Sýkla, veiru og sveppalyf

Question 1

Við agressívar sýkingar hjá ónæmisbældum einstaklingi eða barni hvort myndum við velja bactericidal eða bacteriostatic lyf?

Answer 1

Bactericidal og drepa allar bakteríurnar.

Question 2

Hjá almennt hraustum einstakling með lungnabólgu, hvort myndum við vilja gefa honum bactericidal eða bacteriostatic lyf?

Answer 2

Bacteriostatic lyf - einstaklingur á að geta unnið gegn restinni.

Question 3

Hvað eru bacterical lyf og nefndu dæmi um slík lyf (3)

Answer 3

Bakteríudrepandi = Drepur bakteríurnar.
T.d. beta-lactam lyf, amónóglýkósíð og fluoroquinolones.

Question 4

Hvað eru bacteriostatic lyf og nefndu dæmi um slík lyf (3)

Answer 4

Bakteríuhemjandi= hindrar fjölgun og leyfir vörnum líkamanns að hreinsa upp sýkinguna.
T.d. clindamýsín, linezolid og tetracycline.

Question 5

Hvað þarf að meðhöndla flestar sýkingar lengi með sýkalyfjum?

Answer 5

Flestar sýkingar þurfa sýkalyf í 5-7 daga fyrir utan þær sem þurfa langtíma meðferð eins og t.d. endocarditis, osteomyelitis og berkla.

Question 6

Hverskonnar bakteríur valda oftast graftarkýlum og c.diff í meltingarvegi?

Answer 6

Anerobes (Loftfælur)

Question 7

Nefndu dæmi um 3 tegundir atypical baktería

Answer 7

1. Klamydía og Ricettisa
   -Innanfrumu sjúkdómsvaldur
   -Skortir frumuvegg
   *Erfitt að ná ræktun af þessum
2. Mycoplasma og Ureaplasma
   -Litlar bakteríur sem skortir frumuvegg
   *Sýklalyf vinna oft á frumuveggin og því getur verið erfitt að eyða þessum
3. Mycobacteria (M. Tuberculosis)
   -Fituríkur frumuveggur – vaxkenndur hjúpur
   -Ekki með slímpeptíða frumuvegg (peptidoglycan cell wall)
   *t.d. berklar. Mjög fituríkur veggur og því erfitt að koma lyfjunum þar inn

Question 8

Hvara sýklalyf ráðast á vegg bektería? (6)

Answer 8

1. Penicillin
2. Cefalosporin
3. Carbapenem
4. Glycopeptide
5. Vacomycin
6. Teicoplanin

Question 9

Hvaða sýklalyf ráðast á prótein baktería? (4)

Answer 9

1. Aminoglycosidar
2. Macrolidar
3. Tetracyclin
4. Clindamycin

Question 10

Hvaða sýklalyf ráðast á kjarna baktería? (5)

Answer 10

1. Quinolones
2. Rifampicin
3. Metronidazol
4. Trimethoprim
5. Sulfa

Question 11

Hverskonnar bakteríur eru e.coli, ESBL og pseudonomas?

Answer 11

Gram neikvæðar bakteríur

Question 12

Hverskonnar bakteríur eru streptococcus, staphilococcus, enterococcus?

Answer 12

Gram jákvæðar bakteríur

Question 13

Er Cefalosporin góð gegn enterococcum?

Answer 13

Nei!
(Sagði okkur að muna í þetta í tímanum haha)

Question 14

Hvaða sýklalyf virkar á pseudomonas?

Answer 14

• Ceftazitime virkar vel gegn því
  (Ceftaz)

*Minnisregla Z fyrir Zúdónómas - CeftaZZZZ.

Question 15

Hvaða sýkalyf er oft fyrsta lyf gegn “samfélagslungnabólgu” ?

Answer 15

Doxycycline

*Virkar gegn flestum bakteríum sem mynda lungnabólgu

Question 16

Meðferð C.diff (5)

Answer 16

1. Vökvi, salt, næring
2. Forðast anti-peristalic lyf (t.d. lóperamíði, ópíóíða) í bráða sýkingu
3. Stoppa sýklalyfjagjöf eða breyta um lyf ef hægt er
4. Íhugaðu að hætta sýrubælandi lyfjum ef við á
5. Ef mild einkenni þarf ekki meðhöndlun en ef mikil einkenni þá þarf alltaf að meðhöndla með sýklalyfjum: vanco, metronidazol, fidaxomicin.

*Fidaxomicin leiðir til minni endurkomu en vancomycin (14% á móti 26%)

Question 17

C.diff staðreyndir (4)

Answer 17

1. Gram jákvæð harðgerð gró
2. Aðeins stofnar sem framleiða toxín valda niðurgangi
3. Veldur gervihimnuristilbólgu eða sýklalyfjatengdri ristilbólgu
4. mjög agressívir stofnar eru til og geta verið lífshættulegir eins og ríbógerð 027

Question 18

Hvernig virkar vancomysin og á hvaða bakteríur?

Answer 18

Er bakteríudrepandi - binst við bakteríufrumuvegg sem veldur stíflu á glýkópeptíðfjölliðum. Veldur tafarlausri hömlun á nýmyndun frumuveggs og svo frumudauða.

Virkar á = gram jákvæðar bakeríur (loftháðar/loftfirtar) ma. MÓSA og C.diff.

(*Virkar ekki á = gram neikvæðar bakteríur.
*hefur samverkandi áhrif með sumum maínóglýkósí sýkalyfjum)

Question 19

Hvaða eitrunaráhrif getur vanco valdið ef gefið er í of háum skömmtum? (Of hátt s.vanco í langan tíma)

Answer 19

Getur valdið eituráhrifum á eyru og nýru

Question 20

Hvernig virkar penicillín og á hvaða bakteríur?

Answer 20

Bactericidal/bakterí drepandi. – Trufla nýmyndum frumuveggjar, veldur frumudauða vegna osmotísks rofs.

Virkar gegn = gram jákv. t.d. streptococca. Og neikv.

*Sum við loftháðum (aerobic) og loftfirrðum (anaerobic) bakteríum.

Question 21

ESBL (3)

Answer 21

1. Extended spectrum B-lactamases.
2. Klippir mörg lyf úr flokki beta-lacatm,
3. Ónæmi gegn öllum b-lactam NEMA karbapenemum - meropenem kjörlyf.

Question 22

Gentamicin (3)

Answer 22

1. Hemur próteinmydnun með því að bindast ríbósómum.
2. Gegn neikv stöfum (e.coli, klebisella, pseudonomas).
3. Fylgjast vel með blóðgildum til að minnka líkur á eituráhrifum/aukaverkunum.

*Sjaldan fyrsta lyf vegna þeirra: Nýrnaskaði, heyrnatap, svimi.

Question 23

Ciprofloxacin (3)

Answer 23

Áhrif á DNA baktería og fjölföldun þeirra.
Gegn gram neikvæðum stöfum.
Má ekki gefa með kalk-, magnesíum-, ján- eða fjölvítamíntöflum því lyfir bindist við jákv. jónir og frásog minnkar mikið.
(*Aukaverkanir: sinabólgur og sinaróf, ruglástand og svimi, leiðnitruflanir í hjarta)

Question 24

Hvar geta amínóglýkósíð valdið skaða?

Answer 24

Amínóglýkósíð geta valdið alvarlegum skaða í innri eyrum og nýrum.

*Vegna þessara eiturverkana eru ábendingar fyrir þessi lyf takmarkaðar.
*Eru t.d. gentamicin, tobramycin og amikacin.