Inflacja i bezrobocie Flashcards
1
Q
Inflacja - definicja
A
jest to trwały wzrost przeciętnego poziomu ceny dóbr w danym okresie w porównaniu z okresem poprzednim.
2
Q
Inflacja jako proces
A
Inflacja jest procesem ciągłym, a nie jednorazowy, ma miejsce jedynie w gospodarce opartej na pieniądzu, nie występuje w gospodarce towarowej
3
Q
Inflacja a ceny
A
- Nie każdy wzrost cen to inflacja - jednorazowe wzrosty cen wywołane krótkotrwałymi przypadkowymi czynnikami nie powodują inflacji w sensie ekonomicznym.
- Jeśli podwyżkom niektórych cen towarzyszą odpowiednio wysokie obniżki innych cen, to przeciętny poziom cen nie musi wzrosnąć; w takiej sytuacji wzrost cen nie ma charakteru inflacyjnego.
4
Q
Inflacja przeciwieństwo
A
Przeciwieństwem inflacji jest zjawisko deflacji charakteryzujące się przeciętnym spadkiem poziomu cen.
5
Q
Główne teorie przyczyn inflacji
A
Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji
Popytowa teoria inflacji
Kosztowa teoria inflacji
6
Q
Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji
A
Przyczyną inflacji jest zbyt duża ilość pieniądza w obiegu, czyli błędna polityka pieniężna państwa, tj. banku centralnego.
7
Q
Popytowa teoria inflacji
A
Łączny popyt w gospodarce (agregatowy) na towary przewyższa możliwości jego zaspokojenia, czyli możliwości wytwórcze.
8
Q
Kosztowa teoria inflacji
A
Przyczyną inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależny od agregatowego popytu na towary.
9
Q
Inne czynniki wpływające na inflację
A
deficyt budżetowy nadmierny wzrost poziomu płac przeinwestowanie gospodarki monopolizacja gospodarki wysokie obciążenia podatkowe import inflacji długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego zewnętrzne szoki podażowe
10
Q
Deficyt budżetowy
A
Niezrównoważony budżet państwa (deficyt budżetowy - wydatki w budżecie państwa są wyższe niż jego dochody);
państwo wydaje za dużo pieniędzy i musi część z nich pożyczyć, np. poprzez emisję obligacji lub zwiększenie długu publicznego (suma nie spłaconych przez rząd zobowiązań zarówno wobec wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych);
11
Q
Nadmierny wzrost poziomu płac
A
dochodzi wtedy do zbyt dużej podaży pieniądza na rynku - wzrost płac jest szczególnie niebezpieczny, gdy nie występuje wystarczający wzrost wydajności pracy;
12
Q
Przeinwestowanie gospodarki
A
nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo
13
Q
Monopolizacja gospodarki
A
gdy nie ma konkurentów, nie ma presji na spadek cen (konkurencja wymusza spadek cen i wzrost jakości towarów);
14
Q
Wysokie obciążenia podatkowe
A
powodujące wzrost kosztów, a w konsekwencji i cen
15
Q
Długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego
A
nadwyżka eksportu nad importem
16
Q
Zewnętrzne szoki podażowe
A
Przykłady:
- ropa naftowa – wzrost ceny ropy naftowej powoduje wzrost kosztów w wielu gałęziach gospodarki, a przez to wzrost inflacji;
- susza w rolnictwie w roku 2000 wpłynęła na wzrost inflacji w lipcu 2000 do 12%.
17
Q
Wskaźniki (miary) inflacji
A
- wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych (CPI – Consumer Price Index),
- wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI – Production Price Index)
- wskaźnik cen wszystkich dóbr i usług wchodzących w skład PKB (deflator PKB),
- wskaźnik cen hurtowych i detalicznych,
- wskaźnik cen dóbr materialnych i usług niematerialnych zakupionych przez ludność z dochodów osobistych,
- wskaźnik koszyków utrzymania (w Polsce na podstawie „koszyka” 1500 dóbr i usług).
18
Q
CPI - wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych
A
Jest to wskaźnik wzrostu przeciętnego poziomu cen dóbr nabywanych przez konsumentów w relacji do ich poziomu w roku bazowym.
