Contractuele aansprakelijkheid deel 2 Flashcards
Contractuele aansprakelijkheid deel 2: contractuele clausules:
- Aanvullend recht => clausules ivm contractuele aansprakelijkheid:
a. exoneratiebeding
b. schadebeding
c. interestbeding
a. exoneratiebeding: clausules die de contractuele aansprakelijkheid bespreken of uitsluiten
b. schadebeding: clausules waarin voorafgaandelijk bepaald is welke schadevergoeding verschuldigd zal zijn in geval van niet-nakoming
c. interestbeding: clausules met betrekking tot de verschuldigde intrestvoet in geval van niet-nakoming interestbedingen
Contractuele aansprakelijkheid deel 2: contractuele clausules: a. exoneratiebeding
- synoniem
- zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid
- mits aanvaarding, principieel geldig
- mits inachtname grenzen
- restrictieve uitlegging:
> geen uitholling verbintenis
> artikel 1162 BW - nooit voor eigen bedrieglijke fout of opzet, wel eigen zware fouten
syn. = bevrijdingsbeding
Is een contractueel beding waarin een partij zich geheel of gedeeltelijk ontdoet van haar aansprakelijkheid.
- zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid:
Door middel van een exoneratiebeding kan men de eigen aansprakelijkheid in geval van niet-nakoming volledig uitsluiten of beperken (bv. tot een bepaald bedrag of bepaalde situaties). Een exoneratiebeding kan zowel betrekking hebben op contractuele als op buitencontractuele aansprakelijkheid.
bv. Een verkoper kan in een verkoopovereenkomst van een terrein de volgende clausule inlassen: ‘Het goed wordt verkocht, afgeleverd en overgedragen in de staat waarin het zich heden bevindt, welke de kopers verklaren goed te kennen, met alle voorrechten eraan verbonden, maar zonder waarborg betreffende verborgen gebreken’.
* mits aanvaarding: principieel geldig: Rechter kan bij discussie nagaan of het exoneratiebeding werd aanvaard door tegenpartij
* mits inachtname grenzen: Mag niet ingaan tegen openbare orde, goede zeden of andere wetsbepalingen
bv. De wet marktpraktijken voorziet speciale regels voor contracten tussen onderneming en consument. In de zogenaamde ‘zwarte lijst’ van verboden clausules worden verschillende types van exoneratiebedingen ongeoorloofd verklaard.
bv. Architecten en aannemers kunnen zich niet ontdoen van hun tienjarige aansprakelijkheid die bepaald is in de openbare orde.
- restrictieve uitlegging:
- geen uitholling verbintenis: Exoneratiebedingen zijn ongeldig indien zij elke betekenis ontnemen aan de verbintenis. Een exoneratiebeding mag geen middel zijn om het voorwerp van de eigen verbintenissen volledig uit te hollen of teniet te doen.
- artikel 1162 BW
- nooit voor eigen bedrieglijke fout of opzet, wel eigen zware fouten:
Een schuldenaar kan zich niet op een exoneratiebeding beroepen om zich te bevrijden van zijn aansprakelijkheid wegens zijn persoonlijke bedrieglijke of opzettelijke fout bv. bv. Wanneer de verkoper van het terrein uit het vorige voorbeeld bij het sluiten van het contract opzettelijk verzwijgt dat er jarenlange giftige producten opgeslagen werden op dat terrein, dan verliest het exoneratiebeding zijn geldigheid.
- De schuldenaar kan zich wel geldig bevrijden van aansprakelijkheid ten aanzien van bedrieglijke of opzettelijke fouten van anderen (aangestelden en uitvoeringsagenten). Hij kan zich ook geldig bevrijden van eigen zware fouten.
Contractuele aansprakelijkheid deel 2: contractuele clausules: b. schadebeding:
- art. 1149-1152 BW: aanvullend recht
*nut: geen bewijs schade meer vereist - verschil met opzegbeding
- principieel geldig, mits aanvaarding:
> en mits geen private straf
> zoniet: (ambtshalve) matigingsbevoegdheid rechter (art. 1231 BW)
Een schadebeding is een contractueel beding waarin de partijen vooraf en op forfaitaire wijze het bedrag van de schadevergoeding vastleggen dat een van hen bij de in dat beding omschreven contractuele wanprestatie aan de andere moet betalen.
