Contractuele aansprakelijkheid Flashcards

1
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: definitie en soorten

A

Definitie: de aansprakelijkheid die voortvloeit uit een overeenkomst

Soorten:
A. niet-toerekenbare niet-nakoming
B. toerekenbare niet-nakoming

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: A. Niet-toerekenbare niet-nakoming

A
  • Artikel 1147-1148 BW:

Wettelijke basis:

Artikel 1147: De schuldenaar wordt, indien daartoe grond betont veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding, hetzij wegens niet uitvoerring van de verbintenis, hetzij wegens vertraging in de uitvoering, wanneer hij niet bewijst dat het niet-nakomen het gevolg is van een vreemde oorzaak die hem niet kan worden toegerekend, en hoewel er zijnerzijds geen kwade trouw is.

Artikel 1148: Geen schadevergoeding is verschuldigd, wanneer de schuldenaar door overmacht of toeval verhinderd is geworden datgene te geven of te doen waartoe hij verbonden was.

  • Er is sprake van een vreemde oorzaak wanneer zich een gebeurtenis of omstandigheid voordoet:
  • die vreemd is aan de wil van de schuldenaar
  • onoverkomelijk
  • die onvoorzienbaar was bij de contractsluiting
  • het maakt de prestatie volstrekt onmogelijk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: A. Niet-toerekenbare niet-nakoming: Voorwaarde

A
  • geen toepassing van de ‘imprevisieleer’: Die leer houdt voor dat de rechter het contract mag aanpassen of ontbinden, wanneer de uitvoering ervan veel moeilijker of duurder is geworden (maar niet onmogelijk) door belangrijke en onvoorzienbare wijzigingen in de omstandigheden.
  • bewijs ‘vreemde oorzaak’: SA: Moet geleverd worden door de in gebreke blijvende schuldenaar. Als de schuldenaar slaagt in zijn bewijs, zal hij bevrijd zijn van zijn plicht tot nakoming van de verbintenis.
  • Aanvullende recht: ‘overmachtsclausules’: De regels in verband met vreemde oorzaak zijn van aanvullend recht tenzij een bijzondere wet anders bepaalt. De partijen kunnen er dus in principe in hun contracten van afwijken. Ze kunnen de toepassingsgevallen van vreemde oorzaak beperken of verruimen.

Clausules die een regeling uitwerken voor het geval er sprake is van vreemde oorzaak noemt men ‘overmachtsclausules’.

  • Caveat: consumentenrecht:
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: definitie

A

Wanneer een schuldenaar zijn verbintenissen helemaal niet, onvolledig, gebrekkig of laattijdig uitvoert, zonder dat dit aan een vreemde oorzaak te wijten is, is er sprake van een contractuele fout (of contractuele tekortkoming of contractuele wanprestatie of contractbreuk).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: criterium: contractuele fout

A
  • contractuele fout: foutencriterium
  • Belangrijk is dat zelfs de lichtste fout al een contractuele tekortkoming uitmaakt. De maatstaf om te kijken of er een fout begaan werd, is die van abstracte goede huisvader die weliswaar in dezelfde concrete omstandigheden wordt geplaatst.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: ook voor hulppersonen en hulpmaterialen

A

Algemeen wordt aangenomen dat een contractant niet alleen contractueel aansprakelijk is voor de schade die hij zelf veroorzaakt heeft door het contract niet zorgvuldig na te leven, maar dat hij ook aansprakelijk is voor de schade die veroorzaakt wordt door de hulppersonen die hij inschakelt en de zaken die hij gebruikt voor de nakoming van de overeenkomst.