19
Q
Obliczanie CPI
A
Wskc = En, i=1 (ci1/ci0 * ui0 * 100)
Wskc – wskaźnik cen;
𝑐𝑖0- cena dobra lub usługi i w okresie bazowym 𝑡0;
𝑐𝑖1- cena dobra lub usługi i w okresie 𝑡1;
𝑢𝑖0 - waga przypisana dobru (usłudze) i, określona najczęściej przez udział dobra (usługi) i w ogólnych wydatkach w okresie 𝑡0;
n – liczba dóbr.
Uzyskany wynik wskazuje, jaki procent poziomu cen z okresu 𝑡0 stanowią ceny z okresu 𝑡1.
20
Q
Wskaźnik PPI
A
PPI - to miernik zmiany cen płaconych przez producentów za czynniki produkcji za wyjątkiem pracy. Określa on zmiany cen dóbr produkcyjnych i informuje o zmianach cen dóbr konsumpcyjnych w przyszłości. Traktowany jest on, jako narzędzie przewidywania koniunktury gospodarczej.
- Wskaźnik PPI można też określić wskaźnikiem cen hurtowych, który służy do mierzenia cen w miejscu pierwszej sprzedaży dóbr i jest użyteczny ze względu na swą wielką szczegółowość - obejmuje ok. 3400 produktów
21
Q
Deflator PKB
A
to procentowy wskaźnik wyrażany stosunkiem nominalnego PKB - to jest wyrażonego w cenach bieżących do realnego PKB - to jest wyrażonego w cenach bazowych.
Deflator PKB = nPKB/rPKB * 100
nPKB - nominalne PKB
rPKB - realne PKB
22
Q
Stopa inflacji
A
określa procentowy wzrost ogólnego poziomu cen w ciągu roku.
23
Q
W polskiej praktyce statystycznej oblicza się stopę inflacji w dwojaki sposób
A
W polskiej praktyce statystycznej oblicza się stopę inflacji w dwojaki sposób:
- porównując ogólny poziom cen z roku 𝑡1 z analogicznym poziomem cen z roku 𝑡0, przy czym bierze się tutaj pod uwagę wskaźniki przeciętne dla 12
miesięcy w roku (wskaźnik inflacji średniorocznej)
- porównując ogólny poziom cen z grudnia roku 𝑡1 z ogólnym poziomem cen z grudnia roku 𝑡0(wskaźnik inflacji 12-stomiesięcznej).
Wskaźniki stopy inflacji obliczone tymi metodami nie są zazwyczaj identyczne, co jest związane z niejednakową dynamiką wzrostu cen w poszczególnych miesiącach.
24
Q
Podział inflacji
Ze względu na sposób przejawiania się:
A
jawna (otwarta)
ukryta (tłumiona)
25
Jawna (otwarta)
przejawia się w postaci nieskrępowanego wzrostu cen aż do poziomu osiągnięcia równowagi rynkowej
26
Ukryta (tłumiona)
pojawia się gdy ceny są hamowane, (np. ceny maksymalne w gospodarce centralnie planowanej), wówczas inflacja przejawia się nie jako wzrost cen, ale w postaci nierównowagi rynkowej (niedoborów produktów na rynku)
27
Podział inflacji
| Ze względu na czas trwania:
chwilowa
| trwała
28
Chwilowa inflacja
jeśli wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług ma miejsce w krótkim okresie
29
Trwała inflacja
występuje wówczas, gdy wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług utrzymuje się przez dłuższy okres. Taka inflacja jest trudna do zwalczania, mało skuteczne okazują się instrumenty pieniężne, poddaje się natomiast procesom restrukturyzacyjnym w gospodarce narodowej.
