Sociaal recht

Question 1

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht:

Answer 1

A. De WAO
B. Cao’s
C. De AO

Question 2

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO

Answer 2

Wettelijke arbeidsovereenkomst = een eenzijdig contract

Question 3

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: B. Cao’s

Answer 3

Collectieve arbeidsovereenkomst: Verzameling van afspraken tussen vertegenwoordigers van werkgevers en vertegenwoordigers van werknemers. Het is een aanvulling op de individuele arbeidsovereenkomst.

Bv. Unizo VS. Vakbonden

1. Algemeen verbindend: ook verplichtend voor werkgevers en werknemers die niet aangesloten zijn bij werkgevers en werknemersorganisaties
2. Niet-algemeen verbindend: enkel geldig als werknemers en werkgevers aangesloten zijn

Question 4

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: C. De AO:

Answer 4

Arbeidsovereenkomst: Individuele afspraken tussen werkgever en werknemer.

Question 5

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Wet betreffende de Arbeidsovereenkomsten van juli 1978 (=de WAO): Toepassingsgebied

Answer 5

• Bedienden: hoofdzakelijk intellectuele arbeid
• Werklieden: hoofdzakelijk handenarbeid
• Handelsvertegenwoordigers: cliënten actief opsporen en contacteren en ermee onderhandelen om dan contracten mee te sluiten (niet in het verzekeringsrecht)
• Dienstboden: hoofdzakelijk huishoudelijk werk verrichten voor werkgever en/of zijn gezin bv. kuisvrouw
• Uitsluiting: Hier heeft de WAO geen invloed op: zeelieden, krijgen eigen wettelijke regeling; werknemers op binnenschepen; statutaire en overheidsfunctie

Question 6

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: ontstaan + definitie

Answer 6

Eind 19e eeuw: ontstaan arbeidsovereenkomsten

Arbeidsovereenkomt = overeenkomst waarbij een arbeider zich verbindt om tegen een loon arbeid te verrichten ten dienste van een andere persoon (de werkgever) en onder zijn gezag

bv. zondagsrust, geen kinderarbeid, …

Elementen van de definitie:

(i) overeenkomst:
- wederkerig: alle twee de partijen nemen verplichtingen op zich: arbeid door werknemer en loon door werkgever

• essentiële componenten: kun je niet eenzijdig wijzigen:
• de aard of het voorwerp van de arbeid
• de tijd en de plaats
• de wijze waarop de arbeid moet verricht worden

(we hebben de WAO bij ons op het examen; iets kunnen terugvinden in de wet)

(ii) arbeid:
- Doel: De werknemer moet arbeid nauwkeurig en zorgvuldig verrichten

• Wederkerig: geldt voor beide partijen
• De arbeid is niet noodzakelijk bepaald in de AO
• Geen resultaatsverbintenis, je moet je best doen maar je moet geen welbepaald resultaat behalen

(iii) loon:
- Tegenprestatie voor de geleverde arbeid: in geld waardeerbare voordelen waarop de werknemer recht heeft

• bijvoorbeeld:
  1. Het enkel en het dubbel vakantiegeld. Verschil: enkel vakantiegeld: je neemt in juli vakantie maar je krijgt toch je loon; dubbel vakantiegeld: dertiende maand (bonus bovenop je loon tijdens je vakantiemaand)
  2. Fooi: kan bepaald worden als bestandsdeel van je loon.
  3. Voordelen in natura: bedrijfswagen, gsm van het werk, dienstencheques, maaltijdcheques
  4. Opzegvergoeding: deel van het loon
  5. Eindejaarspremie in december
  6. Kort verzuim: bv. omwille van familiale verplichtingen: geboorte, huwelijk, adoptie, overlijden of bv. burgerlijke plichten: het zetelen in een Assisenjury
• Niet-betaling = strafbaar: dit is een misdrijf
• Bepaald of bepaalbaar
• Loonbarema’s zijn opgenomen in de cao’s: dit is het loonminimum dat werkgevers verplicht zijn te betalen
  (iv) Gezag van de werkgever:

Als er geen sprake is van gezag, is er geen sprake van een arbeidsovereenkomst.