Voorbeeld: Een bouwheer heeft een aannemingscontract gesloten met een aannemer. De aannemer schakelt een onderaannemer in om de funderingen te zetten. Naderhand blijkt dat er een stabiliteitsprobleem is met het gebouw ten gevolge van een fout in de funderingen. De fout van de onderaannemer is toerekenbaar aan de hoofdaannemer. De bouwheer zal de hoofdaannemer kunnen aanspreken voor deze fout.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Bewijslast

A

Bewijslast: SE: De bewijslast voor de contractuele wanprestatie ligt bij de schuldeiser. Die moet meer bepaald aantonen:

  1. Dat er sprake is van toerekenbare tekortkoming aan een contractuele verbintenis.

Wanneer het gaat om een resultaatsverbintenis is dat bewijs vrij eenvoudig te leveren. Bij een inspanningsverbintenis is de op de schuldeiser berustende bewijslast zwaarder.

  1. Omvang schade: Welke schade hij geleden heeft door de wanprestatie van zijn wederpartij:
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE

A
  1. Ingebrekestelling
  2. De niet-uitvoeringsexceptie en het retentierecht:
  3. Remedies bij niet-nakoming:

a. de gedwongen uitvoering:
* uitvoering in natura door de SA

  • uitvoering in natura door de SE of een derde, op kosten van de SA:
  • uitvoering bij equivalent: een vervangende schadevergoeding

b. de ontbinding:
* de gerechtelijke ontbinding

  • de eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding
  • het uitdrukkelijk ontbindend beding
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 1. Ingebrekestelling:

  • Definitie
  • Principiële voorafgaande plicht
  • Duidelijk en ondubbelzinnig
  • Zelfs bij toepassing contractuele clausules
  • Wel mogelijkheid tot ‘dagvaardingsaanmaning’
  • Uitzondering op principiële plicht:
  • soorten
  • caveat
A
  • Definitie: Bij een niet-nakoming van een overeenkomst moet de schuldenaar in de meeste gevallen eerst geldig in gebreke worden gesteld.
  • Principiële voorafgaande plicht:
    Wie gerechtelijke stappen wil ondernemen om de nakoming van een overeenkomst af te dwingen, moet in principe altijd éérst zijn dekcontractant in gebreke gesteld hebben.
  • Duidelijk en ondubbelzinnig:
    Pas wanneer de schuldenaar duidelijk en ondubbelzinnig in gebreke gesteld werd, zal de schuldeiser in een latere fase een uitvoerbaar titel ten aanzijn van zijn schuldenaar kunnen bekomen, om tot de gedwongen uitvoering te kunnen overgaan.
  • Zelfs bij toepassing contractuele clausules: Ook wie zich wil beroepen op bepaalde contractuele clausules bv. de toepassing van een schadebeding of een uitdrukkelijk ontbindend beding moet in principe eerst zijn schuldenaar in gebreke stellen.
  • Wel mogelijkheid van ‘dagvaardingsaanmaning’:
    Eventueel in dringende zaken, kan gewerkt worden met een aanmaning-dagvaarding dwz een dagvaarding voor het gerecht die tezelfdertijd dient als ingebrekestelling.
  • Uitzonderingen op principiële plicht:
  • Soorten:
  1. Wettelijke uitzonderingen: Soms bepaald de wetgever dat de ingebrekestelling niet nodig is.
    bv. arbeidsovereenkomstenwet
  2. Contractuele afwijkingen: De vereiste van voorafgaande ingebrekestelling is niet van openbare orde: partijen kunnen er contractueel van afwijken
  3. Situationele uitzonderingen: Een voorafgaande ingebrekestelling is evenmin nodig in een aantal specifieke situaties:
    bv.

a. indien zij onverenigbaar is met het voorwerp of de aard van de overeenkomst of de bedoeling van de partijen bv. als de schuldenaar de verbintenis tot nalaten schendt
b. indien het voorwerp van de verbintenis niet meer kan worden nagekomen
c. indien de schuldenaar duidelijk te kennen gegeven heeft dat hij zijn verbintenis niet kan of wil nakomen

  • Caveat: In gevallen waar een ingebrekestelling niet verplicht is, is het veelal toch nuttig om een ingebrekestelling te sturen. Bij een stilzwijgen van de schuldenaar kan dit het dossier van de schuldeiser versterken.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 1. Ingebrekestelling:

  • vormvereisten
  • keuzemogelijkheid advocaat, deurwaarder, incassobureau
  • tijdstip
  • gevolgen
A
  • vormvereisten:
    De ingebrekestelling is aan weinig vormvoorschriften gebonden. Dit is elke akte die een sommatie bevat waaruit de schuldenaar noodzakelijk heeft moeten opmaken dat hij in gebreke werd gesteld zijn verbintenis na te komen.