30
Podział inflacji
| Ze względu na kryterium zależności od innych kategorii makroekonomicznych:
stratoinflacja
stagflacja
slumpflacja
31
Stratoinflacja
zjawisko występowania inflacji powyżej 20% rocznie, przejawiające się jednocześnie dużymi wahaniami indeksu cen z okresu na okres. Zjawisko to towarzyszy dużym wahaniom koniunktury;
32
Stagflacja
zjawisko polegające na równoczesnym występowaniu wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia (przy utrzymaniu stałego poziomu PKB, tj. przy zerowym wzroście gospodarczym);
33
Slumpflacja
zjawisko wzrostu tempa inflacji i spadku PKB (przy ujemnym wzroście gospodarczym)
34
Podział inflacji
| W zależności od stopnia nasilenia:
pełzająca
umiarkowana (krocząca)
galopująca
hiperinflacja
35
Pełzająca inflacja
nie przekracza 5% rocznie, nie powoduje zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddaje się kontroli;
36
Umiarkowana (krocząca) inflacja
oscyluje w granicach 5% – 10% rocznie, ujawnia tendencję do wymykania się spod kontroli i przyspieszania swojego tempa;
37
Galopująca inflacja
roczny wzrost cen według stopy dwu- albo trzycyfrowej, w granicach 10% – 150% rocznie, pieniądz znacząco traci wartość dlatego ludzie niechętnie trzymają pieniądze w gotówce, narastają zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, zanikają rynki finansowe, następuje osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego;
38
Hiperinflacja
miesięczny wzrost cen przekracza 150%, znacząco wzrasta szybkość obiegu pieniądza, drastycznie zanika stabilność cen, niemożliwie jest sterowanie procesami gospodarczymi.
39
Społeczno-ekonomiczne korzyści inflacji
Powolne procesy inflacyjne (wzrost poniżej 5%) wywierają korzystny wpływ na przebieg procesów gospodarczych, ponieważ:
- wpływają korzystnie na dynamikę wzrostu gospodarczego, gdyż pozwalają na obniżki realnych stóp procentowych, co wywołuje optymistyczne nastroje wśród przedsiębiorców z powodu poprawy rentowności produkcji, co z kolei wzmacnia działalność inwestycyjną;
- ułatwiają pożądane zmiany relacji cenowych w warunkach istnienia sztywności cen do dołu, czyli przyśpieszają ustalenie się właściwych relacji cen, co racjonalizuje decyzje gospodarcze i umożliwia prawidłową alokację zasobów;
- zyskuje państwo, ponieważ inflacja pomaga spłacić dług publiczny zdeprecjonowanym pieniądzem;
- zyskują pożyczkobiorcy, którzy pożyczyli przy stałej stopie procentowej (w przypadku wzrostu cen pieniądz traci na wartości a rata kredytu jest taka sama);
- zyskują spekulanci, którzy przewidzieli tempo inflacji;
- zyskują producenci towarów, na który jest duży popyt.
40
Społeczno-ekonomiczne koszty inflacji
Istnieją koszty inflacji, które występują przy każdym rodzaju inflacji, niezależnie od tego czy jest ona przewidywalna czy nie. Są to:
- koszty „zdzieranych zelówek”
- koszty „zmienianych jadłospisów”
- Zniekształcenie informacyjnej funkcji cen
- „Ucieczka” od pieniądza
- Niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym
- Redystrybucja dochodów
- Wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej
41
Koszty „zdzieranych zelówek”
symbolizują cały dodatkowy czas i wysiłek wkładany przez ludzi w zawieranie transakcji wówczas, gdy próbują oni poradzić sobie za pomocą mniejszych zasobów realnego pieniądza.
42
Koszty „zmienianych jadłospisów”
są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać menu, sklepy etykiety z cenami itp. Jest to wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej.
43
Zniekształcenie informacyjnej funkcji cen
w okresie silnej inflacji, gdy ceny rosną w szybkim tempie, podmioty gospodarcze tracą orientację rynkową, gdyż nie są w stanie ocenić czy zmiany cen są rezultatem ogólnych procesów inflacyjnych, czy też wynikają ze zmiany relacji cen. Często ceny nie zmieniają się w jednakowej proporcji, a nawet nie w jednakowym kierunku, a przez to informacje przekazywane przez rynek mogą być, i najczęściej są błędne, co prowadzi do wypaczenia struktury produkcji i konsumpcji.