• combinatie van elementen: die elk voor zich niet doorslaggevend zijn: bv.

1. De organisatie van arbeidstijden: respecteren van de uurroosters
2. gezagsindicatoren: Toezicht van de werkgever: de mogelijkheid om aanmerkingen te maken
3. De financiële en economische uitoefening van de arbeid door de werkgever

=> geen beletsel voor ondergeschiktheid: enige zelfstandigheid

• juridische mogelijkheid
• juridische afhankelijkheid: kan iemand ontslaan worden of niet?
  bv. Het toezicht op het werk van een werknemer kan door een derde worden uitgeoefend; handelsvertegenwoordiger heeft bv. vrij veel vrijheid / huisarbeider: kan arbeid verrichten in eigen of in woonst van iemand anders.

Question 7

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie:

Answer 7

a. Gelijke behandeling gedurende de sollicitatie

b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie

Question 8

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: a. Gelijke behandeling gedurende de sollicitatie: maatregelen ter bescherming van de sollicitant:

Answer 8

• Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie:
  bv. tijdens de sollicitatie: wettelijke dwingende bepalingen: gelijke behandeling: op basis van leeftijd, geslacht, burgerlijke stand, ras, huidskleur, seksuele geaardheid, politieke overtuiging, geen discriminatie (behalve indien wettelijk toegelaten bv. zwaar werk door een man), … (= staat in WAO, verder uitgewerkt in cao’s)
• Kosten sollicitatie: voor werkgever
• Documenten
• Kopies
• Informatie: aard functie, eisen om functie uit te oefenen, plaats moet gekend zijn, …
• Kennisname: waarom je niet wordt aangenomen hoewel je aan alle selectievoorwaarden voldoet, moet binnen een redelijke termijn gebeuren
• Privacy: twee luiken:
  werkgever mag enkel vragen stellen over privézaken die relevant zijn voor de functie, alle info die in een selectieprocedure wordt meegedeeld door de sollicitant moet vertrouwelijke blijven bv. er mag niet gevraagd worden of iemand in verwachting is

Question 9

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: a. Gelijke behandeling gedurende de sollicitatie: plichten van de sollicitant

Answer 9

• goede trouw: moet goed meewerken aan de sollicitatie
• noodzakelijke gegevens moeten door sollicitant worden meegedeeld (over beroeps- en studiegegevens) bv. reeds voor ander bedrijf in dezelfde sector gewerkt
• privacy: info die verkregen wordt door de werkgever moet vertrouwelijk blijven: bv. geen geheimen over bedrijf verspreiden

Question 10

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: a. Gelijke behandeling gedurende de sollicitatie:

Answer 10

• duur selectieproef
• praktische proef: mag niet langer duren dan nodig / redelijk (om de bekwaamheid van iemand te testen)
• verplaatsingskosten: ten koste van de sollicitant MAAR de werkgever moet er alles aan doen om de kosten te drukken
• publicitaire werkaanbiedingen: kan niet! bv. veel vacatures in buitenland (en niet waar)

Question 11

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie

Answer 11

• afwezigheid van elke vorm van discriminatie: zie bovenstaande criteria, ook medisch verleden en burgerlijke stand en bv. handicap
• toegang tot de arbeid, arbeidsvoorwaarden, ontslag
• uitzondering: wet: enkel wanneer het wettelijk toegestaan is mag men discrimineren

Question 12

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: ontstaan en duur van de arbeidsovereenkomst: consensualisme

Answer 12

• Consensualisme: de loutere consensus volstaat om een arbeidsovereenkomst tot stand te brengen, het is dus niet noodzakelijk dat die AO schriftelijk wordt vastgelegd, de enige voorwaarde is dat de arbeidsvoorwaarde uitdrukkelijk overeen wordt gekomen tussen beide partijen: ooggetuigen zijn dan voldoende

Het consensualisme is:
* uitdrukkelijk 
* elektronische ondertekening 
* voorwaarden:
akkoord van beide partijen
gecreëerd door een elektronische identiteitskaart
OF voldoende veiligheidswaarborgen

Question 13

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: ontstaan en duur van de arbeidsovereenkomst: consensualisme: uitzonderingen