> klaar en duidelijk melden dat er verondersteld wordt een verbintenis na te komen
titel zoals ingebrekestelling, herinnering, aanmaning of rappel

  • keuzemogelijkheid advocaat, deurwaarder, incassobureau: je kan het zelf opstellen of door een incassobureau, advocaat of gerechtsdeurwaarder; deze laatste hebben een verjaringsstuitende werking van 1 jaar
  • tijdstip: De ingebrekestelling gebeurt normaal op het ogenblik dat de termijn voor uitvoering van de verbintenis verstreken is, maar kan ook al voordien ‘anticipatief’ gebeuren.
  • gevolgen:
    > de partij die in gebreke is, is moratoire schadevergoeding en/of moratoire intresten verschuldigd
    > de ingebrekestelling verplaatst het risico voor het toevallig tenietgaan van de verkochte maar nog niet geleverde zaak van de koper naar de verkoper
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 2. De niet-uitvoeringsexceptie en het retentierecht: A) De ENAC

  • Definitie
  • Buitengerechtelijk verweermiddel
  • Voowaarden:
    *bewijs
    *goede trouw:
    >inhoud
    >belang volgorde prestaties
A
  • Definitie: In bepaalde gevallen kan de schuldeiser via een beroep op de exceptie van niet-uitvoering of op een retentierecht zijn schuldenaar enigszins onder druk zetten en proberen bewegen tot uitvoering.
  • Buitengerechtelijk verweermiddel: De niet-uitvoeringsexceptie is een verweermiddel dat kan worden ingeroepen tegen een schuldeiser die de uitvoering (in natura of bij equivalent) of de ontbinding van een overeenkomst vordert terwijl deze schuldeiser zelf zijn eigen verbintenissen nog niet geheel heeft uitgevoerd.

Er is geen voorafgaande tussenkomst van de rechter vereist om de niet-uitvoeringsexceptie te kunnen inroepen.

  • Voorwaarden:

> de niet-uitvoeringsexceptie is slechts mogelijk bij wederkerige contracten

  • bewijs: een partij die zich op de niet-uitvoeringsexceptie beroept, moet kunnen aantonen dat haar medecontractant in gebreke is om zijn verbintenis na te komen (bv door aan te tonen dat de wederpartij al in gebreke is gesteld)

De tekortkoming van de medecontractant mag niet het gevolg zijn van overmacht. Het moet gaan om een contractuele wanprestatie die toerekenbaar is aan de medecontractant.

  • goede trouw: Een partij die zich op de niet-uitvoeringsexceptie beroep, moet zelf te goeder trouw zijn. Zij mag niet zelf aan de basis liggen van de niet-nakoming van de verbintenis door de wederpartij.
  • belang volgorde prestaties:
    Het is in dit verband belangrijk uit te maken wie volgens de overeenkomst eerst moest presteren. De partij die eerst moest presteren, kan de uitvoering van haar verbintenis niet schorsen om reden dat haar medecontractant nog niet gepresteerd heeft.

Bv. een partij kan haar betalingsverplichting niet schorsen in afwachting van de levering van een goed door haar medecontractant, wanneer zij, op basis van de overeenkomst, zelf eerst moest betalen alvorens haar medecontractant tot levering moest overgaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 2. De niet-uitvoeringsexceptie en het retentierecht: B) Het retentierecht

  • Definitie:
    > verband
    > echter: contractuele clausules mogelijk
A
  • Definitie: Het retentierecht verleent aan de schuldeiser het recht om het afgeven van een goed dat hem door zijn schuldenaar werd overhandigd of dat bestemd is voor zijn schuldenaar, op te schorten zolang zijn schuldvordering die verband houdt met dat goed niet is voldaan.