44
„Ucieczka” od pieniądza
w zachowaniu społeczeństwa można zaobserwować osłabioną skłonność od oszczędzania na rzecz gromadzenia wartości realnych – dóbr trwałego użytku i dóbr inwestycyjnych. Prowadzi to do marnotrawstwa, nasilania skali niedoborów i przyczynia się do dezorganizacji życia gospodarczego.
45
Niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym
jeśli w Polsce mamy inflację wyższą niż w innych krajach, to dobra eksportowane przez polskie firmy stają się mniej konkurencyjne na rynkach światowych, a równocześnie dobra importowane do Polski stają się tańsze w stosunku do dóbr krajowych. Pogorszenie się polskiego bilansu płatniczego może doprowadzić do obniżki kursu walutowego.
46
Redystrybucja dochodów
ma często przypadkowy i niekontrolowany przebieg;
- następuje przesuwanie dochodów od grup ludności otrzymujących względnie stałe dochody i dysponujących mniejszą siłą przetargową w „walce” o podwyżki (np. pracownicy sfery budżetowej, renciści, emeryci) do podmiotów mających silną pozycję przetargową do uzyskania dużych przyrostów dochodów;
- przesunięcie dochodów od właścicieli kont oszczędnościowych oprocentowanych poniżej stopy inflacji do właścicieli aktywów, których realna wartość wzrasta w czasie inflacji;
- przesunięcie dochodów od pożyczkodawców do pożyczkobiorców;
- przesunięcie dochodów od podatników do budżetu Państwa.
47
Wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej
w warunkach silnej inflacji rośnie niepewność w zakresie przewidywań zmian cen, co wpływa niekorzystnie na rezultaty rachunku ekonomicznego i prowadzi do zaniżania cen określających efekty przedsięwzięcia oraz zawyżania cen określających jego koszty. W rezultacie rachunek ekonomiczny wykazuje obniżoną efektywność co osłabia aktywność gospodarczą.
48
Kto traci najwięcej w wyniku nieprzewidywalnej inflacji
Tracą wszyscy bo ceny przestają wykonywać swą funkcję informacyjną i zmieniają się w różnych proporcjach, a dezinformacja płynie z rynku zarówno dla konsumentów jak i dla producentów.
- Banki bo spada skłonność do oszczędzania a przejawem tego jest ucieczka od pieniądza.
- Ludzie posiadający gotówkę w kieszeni oraz oszczędności bo pieniądz traci wartość.
- Wierzyciele tacy jak: banki, instytucje finansowe bo realna wartość pieniądza pożyczonego będzie mniejsza niż wartość zaciągniętej pożyczki.
- Nabywcy obligacji rządu i firm bo są wierzycielami, gdyż kupując obligacje pożyczają pieniądze ich emitentom.
- Producenci, bo inflacja może oznaczać wzrost kosztów oraz mniejsze niż oczekiwane zyski.
- Ludzie pracujący, bo płace zmieniają się w różnym stopniu, czasami mogą nie dotrzymać kroku inflacji. Ponadto płace mogą wynikać z kontraktu, który nie uwzględnia inflacji.
- Wszyscy pracujący bo płacą wówczas większe podatki.
- Grup mające dochody o stałym charakterze (renciści, emeryci, posiadacze lokat o stałym procentowaniu) mogą odnotować spadek swoich dochodów. Straty wynikają z opóźnień w dostosowaniu do poziomu inflacji.
49
Bezrobocie
to zjawisko, przy którym część osób w wieku produkcyjnym, zdolnych do pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo podejmowanych poszukiwań pracy.
50
Aktywni zawodowo (zasób siły roboczej)
osoby w wieku produkcyjnym, zdolne i gotowe podjąć pracę na typowych warunkach istniejących w gospodarce
51
Bierni zawodowo
Pozostałe osoby w wieku produkcyjnym poza aktywnymi zawodowo
52
Współczynnikiem aktywności zawodowej
nazywamy stosunek liczby aktywnych zawodowo do liczby ludności w wieku produkcyjnym.