Answer 13

• proefcontract
• deeltijdse arbeid
• bepaalde duur of werk
• concurrentiebeding: je mag binnen een bepaalde periode niet in dezelfde sector beginnen werken om concurrentie te vermijden
• studentenarbeid
• vervangingsovereenkomst

=> Geschrift: bewijs bestaan en essentieel element van de overeenkomst

Question 14

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: soorten arbeidsovereenkomsten: indeling op basis van verrichte werk

Answer 14

• werklieden
• bedienden
• handelsvertegenwoordigers
• dienstboden

=> Aanvullend document op Chamilo

Question 15

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: soorten arbeidsovereenkomsten: indeling op basis van de duur van de overeenkomst: examenvraag

Answer 15

1. AO voor onbepaalde duur:
   - geen duur of geen schriftelijke overeenkomst
   - nooit overeenkomst voor het leven
   - eenzijdige opzeggingsmogelijkheid: geldt voor elke partij
2. AO voor bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk:
   - duidelijk aanvangspunt en einde: kan maximum 2 jaar gelden, dan wordt het automatisch onbepaalde duur
   - schriftelijk
   - Caveat(= pas op): automatische herkwalificatie in het geval dat er geen geschrift van is opgesteld

Question 16

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: soorten arbeidsovereenkomsten: vervangingsovereenkomsten

Answer 16

= werknemers die worden aangeworven enkel en alleen omdat andere werknemers wegvallen, om ze te vervangen

• afwijkende regels bij aanwerving
• schriftelijk contract met noodzakelijke vermeldingen:
• reden
• identiteit
• voorwaarde indienstneming
• duur:
• caveat: geen reden voor vervangingsovereenkomst: werknemer die niet komt opdagen door staking, op reis, zwangerschap, economische werkloosheid, …

Question 17

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Verplichtingen van de werkgever bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: b. Gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie: soorten arbeidsovereenkomsten: Indeling op basis van de omvang van de arbeidsprestaties

Answer 17

• voltijdse AO: gelijk aan deze die wordt bepaald in de WAO of die wordt opgesteld in het paritair comité bv. 38 u / week
• AO voor deeltijdse arbeid: is de duur van de arbeid korter dan die van een voltijdse AO
• Moet schriftelijk worden vastgelegd
• noodzakelijke vermeldingen: arbeidsrooster, arbeidsduur.
• caveat: Als er geen schriftelijke documenten zijn de werknemer mag de regeling kiezen die voor hem het meest gunstig is bv. woensdagnamiddag thuisblijven ipv donderdag.

Question 18

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: verplichtingen van de werknemer:

Answer 18

• wijze van werken: Zorgvuldig, eerlijk en nauwkeurig werk uitvoeren en dit op de plaats, tijdstip en wijze zoals overeengekomen in de AO. Verder moet hij ook handelen volgens de bevelen en de instructies die hem worden gegeven bij het uitvoeren van zijn arbeid.
• verplichtingen tot geheimhouding en verbod van oneerlijke concurrentie : fabrieksgeheimen, zakengeheimen, … moeten geheimgehouden worden.
• veiligheidsverplichtingen: alle veiligheidsvoorschriften moeten nageleefd worden: zorgen voor eigen veiligheid en die van medewerkers.
• zorg dragen voor gereedschappen en grondstoffen: geen verantwoordelijkheid voor sleet en toevallig verlies van bv. gereedschappen en grondstoffen
• verantwoordelijkheid voor het afgeleverde werk: niet mee verantwoordelijk voor gebrekkig werk eens het in ontvangst genomen is door de werkgever

Question 19

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: verplichtingen van de werkgever:

Answer 19

• werk geven: moet zorgen voor werk en moet werknemer wijzen op overeenkomsten en moet hulp en hulpmaterialen ter beschikking stellen
• zorgen voor behoorlijke weersomstandigheden: bv. EHBO, voldoende hygiënische maatregelen, …
• loon betalen: op wijze, plaats en tijdstip zoals overeengekomen
• huisvesting bezorgen: enkel als het in de AO staat
• burgerlijke verplichtingen en geloofsverplichtingen: als werknemer bv. meedoet aan ramadan dan moet hij dit respecteren, moet zetelen in verkiezingen, …
• onthaal van de werknemer: vooral bij jeugdige werknemers
• zorgen voor arbeidsgereedschap en persoonlijke voorwerpen
• getuigschrift en sociale documenten bezorgen: bv. bij ontslag C4
• aansprakelijkheid voor het werk: artikel 18 (moet je niet kennen)
• verbod om voorwaarden eenzijdig te wijzigen: bv. de plaats van tewerkstelling