> Verband: De persoon die het retentierecht uitoefent is de ‘retentor’. Het retentierecht veronderstelt een verband tussen de schuldvordering van de retentor en de zaak die hij achterhoudt.

bv. een vervoerder kan de vervoerde koopwaar bij zich houden zolang de vrachtprijs niet is betaald.

> Echter: contractuele clausules mogelijk: geen dwingend recht: kunnen er vanaf wijken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming

  • overzicht
  • buitengerechtelijke varianten:
    > Caveat

a. gedwongen uitvoering
* uitvoering in natura door de SA:

Als de schuldenaar ook na de ingebrekestelling niet de gewenste acties onderneemt, zal de schuldeiser in de regel een gerechtelijke procedure moeten opstarten. Op die manier kan hij bijvoorbeeld proberen de gedwongen uitvoering in natura van de verbintenis te bekomen.

  • uitvoering in natura door de SE of een derde, op kosten van de SA:

Wanneer de schuldenaar duidelijk niet van plan is of niet bij machte is om zijn verbintenissen naar behoren na te komen, voorziet artikel 1144 BW de mogelijkheid voor de schuldeiser om op kosten van de in gebreke blijvende schuldenaar de verbintenis van de schuldenaar zelf uit te voeren of door een derde te laten uitvoeren.

! De schuldeiser kan dit niet zomaar eenzijdig beslissen !
=> Hij moet zich daarvoor laten machtigen door een rechter .

  • uitvoering bij equivalent: een vervangende schadevergoeding:

Voorbeeld:
De traiteur die het buffet voor een feest zou verzorgen, is nooit komen opdagen. Een advocaat krijgt van zijn cliënt de vraag om verzet aan te tekenen tegen diens veroordeling, maar de advocaat vergeet om tijdig het nodige te doen.

De uitvoering in natura is niet langer aangewezen, de rechter zal noodgedwongen uitwijken naar een uitvoering in equivalent (meestal betaling van geldsom). Wanneer de schuldenaar de schadevergoeding niet betaald, dan zal de rechter hem veroordelen tot een uitvoering in natura (de betaling van overeengekomen som, verhoogd met de wettelijke intresten vanaf de ingebrekestelling).

b. ontbinding:
* de gerechtelijke ontbinding:

Artikel 1184: schrijft voor dat de ontbinding in rechte moet worden gevorderd. Wanneer een wederkerige overeenkomst niet wordt nageleefd, kan de wederpartij aan de rechter vragen om de overeenkomst te ontbinden wegens wanprestatie.

Het is een sanctie die door een rechter moet worden uitgesproken. De rechter zal daarbij nagaan of de ingebreken blijvende partij vooraf op een geldige manier in gebreke is gesteld. De ontbinding zal ook enkel uitgesproken worden wanneer hij van oordeel is dat de ingeroepen contractbreuk voldoende ernstig is.

  • de eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding:

Voor de schuldeiser die geconfronteerd wordt met een voldoende zwaarwichtige wanprestatie van een schuldenaar in een wederkerige rechtsverhouding kan een rechtelijke beslissing inzake een vordering tot ontbinding te lang op zich laten wachten. Schuldeisers hebben daardoor geregeld de neiging zich eenzijdig op de ontbinding wegens zwaarwichtige wanprestatie te beroepen. Zij doen dat op eigen gezag en op eigen risico. Een belangrijk deel van de lagere rechtspraak en van de rechtsleer aanvaardt inmiddels dat dit onder voorwaarden kan.

  • het uitdrukkelijk ontbindend beding:

Artikel 1184 BW is niet van openbare orde. Contractpartijen kunnen dus in hun overeenkomst een eigen regeling afspreken ivm de ontbinding.