- art. 1149-1152 BW: aanvullend recht
- nut: geen bewijs schade meer vereist: De schuldeiser moet in geval van contractuele wanprestatie van zijn wederpartij het bestaan en de omvang van de daardoor veroorzaakte schade niet meer bewijzen.
bv. Bij gebrek aan betaling binnen de vervaltermijn van één of meerdere facturen hebben wij van rechtswege en zonder ingebrekestelling recht op de betaling van moratoire intresten aan een conventionele intrestvoet van 10% per jaar of, zo deze hoger zou zijn, aan de intrestvoet voorzien in artikel 5 van de Belgische wet van 2 augustus 2002 op bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties, vanaf de datum van opeisbaarheid van iedere factuur tot op de datum van volledige betaling en recht op de betaling van een forfaitaire schadevergoeding van 10% van het openstaande bedrag met vergoeding van gerechtskosten (inclusief rechtsplegingsvergoeding) ingeval een gerechtelijke invorderingsprocedure dient gevoerd te worden. - verschil met opzegbeding: Wanneer een contract een forfaitair bedrag bepaalt dat verschuldigd is als een partij de overeenkomst vroegtijdig wil beëindigen dan gaat het om een opzegbeding. Een opzegbeding creëert de mogelijkheid om een overeenkomst te beëindigen los van enige wanprestatie. De rechter heeft niet de mogelijkheid om opzegbedingen te matigen.
Een schadebeding begroot in geval van wanprestatie de schade. De rechter kan schadebeding matigen wanneer zij niet in verhouding staat tot de schade die een contractpartij kan lijden door contractuele wanprestatie.
- principieel geldig, mits aanvaarding:
> en mits geen private straf: De in contract afgesproken forfaitaire schadevergoeding moet in verhouding staan tot de schade die daadwerkelijk te verwachten is wanneer het contract geschonden wordt.> zoniet: (ambtshalve) matigingsbevoegdheid rechter (art. 1231 BW) : De rechter kan, ambtshalve of op verzoek van de schuldenaar, de straf die bestaat in het betalen van een bepaalde geldsom verminderen, wanneer die som kennelijk het bedrag te boven gaat dat de partijen konden vaststellen om de schade wegens de niet-uitvoering van de overeenkomst te vergoeden. In geval van herziening kan de rechter de schuldenaar niet veroordelen tot een kleinere geldsom dan bij gebrek aan strafbeding verschuldigd zou zijn geweest.
Contractuele aansprakelijkheid deel 2: contractuele clausules: c. interestbeding
- 1153 BW: aanvullend recht
- principieel geldig, mits aanvaarding
- matigingsbevoegdheid rechter
- bijzondere wetgeving
Wanneer een debiteur een geldsom moet betalen en dit niet of laattijdig doet, is hij volgens artikel 1153 BW vanaf de datum van ingebrekestelling moratoire intresten verschuldigd aan de wettelijke intrestvoet.
- 1153 BW: aanvullend recht: Inzake verbintenissen die alleen betrekking hebben op het betalen van een bepaalde geldsom, bestaat de schadevergoeding wegens vertraging in de uitvoering nooit in iets anders dan in de wettelijke intrest, behoudens de bij wet gestelde uitzonderingen. Die schadevergoeding is verschuldigd zonder dat de schuldeiser enig verlies hoeft te bewijzen. Zij is verschuldigd te rekenen van de dag der aanmaning tot betaling, behalve in geval de wet van rechtswege doet lopen. Indien er opzet van de schuldenaar is, kan de schadevergoeding de wettelijke intrest te boven gaan.
- principieel geldig, mits aanvaarding
- matigingsbevoegdheid rechter:
Partijen van artikel 1153 BW afwijken. Zij kunnen in een interestbeding een andere (hogere of lagere) intrestvoet overeenkomen of het tijdstip vanaf wanneer de intresten verschuldigd zijn wijzigen (bv. een ingebrekestelling verplicht of niet verplicht maken).
De rechter heeft echter wel steeds een matigingsbevoegdheid.
- bijzondere wetgeving:
=> bijzondere regeling voor handelstransacties tussen ondernemingen en voor bepaalde handelsacties tussen ondernemingen en overheidsinstanties. De wet wijkt op verschillende punten af, in het voordeel van de schuldeiser. De verplichting tot ingebrekestelling opdat de intresten zouden beginnen lopen wordt immers uitgesloten en de intrestvoet is merkelijk hoger.
Artikel 5:
Indien de schuldeiser zijn contractuele en wettelijke verplichtingen heeft vervuld en het verschuldigde bedrag niet op tijd heeft ontvangen, heeft hij vanaf de daaropvolgende dag, van rechtswege en zonder ingebrekestelling, recht op betaling van een intrest, behalve indien de schuldenaar bewijst dat hij niet verantwoordelijk is voor de vertraging. Indien de partijen niet anders zijn overeengekomen met inachtneming van artikel 7, is deze intrest de intrest tegen de referentie-intrest-voet vermeerderd met acht procentpunten en afgerond tot het hogere halve procentpunt. Indien het handelstransacties betreft tussen ondernemingen en overheidsinstanties, waarbij de schuldenaar een overheidsinstantie is, is deze intrest de intrest tegen de referentie-inrestvoet vermeerderd met act procentpunten en afgerond tot het hogere halve procentpunt, ongeacht enige andersluidende overeenkomst tussen partijen. De minister van Financiën zal de aldus bepaalde intrestvoet, alsmede iedere wijziging van deze intrestvoet, via bericht in het Belgisch Staatsblad meedelen.
