Sedmica 6

Question 1

Šta je opazio Mendel tokom svojih istraživanja?

Answer 1

Opazio je da postoje po 2 fenotipska obilježja istog svojstva.

Question 2

Koji je omjer kod F2 filijalne generacije ako se križa dominantno i recesivno svojstvo?

Answer 2

F2 generacija ima omjer 3:1. U F1 generaciji se očituje samo 1 svojstvo, a u F2 generaciji omjer navedeni

Question 3

Šta je monohibridno križanje?

Answer 3

Mohohibridno križanje je križanje kod kojeg se prati samo jedno svojstvo.

Question 4

Šta je zaključio analizom dobivenih rezultata Mendel?

Answer 4

Zaključio je da svako od posmatranih svojstava kontrolira samo jedan određeni nasljedni faktor tj gen.

Question 5

Koje je prvo Mendelovo pravilo?

Answer 5

Koncept rastavljanja i odvajanja a glasi “ Alelni se parovi rastavljaju i raspoređuju u različite spolne ćelije, gamete, neovisno jedna o drugoj”.

Question 6

Šta označavaju simboli genskih alela?

Answer 6

Simboli genskih alela predstavljaju zigote, ako zigote ili jedinke imaju dva identična alela (AA) onda se jedinke nazivaju homozigotne, ako imaju dva različita alela (Aa) onda su heterozigotne.

Question 7

Šta je povratno križanje? Šta je test križanje?

Answer 7

Križanje hibrida F1 s jednim od roditelja je povratno križanje, a križanje samo s recesivnim roditeljem je test križanje.

Question 8

Šta se desi ako se dominantni zigot AA križa sa recesivnim zigotom?

Answer 8

Svi potomci će imati genotip Aa i očitaveti će dominantni fenotip.

Question 9

Koji su Mendelevi zakoni nasljeđivanja?

Answer 9

Zakon uniformnosti hibrida F1 generacije
Zakon razdvajanja u F2 generaciji
Zakon čistoće gameta.

Question 10

Koji je omjer pri dihibridnom križanju?

Answer 10

9:3:3:1

Question 11

Koje je 4 Mendelovo pravilo?

Answer 11

Različiti parovi genskih alela tokom gametogeneze se slobodno kombiniraju, tj pravilo slobodnog i neovisnog kombiniranja.

Question 12

Šta je Mendel utvrdio pri dihibridnom križanju?

Answer 12

Pri dihibridnom križanju Mendel je utvrdio da heterozigotni hibridi AaBb sa recesivnim homozigotima za oba svojstva aabb stvaraju 4 kombinacije fenotipova u brojčanom odnosu 1:1:1:1.

Question 13

Kako nastaju trihibridi?

Answer 13

Trihibridi nastaju križanjem roditelja koji se razlikuju za tri fenotipska svojstva. Križanjea trihibrida naziva se trihibridnim križanjem.

Question 14

Šta je polihibridno križanje?

Answer 14

Ako se prati još veći broj svojstava od 3 to je polihibridno križanje.

Question 15

Koji je odnos fenotipova kod F2 generacije u trihibridnom križanju?

Answer 15

27:9:9:9:3:3:3:1

Question 16

Šta dobijamo u slučaju test križanja hibridnog potomstva generacije F1 sa recesivnim homozigotom iz P generacije?

Answer 16

Osam fenotipova 1:1:1:1:1:1:1:1

Question 17

Za koga vrijede Mendelova pravila?

Answer 17

Mendelova pravila vrijede za sve organizme koji se spolno razmnožavaju.

Question 18

Šta ima svaki gen?

Answer 18

Svaki gen ima svoje mjesto tj lokus na hromosomu, iako se položaj nekih gena može mijenjati tj transpozoni geni. Osim ovoga svaki gen ima i svoju specifičnu strukturu određenu sadržajem i redoslijedom nukleotida u DNK lancu, tj RNK lancu u virusa.

Question 19

Šta je multipli alelizam

Answer 19

Multipli alelizam je kada na lokusu postoji veći broj alela, jer se gen često ne pojavljuje samo u 2 alternativna oblika.

Question 20

Kako se naziva genetička konstitucija jedinke? Šta podrazumjeva?

Answer 20

Genotip a podrazumjeva sve nasljedne faktore u ćelijskim hromosomima, kao i one u ćelijskim organelama.

Question 21

Šta je genom?

Answer 21

Skup svih gena u jednoj hromosomskoj garnituri označava se kao genom.

Question 22

Šta je fenotip?

Answer 22

Fenotip je ekspresija genotipa koja je definirana cijelim nizom morfoloških, fizioloških ili molekularnih svojstava jedne jedinke.