Men kan bv. het keuzerecht beperken of uitwerken in welke gevallen de overeenkomst zoal ontbonden kan worden.

Men kan ook opnemen dat het in bepaalde gevallen buitengerechtelijk kan ontbonden worden.

A
  • Overzicht:

Een schuldeiser die geconfronteerd wordt met een schuldenaar die zijn verbintenis niet nakomt, heeft verschillende actiemogelijkheden:

x. vriendelijke herinnering / formele ingebrekestelling (zie hiervoor)

Bij wederkerige overeenkomsten:

x. uitvoering van eigen verbintenissen tijdelijk opschorten = niet uitvoeringsexceptie
x. bepaalde goederen van de schuldenaar achterhouden = retentierecht (zie hiervoor)

Blijft de gewenste actie uit dan kan men een gerechtelijke actie ondergaan, die kan leiden tot:

(i) De gedwongen uitvoering, met 3 subvarianten
(ii) De ontbinding (enkel voor wederkerige overeenkomsten)

Ingebrekestelling niet-uitvoeringsexceptie retentierecht:
a. buitengerechtelijke oplossing
b. beroep op rechter
Indien beroep op rechter:
a. vordering tot gedwongen uitvoering
b. vordering tot ontbinding (bij wederkerige ov.)
Indien vordering tot gedwongen uitvoering:
a. uitvoering in natura
b. uitvoering bij equivalent (vervangende schadevergoeding)
Indien uitvoering in natura:
a. door schuldenaar zelf
b. door een derde op kosten van de schuldenaar

  • buitengerechtelijke varianten:
    de schuldeisers kunnen op eigen initiatief de schuldenaar laten vervangen door een derde of de ontbinding van de overeenkomst inroepen
    > Caveat: => niet zonder risico want indien er discussie ontstaat kan de rechter achteraf nog nagaan om te zien of alles correct gebeurt is.
  • Oplossing via gerechtelijke weg:
    a) gedwongen uitvoering met 3 subvarianten:

a. de uitvoering in natura door de schuldenaar zelf
b. de uitvoering in natura door een derde op kosten van de schuldenaar
c. de uitvoering bij equivalent

b) de ontbinding:

Artikel 1184: schrijft voor dat de ontbinding in rechte moet worden gevorderd. Wanneer een wederkerige overeenkomst niet wordt nageleefd, kan de wederpartij aan de rechter vragen om de overeenkomst te ontbinden wegens wanprestatie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering:

a.1.) voorkeur voor uitvoering in natura door de SA:
>steeds een recht voor SA en SE
>Bijkomende actiemiddelen:
(i) Verbintenis tot betaling geldsom: bewarend beslag:
-zekere, vaststaande en opeisbare vordering
-spoedeisend

(ii) Verbintenis tot het verlaten van een OG: uitdrijving
(iii) Verbintenis tot het geven van toestemming: rechter
(iv) Verbintenis tot het geven van toestemming: rechter
(v) Verbintenis tot een andere prestatie dan de betaling geldsom
(vi) Procedures in KG
(vi) Veroordeling tot betaling bijkomende SV

A

a) de gedwongen uitvoering:
a. 1.) voorkeur voor uitvoering in natura door de SA:

De rechter heeft steeds een voorkeur voor de uitvoering in natura door de schuldenaar zelf. Pas als dit niet mogelijk is zal hij vragen voor de uitvoering door een derde of voor een schadevergoeding.

> steeds een recht voor SA en SE: De schuldenaar mag de uitvoering in natura aanbieden. Zolang deze mogelijk is, moet de schuldeiser op dat principe ingaan.

