: ściśle preferowane, obojętne oraz słabo preferowane.
Przedmioty optymalizacji konsumenta
- Wybór struktury konsumpcji bieżącej
- Wybór ilości czasu pracy i czasu wolnego
- Wybór decyzji o oszczędnościach, czyli odpowiedniej konsumpcji w czasie
Dochód a poziom konsumpcji
Najistotniejszym czynnikiem wyznaczającym poziom konsumpcji jest dochód
- Teoria dochodu absolutnego
- Teoria dochodu relatywnego
Teoria dochodu absolutnego
konsument w miarę wzrostu dochodu coraz większą jego część oszczędza, a nie przeznacza na zwiększenie bieżącej konsumpcji. Oznacza to, że udział wydatków na konsumpcję w dochodzie maleje w miarę wzrostu dochodu (w krótkim czasie)
Teoria dochodu relatywnego
wydatki konsumenta na bieżące potrzeby zależą nie tyle od bieżącego dochodu, ile od osiągniętego poziomu konsumpcji.
Teoria dochodu stałego
wydatki konsumpcyjne rodzin dostosowują się nie tyle do dochodów bieżących, ile do dochodów przeciętnych, na które składają się dochody bieżące, przeszłe i antycypowane
Badanie zachowania się konsumenta
oparte na koncepcji użyteczności dóbr (historycznie wcześniejsze)
oparte na koncepcji krzywej obojętności i linii budżetowej (nowocześniejsze)
Użyteczność
to satysfakcja, poczucie zaspokojenia potrzeb, które człowiek uzyskuje dzięki konsumpcji dóbr i usług
to subiektywna miara zadowolenia (która może być różna u różnych osób)
to kategoria abstrakcyjna (porządkowa) - odzwierciedla uporządkowany układ preferencji
Użyteczność całkowita
- zadowolenie ze spożycia określonej ilości jednostek danego dobra
Użyteczność krańcowa
- zmiana zadowolenia wywołana spożyciem dodatkowej jednostki danego dobra
I Prawo Gossena – prawo malejącej użyteczności krańcowej
Wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra, jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się. Z reguły bowiem konsumpcja pierwszej jednostki danego dobra dostarcza największej satysfakcji.
II Prawo Gossena
Maksymalne zadowolenie (maksymalną użyteczność) konsumpcji z dobra A i B konsument osiąga wówczas, kiedy stosunek użyteczności krańcowych tych dóbr zrówna się z relacją ich cen.
Uk(A)/Uk(B) = pA/pB
𝑈𝑘 - użyteczności krańcowe dóbr A i B
𝑝 − ceny dóbr 𝐴 i B
Dopóki użyteczności krańcowe wszystkich nabywanych dóbr są proporcjonalne do ich cen, gospodarstwo domowe znajduje się w stanie równowagi. O ile nie zmienią się jego dochody, ceny czy preferencje itp., nie będzie ono zainteresowane zmianą struktury dokonywanych zakupów.
Teoria konsumenta w ujęciu współczesnym - założenia
W celu wyjaśnienia teorii konsumenta dla uproszczenia przyjmujemy na początku, że:
- istnieją tylko dwa dobra, spośród których konsument wybiera;
- konsument nie ma oszczędności, także w postaci wcześniej zgromadzonych dóbr, między którymi wybiera;
- tylko konsumpcja tych dwóch dóbr zapewnia konsumentowi użyteczność (satysfakcję);
- konsument nie bierze pod uwagę dóbr trzecich.
Zbiór możliwości konsumpcyjnych
Zbiór możliwości konsumpcyjnych – zbiór koszyków konsumpcyjnych (złożonych z 2 dóbr), jakie są dostępne dla konsumenta dysponującego określonym dochodem i w sytuacji, kiedy jest znana cena każdego z dóbr branych pod uwagę
Ograniczenie budżetowe
maksymalna ilość jednego dobra, którą możemy nabyć przy określonej ilości zakupionego drugiego dobra
Nachylenie linii ograniczenia budżetowego
- To, ile dóbr Y uzyskamy w zamian za rezygnację z jednej jednostki dobra X, zależy od kąta nachylenia linii ograniczenia budżetowego. Miarą tego nachylenia jest:
- tgα =Px/Py
Preferencje konsumenta – założenie 1
Konsument umie uszeregować różne koszyki dóbr (kombinacje ilości dóbr) według poziomu satysfakcji jaki mu przynoszą.
Uwagi:
- Nie jest konieczne, aby konsument umiał ilościowo określić tę użyteczność czy powiedzieć, że ta kombinacja jest dla niego dwa razy lepsza od innej.
- Ważne jest aby tylko umiał powiedzieć:
• Wolę koszyk A
• Wolę koszyk B
• Koszyk A jest dla mnie równie dobry jak B
Preferencje konsumenta – założenie 2
Konsument woli mieć więcej niż mniej
Uwaga 2
- to niby oczywiste założenie staje się mniej oczywiste, gdy wybieramy coś, co nie jest dobrem, ale „złem” (np. problem wyboru dotyczy zanieczyszczenia środowiska)
- wówczas wybór musi dotyczyć „pozytywnych wartości”: np. ile czystego środowiska (lub czystego w jakimś stopniu) a ile określonych produktów
Preferencje konsumenta – założenie 3
Preferencje konsumenta charakteryzuje malejąca krańcowa stopa substytucji.
Uwaga 2
- Dlaczego krańcowa stopa substytucji się zmienia?
• Ponieważ mając pewnego dobra bardzo mało, gotowi jesteśmy dla zwiększenia jego ilości poświęcić dużo innego dobra i odwrotnie: mając dużo danego dobra odczuwamy mniejszy spadek użyteczności, gdy zrezygnujemy z konsumpcji jednej jego jednostki.
Malejąca krańcowa stopa substytucji
oznacza, że dla utrzymania stałej sumy użyteczności (takiej samej satysfakcji) konsumpcja dodatkowych jednostek jednego dobra wymaga rezygnacji z coraz mniejszych ilości drugiego dobra.