Question 20

Sociaal recht: de arbeidsovereenkomst: Bronnen van het arbeidsrecht: A. De WAO: Sociaal statuut van de zelfstandige

Answer 20

Wettelijke basis: KB nr. 38 van 27 juli 1967

Inhoud:

• Familiale uitkeringen
• Uitkeringen inzake rust- en overlevingspensioen
• Uitkeringen inzake ziekte en invaliditeit

Question 21

Sociaal recht: de zelfstandige: toepassingsgebied:

Answer 21

1. Zelfstandigen:
   * Definitie: alle natuurlijke personen die een beroepsactiviteit uitoefenen zonder daarbij gebonden te zijn door een statuut op een AO.
   * Hoofd- en bijberoep:
   - > in hoofdberoep: als je voor meer dan 50% werknemer bent
   - > in bijberoep: als je werknemer bent voor minder dan 50M
2. Helpers:
   * Definitie: alle natuurlijke personen die zelfstandigen helpen in de uitoefening van hun beroep zonder een arbeidsovereenkomst te hebben gesloten met die persoon bv. partner die helpt in de zaak van de zelfstandige
   * Caveat: wettelijk weerlegbaar vermoeden, aangenomen dat de partner helpt in de zaak, maar deze kan ook bv. huisvrouw zijn

Question 22

Sociaal recht: de zelfstandige: verplichtingen van de zelfstandige

Answer 22

• aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds: voor de start van zelfstandige activiteit bv. secure, partena, … De helper moeten zich ook aansluiten, in hoofd en -bijberoep moet je aangesloten zijn.
• aansluiten bij een ziekenfonds: voor ziekteverzekering: ziekenfonds naar keuze
• betaling van sociale bijdragen: wordt bekend op het netto-inkomen van 3 jaar terug:
• gevestigde zelfstandigen: meer dan 3 jaar bezig: in het begin minimum bijdrage gedurende 3 jaar, na 3 jaar wordt dat herberekend naar hoeveel je werkelijk verdiend hebt
• beginnende zelfstandigen: kunnen vrijgesteld worden van bijdragen als ze kunnen bewijzen dat ze minder verdienen => Na drie jaar kan het nog steeds opgelegd worden
• per kwartaal moet je betalen, te laat => naltigheidsintrest van 3%
• rijksinstituut voor sociale verzekeringen der zelfstandigen (RSVZ) bv. secure: regelt dit met RSZV. (=> deel hiervan gaat ook naar de pensioenkas)

Question 23

Sociaal recht: de zelfstandige: rechten van de zelfstandige

Answer 23

• gezinsbijslagen: wordt betaald door sociaal secretariaat (als je kinderen ten laste hebt), gaat ook over geboortepremie en adoptiepremie
• ziekte- en invaliditeitsuitkering: dokters- en apotheekkosten, kinesitherapie, operaties, … (moet je niet kennen die verschillende kosten)
• moederschapsrust: ook voor zelfstandige vrouwen, 8 weken als zelfstandige (3 verplicht), niet-zelfstandige: 15 weken. Je mag dan geen enkele beroepsuitoefening uitoefenen.
• moederschapscheques: helpsters of meewerkende echtgenoten krijgen dienstencheques voor huishoudelijke arbeid te laten verrichten, kun je niet inbrengen maar wordt je niet op belast
• adoptieverlof: hangt af of het kind jonger of ouder is dan 3 jaar; geen beroepsactiviteit uitoefenen tijdens adoptieverlof
• palliatief verlof: partner krijgt verlof om te zorgen voor palliatief kind of partner of samenwonende
• rust en overlevingspensioen (voorwaardelijk pensioen): wordt overgeleverd aan helper of echtgenoot