> Bijkomende actiemiddelen:

(i) Verbintenis tot betaling geldsom: bewarend beslag: - De schuldeiser kan zijn vordering proberen veilig te stellen door het leggen van bewarend beslag (op roerend, onroerend goed of onder derden).
- zekere, vaststaande en opeisbare vordering: Bewarend beslag verondersteld een opeisbare vordering.
- spoedeisenheid: Na het verkrijgen van een uitvoerbare titel veranderd het bewarend beslag in uitvoerend beslag.
(ii) Verbintenis tot het verlaten van een Onroerend goed: uitdrijving: - De schuldeiser kan een rechterlijke machtiging vragen om de schuldenaar uit te drijven (met behulp van een gerechtsdeurwaarder en openbare macht)

(iii) Verbintenis tot het geven van toestemming: rechter:
- Indien de schuldenaar zijn toestemming niet wil geven kan de rechter zijn toestemming in de plaats stellen.

(iv) Verbintenis tot een andere prestatie dan de betaling geldsom: - Een veroordeling tot uitvoering in natura kan kracht bijgezet worden door een veroordeling tot betaling van een dwangsom (per overtreding of per dag).
(v) Procedures in KG: Uitvoering in natura wordt ook ondersteund door procedures in kortgeding waarbij de schuldeiser die geconfronteerd wordt met een wanprestatie, van de schuldenaar dringende en voorlopige maatregelen kan vorderen.
(vi) Veroordeling tot betaling bijkomende schadevergoeding: De bijkomende schadevergoeding moet de bijkomende schade compenseren.
bv. bv. Na de beëindiging van een arbeidsovereenkomst bezorgt een voormalige werknemer zijn bedrijfsvoertuig niet terug aan zijn voormalige werkgever. Bv. schadevergoeding van € 200 / dag te laat + € 50 gebruiksderving per dag.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering:

a.2.) Mogelijkheid tot uitvoering door de schuldenaar of een derde, op kosten van de schuldenaar:
> geen eenzijdige mogelijkheid
> controle rechter:
-> uitstel mogelijk mits twee voorwaarden
> contractuele afwijkingen
> maar zelfs zonder contractuele afwijkingen mogelijk, doch op eigen risico
-> controle rechter
> Kan gepaard gaan met bijkomende schadevergoeding

A

a.2.) Mogelijkheid tot uitvoering door de schuldenaar of een derde, op kosten van de schuldenaar:

Wettelijke basis: Artikel 1144 BW: De schuldeiser kan ook, ingeval de verbintenis niet ten uitvoer wordt gebracht, gemachtigd worden om zelf de verbintenis te doen uitvoeren op kosten van de schuldenaar.

> geen eenzijdige mogelijkheid:

! De schuldeiser kan dit niet zomaar eenzijdig beslissen !
=> Hij moet zich daarvoor laten machtigen door een rechter .

> controle rechter: Vooraleer de rechter zijn toelating geeft zal hij controleren:

a. Of het duidelijk is dat de schuldenaar zelf niet bereid is of in staat is de uitvoering in natura van zijn verbintenis te volbrengen.
b. Of de niet-nakoming toerekenbaar is aan de schuldenaar.

    -> uitstel mogelijk: Als de rechter denkt dat de schuldenaar nog wil en kan uitvoeren dan kan hij eerst nog uitstel geven. 

> contractuele afwijkingen: Artikel 1144 BW is niet van openbare orde. Partijen kunnen er dus van afwijken en zelf een eigen regeling uitwerken die in een buitengerechtelijke vervanging van de schuldenaar voorziet.

> maar zelfs zonder contractuele afwijkingen mogelijk, doch op eigen risico:

Wanneer dergelijke regeling niet getroffen is, wordt er ook aanvaard dat de schuldeiser onder omstandigheden en op eigen risico kan vooruitlopen op de toepassing van artikel 1144 BW door de verbintenis op eigen initiatief, zonder voorafgaande wettelijke machtiging, al te laten uitvoeren door een derde.