53
Struktura ludności w wieku produkcyjnym
Ludność w wieku produkcyjnym (Lp):
- Bierni zawodowo (NSr)
- Aktywni zawodowo (zasoby siły roboczej) (Sr)
Aktywni zawodowo:
- Zatrudnieni (Z)
- Bezrobotni (B)
54
Rozmiary bezrobocia zależą od trzech czynników:
- współczynnika aktywności zawodowej;
- liczby ludności w wieku produkcyjnym;
- rozmiarów zatrudnienia.
55
Wzór na współczynnik aktywności zawodowej:
az = Sr / Lp
56
Wskaźnik stopy bezrobocia
wyraża stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły
| roboczej. Pokazuje jaką część zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni.
57
Krzywa Phillipsa
dowodzi, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia. Sugeruje to, że można wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji bądź odwrotnie.
- W latach 60-tych w Anglii wierzono, że gdyby udało się dokonać rzeczy trudnej do zrealizowania czyli zmniejszyć popyt globalny tak, aby bezrobocie wzrosło do poziomu 2,5% to stopa inflacji spadłaby do zera.
- Krzywa Phillipsa ilustrująca odwrotną zależność między bezrobociem a inflacją, która pojawia się po wstrząsach popytowych jest krzywą krótkookresową. Jej przesunięcie powodują wstrząsy podażowe (M. Friedman i E.S. Phelps).
- Wysokość, na jakiej przebiega krótkookresowa krzywa Phillipsa zależy przede wszystkim od tempa wzrostu ilości pieniądza oraz oczekiwań inflacyjnych.
58
Długookresowa krzywa Phillipsa
jest pionowa i odpowiada wielkości bezrobocia w warunkach równowagi. Poziom bezrobocia w stanie równowagi nie zależy od inflacji.
- W sytuacji wzrostu cen i wyższych oczekiwań inflacyjnych – przedsiębiorcy nie zwiększą produkcji i zatrudnienia, zatem tu nie ma wymienności inflacja – bezrobocie.
- Przy rosnącej inflacji, spada produkcja i rośnie także bezrobocie.
- Pionowa długookresowa krzywa Phillipsa pokazuje, że niezależnie od tempa inflacji w długim okresie gospodarka powraca w końcu do naturalnej stopy bezrobocia U*.
- Jeżeli ludzie są w stanie w pełni dostosować się do przewidywanej inflacji, to nie wywiera ona żadnego wpływu na zmienne realne
59
Pomiar bezrobocia
W Polsce stosowane są w praktyce dwie metody pomiaru bezrobocia:
- Metoda wykorzystywana w statystyce urzędów pracy
- Metoda ankietowa wykorzystywana w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (w skrócie BAEL
60
Metoda wykorzystywana w statystyce urzędów pracy, zgodnie z którą bezrobotnymi są:
- osoby zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy,
- osoby pozostające bez pracy i nie uczące się (wyj. szkoły wieczorowe i zaoczne).
- osoby zarejestrowane w urzędzie pracy, jeśli: są w wieku produkcyjnym, nie nabyły prawa do emerytury, nie posiadają gospodarstwa rolnego, nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej.
61
Metoda ankietowa wykorzystywana w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (w skrócie BAEL); do bezrobotnych zalicza się wówczas osoby spełniające jednocześnie trzy warunki:
- w okresie badanego tygodnia nie pracują,
- są w wieku 15-74 lata,
- aktywnie poszukiwały pracy w okresie 4 ostatnich tygodni,
- są gotowe podjąć pracę w ciągu dwóch tygodniu od momentu badania.
62
Rodzaje bezrobocia
```
Bezrobocie frakcyjne
Bezrobocie strukturalne
Bezrobocie wynikające z niedostatku popytu (keynesowskie)
Bezrobocie klasyczne
Bezrobocie dobrowolne
Bezrobocie przymusowe
Naturalna stopa bezrobocia
```
63
Bezrobocie frakcyjne
stanowi niemożliwy do obniżenia minimalny poziom bezrobocia, występujący w każdym dynamicznym społeczeństwie.
64
Bezrobocie strukturalne
powstaje z powodu niedostosowania kwalifikacji pracowników i zapotrzebowania pracodawców w sytuacji, kiedy struktura popytu i produkcji nieustannie się zmieniają.