    -> controle rechter Om zicht te houden op de bindende kracht van overeenkomsten wordt er door rechters een strenge controle uitgeoefend op de toepassing ervan:
  1. Er moet een toestand van hoogdringendheid zijn
  2. De schuldenaar ontving een nauwkeurig omschreven ingebrekestelling
  3. De stand van de werken waaruit de wanprestatie blijkt is duidelijk vastgesteld (bv. door een door de rechter aangestelde gerechtsdeskundige)
  4. Er moet een onmiddellijke vervanging gebeuren conform de bewoordingen van de ingebrekestelling.

> Kan gepaard gaan met bijkomende schadevergoeding: Ook de vervanging van de schuldenaar door een derde kan gepaard gaan met een veroordeling tot betaling van een bijkomende of aanvullende schadevergoeding. De bijkomende schadevergoeding moet ervoor zorgen dat de schuldeiser volledig in dezelfde positie geplaatst wordt als diegene waarin hij zich zou bevinden bij een correcte en tijdige uitvoering van de overeenkomst.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering:

a.3.) Uitvoering bij equivalent:

  • Mogelijkheden
  • Omvang:
    > complex
    > principe: volledige vergoeding van de schade
    > ruime invulling
    > dubbele rem door art. 1150-1151 BW
    > Kan gepaard gaan met bijkomende SC
    > Schadebedingen zijn mogelijk
A

a.3.) Uitvoering bij equivalent:
In een aantal gevallen is de uitvoering in natura niet meer mogelijk of wenselijk. De schuldeiser zal dan op een andere manier genoegdoening moeten krijgen. Dit is bv. het geval bij:

  • Mogelijkheden:
  1. Wnr de uitvoering in natura materieel onmogelijk geworden is bv. door het verstrijken van de termijn of omdat de verbintenis een specifieke zaak betrof die vernield is
  2. Wnr alle drukkingsmiddelen niet helpen en duidelijk is dat de schuldenaar de verbintenis niet zal uitvoeren
  3. Wnr het vorderen van de uitvoering in natura zou neerkomen op rechtsmisbruik

Voorbeeld:
De traiteur die het buffet voor een feest zou verzorgen, is nooit komen opdagen. Een advocaat krijgt van zijn cliënt de vraag om verzet aan te tekenen tegen diens veroordeling, maar de advocaat vergeet om tijdig het nodige te doen.

De uitvoering in natura is niet langer aangewezen, de rechter zal noodgedwongen uitwijken naar een uitvoering in equivalent (meestal betaling van geldsom). Wanneer de schuldenaar de schadevergoeding niet betaald, dan zal de rechter hem veroordelen tot een uitvoering in natura (de betaling van overeengekomen som, verhoogd met de wettelijke intresten vanaf de ingebrekestelling).

  • Omvang:
    > Complex: De rechter maakt een vergelijking tussen de denkbeeldige situatie waarin de schuldeiser zich bevonden zou hebben wanneer de schuldenaar zijn verbintenissen correct zou hebben uitgevoerd en de reële situatie waarin de schuldeiser zich bevindt nu schuldenaar zijn verbintenissen niet of slechts gedeeltelijk uitgevoerd heeft. 
    
    > Principe: volledige vergoeding van de schade: > ruime invulling: 

De schadevergoeding moet zowel geleden verlies als gederfde winst dekken. Elke rechtmatige schade, zelfs al vloeit deze maar indirect voort uit de wanprestatie, komt voor vergoeding in aanmerking.

bv. kosten die een partij gemaakt heeft om verdere schade te vermijden kunnen worden doorgerekend aan de in gebreke gebleven medecontractant

  > Dubbele rem: 
  • de schadevergoedingsplicht blijft steeds beperkt tot de schade die een onmiddellijk en rechtstreeks gevolg is van het foutieve niet-uitvoeren van de overeenkomst (zonder de wanprestatie zou de schade zich nooit voorgedaan hebben)> Kan gepaard gaan met bijkomende schadevergoeding:
  • in principe komt alleen de schade die was voorzien of die men kon voorzien bij het sluiten van het contract, voor vergoeding in aanmerking. Artikel 1150 BW maakt daarbij wel een uitzondering voor een schuldenaar die ter kwader trouw zijn contractuele verbintenissen heeft geschonden. Een schuldenaar die bewust zijn contractuele verbintenissen naast zich legt, zal ook aangesproken kunnen worden om niet voorzienbare schade te vergoeden.
      > Schadebedingen zijn mogelijk: 

De mogelijkheid voor partijen om schadebedingen op te nemen in de overeenkomst. Namelijk geen dwingend recht, de partijen zijn dus zelf vrij om in hun contract reeds een forfaitaire vergoeding af te spreken die verschuldigd zal zijn bij het niet-nakomen van het contract.

17
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering: b) de ontbinding:

> definitie
gevolgen
kan gepaard gaan met bijkomende SV
soorten

A

> definitie:

De ontbinding is een wijze van beëindiging van een wederkerige overeenkomst ingevolge een zwaarwichtige wanprestatie van één van de contactpartijen.

De ontbinding is dus een sanctie ten aanzien van een partij die op ernstige wijze tekort komt bij de uitvoering van haar verbintenissen uit wederkerige overeenkomst. De ontbinding wordt dan ook uitgesproken ten nadele van de in gebreke gebleven partij.

Deze term moet onderscheiden worden van de andere vormen van beëindiging van de overeenkomst (nietigheid, herroeping, opzegging, …).

> gevolgen: De partijen worden van hun verbintenissen bevrijd.

Een kenmerk dat de ontbinding met de nietigverklaring gemeenschappelijk heeft is dat zij in principe ex tunc uitwerking heeft. Zij heeft dus terugwerkende kracht tot aan het ogenblik van de contractsluiting. Verliest de bindende kracht over de toekomst en het verleden.

Beide partijen hebben dus een wederzijdse restitutieverplichting. Bij contracten met opeenvolgende prestaties is het echter onmogelijk om wat al gepresteerd werd terug te geven. In die gevallen kan ervoor geopteerd worden om de ontbinding ex nunc uit te spreken.

> Kan gepaard gaan met een bijkomende schadevergoeding

> Soorten:

a. gerechtelijke ontbinding
b. eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding
c. uitdrukkelijk ontbindend beding

18
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering: b) de ontbinding: soorten: a. gerechtelijke ontbinding

A

Artikel 1184: schrijft voor dat de ontbinding in rechte moet worden gevorderd. Wanneer een wederkerige overeenkomst niet wordt nageleefd, kan de wederpartij aan de rechter vragen om de overeenkomst te ontbinden wegens wanprestatie.

19
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering: b) de ontbinding: soorten: b. eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding

A

Voor de schuldeiser die geconfronteerd wordt met een voldoende zwaarwichtige wanprestatie van een schuldenaar in een wederkerige rechtsverhouding kan een rechtelijke beslissing inzake een vordering tot ontbinding te lang op zich laten wachten. Schuldeisers hebben daardoor geregeld de neiging zich eenzijdig op de ontbinding wegens zwaarwichtige wanprestatie te beroepen. Zij doen dat op eigen gezag en op eigen risico. Een belangrijk deel van de lagere rechtspraak en van de rechtsleer aanvaardt inmiddels dat dit onder voorwaarden kan.

20
Q

Inleiding: contractuele aansprakelijkheid: soorten: B. De toerekenbare niet-nakoming: Stappenplan voor SE: 3. Remedies bij niet-nakoming: a. De gedwongen uitvoering: b) de ontbinding: soorten: c. uitdrukkelijk ontbindend beding

A

Artikel 1184 BW is niet van openbare orde. Contractpartijen kunnen dus in hun overeenkomst een eigen regeling afspreken ivm de ontbinding.

Men kan bv. het keuzerecht beperken of uitwerken in welke gevallen de overeenkomst zoal ontbonden kan worden.

Men kan ook opnemen dat het in bepaalde gevallen buitengerechtelijk kan ontbonden worden.