65
Bezrobocie wynikające z niedostatku popytu (keynesowskie)
pojawia się wtedy, kiedy faktyczna produkcja jest mniejsza od produkcji potencjalnej.
66
Bezrobocie klasyczne
pojawia się wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie zawyżana i utrzymywana powyżej poziomu, przy którym krzywe podaży pracy i popytu na nią się przecinają.
67
Bezrobocie dobrowolne
w skład którego wchodzą: bezrobocie frykcyjne, bezrobocie strukturalne oraz bezrobocie klasyczne.
68
Bezrobocie przymusowe
występuje wtedy, kiedy pracownicy są gotowi zaakceptować przedłożone oferty pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie mogą znaleźć zatrudnienia. Do tego rodzaju bezrobocia zaliczymy zatem bezrobocie popytowe.
69
Naturalna stopa bezrobocia
jest to stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy znajduje się w równowadze
70
Pasywne metody walki z bezrobociem
- wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych;
- wypłacanie jednorazowych odszkodowań dla osób zwalnianych z pracy;
- wypłacanie dodatków związanych z wcześniejszym przejściem na emeryturę;
- wydłużenie okresu kształcenia;
- wydłużenie okresu obowiązkowej służby wojskowej.
71
Aktywne metody walki z bezrobociem
Aktywna polityka makroekonomicznej
| Aktywna polityka mikroekonomiczna
72
Aktywna polityki makroekonomicznej polega na wykorzystaniu w celu redukcji bezrobocia
- instrumentów fiskalnych (podatków, wydatków budżetowych);
| - instrumentów pieniężnych (stopy procentowe, podaż pieniądza);
73
Aktywna polityka mikroekonomiczna obejmuje zespół instrumentów mających na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy oraz redukcję bezrobocia w określonych grupach siły roboczej. Do jej instrumentów należą:
- publiczne programy zatrudniania, w szczególności program robót publicznych;
- subsydiowanie zatrudnienia, polegające na udzielaniu przez państwo bezzwrotnej pomocy finansowej firmą, które rezygnują z planowanej redukcji zatrudnienia luba tworzą nowe miejsca pracy;
- szkolenia zawodowe umożliwiające bezrobotnym zdobywanie i zmianę kwalifikacji;
- usługi pośrednictwa pracy świadczone przez biura pracy.
74
Rynek pracy w Polsce przed 1990r.
Stopa bezrobocia wynosiła 0%!!!
Gospodarowanie zasobami pracy polegało w tym okresie na planowaniu liczby miejsc pracy na podstawie przewidywań odnośnie podaży pracy (popyt na pracę był determinowany przez podaż pracy). Wynikało to z następujących przesłanek:
- Realizowanej doktryny „pełnego zatrudnienia”, która miała na celu uwolnienie gospodarki od groźby bezrobocia, a nie jako pełne i racjonalne wykorzystanie
zasobów siły roboczej.
- Siła robocza byłą najtańszym i najłatwiej dostępnym czynnikiem produkcji. W polityce zatrudnienia realizowany był ekstensywny sposób gospodarowania
zasobami pracy, który przejawiał się znacznym deficytem podaży pracy przy równoczesnym występowaniu na dużą skalę tzw. bezrobocia ukrytego („bezrobocie w miejscu pracy”, a obecnie inna jest definicja bezrobocia ukrytego). System ten zwany był również systemem wysokiego zatrudnienia i niskich płac. Doprowadził on do dużej nierównowagi na rynku pracy (zob. tabela następny slajd).
- Był rynkiem krańcowo ułomnym, dodatkowo w warunkach ułomności innych rynków („wytargowane” płace, sztuczny popyt na siłę roboczą).
- Rynek pracy został zastąpiony centralnym planowaniem- prawo do pracy zostało zastąpione obowiązkiem pracy u państwowego pracodawcy.
- Płaca przestała kształtować się na rynku pracy, który zanikał. Nie była ona miernikiem wartości pracy, lecz sumą należną pracownikowi za przebywanie w pracy (zerwanie związku płacy z wydajnością pracy).