Question 23

Koji su unutrašnji faktori a koji vanjski faktori okoline koji utiču na genotip?

Answer 23

Unutrašnji su različiti hormoni i faktori rasta, vanjski su način prehrane, temperatura, vegetacijski period…

Question 24

Šta nastaje ako pri monohibridnom križanju postoji dominantno recesivna interakcija između genskih alela?

Answer 24

Nastaju 3 različita genotipa AA, Aa, aa.

Question 25

Šta su aleli?

Answer 25

Aleli su različiti oblici jednog te istog gena.

Question 26

Šta je divlji alel?

Answer 26

Normalni je alel najzastupljeniji u populaciji i označava se kao divlji alel. Svi aleli promjenama tj procesom mutacije mogu dovesti do promjena u fenotipu.

Question 27

Šta označava multipli alelizam?

Answer 27

Multipli alelizam označava postojanje više od dva genska alela na jednom lokusu u određeno vrijeme, Postoje u većine gena.

Question 28

Koji tipovi nasljeđivanja postoje osim dominantno-recesivnog tipa?

Answer 28

Imamo nepotpunu dominantnost tj intermedijarnost i kodominantnost.

Question 29

Objasni dominantno-recesivni oblik interakcije?

Answer 29

AA je jednak Aa tj samo se dominantni alel ispoljava dok recesivni bude supresiran. Recesivni fenotip se javlja samo kod homozigota aa, u kojega su oba alela nefunkcionalna pa nema sinteze enzima stahiaze. Dominantnost se očituje postojanjem tog enzima a recesivnost nepostojanjem njega ili odgovarajućeg gena.

Question 30

Šta dobijamo prilikom križanja biljke zijevalice sa crvenim i bijelim cvjetovima?

Answer 30

Fenotip heterozigota se razlikuje od fenotipa homozigota. Prilikom križanja ove biljke dobijamo intermedijarnost tj potomstvo bude ružičaste boje cvijeta. Ako križamo tako ružičaste boje cvijeta međusobno dobijamo 25% crveni, 50% ružičasti i 25% bijeli cvijet. Odnos je 1:2:1

Question 31

Šta znači intermedijarni tip interakcije?

Answer 31

Znači da intenzitet ekspresije ovisi o broju aktivnih gena.

Question 32

Šta podrazumjeva kodominantnost?

Answer 32

Kodominantnost podrazumjeva istovremenu neometanu ekspresiju obaju genskih alela. Primjer je AB krvna grupa kod čovjeka. U kodominantnom križanju dvaju heterozigota dobija se odnos fenotipova 1:2:1 ali je mehanizam ostvarenja tog odnosa različit od intermedijarne interakcije.

Question 33

Šta su letalni aleli?

Answer 33

Letalni aleli su aleli koji uzrokuju smrt jedinke mutacijom. Smrtonosne mutacije zahvaćaju neki od gena uključen u reguliranje vitalnih procesa u ćelijama poznatiji su kao esencijalni geni.

Question 34

Kako se mogu ponašati letalni aleli? Kakvi su recesivni aleli?

Answer 34

Letalni aleli mogu se ponašati dominantno ili recesivno. Dominansni aleli uništavaju jedinke koji su nosioci u homozigotnom ili heterozigotnom stanju. Recesivni aleli svoju letalnost očituju kada je jedinka samo u homozigotnom stanju pa se vrlo teško uklanjaju iz populacije. Održavaju se u populacijama samo u heterozigotnim kombinacijama.

Question 35

Šta su poligeni?

Answer 35

Geni koji uvjetuju kontinuiranu varijabilnost su poligeni.

Question 36

Šta je QTL analiza?

Answer 36

Analiza lokusa za kvantitativna svojstva se naziva TL analiza. Svrha joj je utvrđivanje broja gena koji utiču na određeno svojstvo, kao i njihove lokacije i genskog učinka.

Question 37

Šta je genetička karta?

Answer 37

Genetička karte biljne vrste je skup svih dostipnih podataka o genomu. One su temelj za učinkovitu lokalizaciju gena za pojedina kvalitativna i kvantitativna svojstva.

Question 38

Šta je aditivno djelovanje gena?

Answer 38

Pojam se odnosi na djelovanje gena jednog genskog lokusa.

Question 39

Šta je dominantno djelovanje gena?

Answer 39

Termin dominantnosti odnosi se na uzajamno djelovanje alela smještenih u istom lokusu. Potpuna dominacija znači da AA i Aa biljke imaju identična svojstva, npr visinu.

Question 40

Šta je superdominantnost?

Answer 40

Pri pojavi superdominantnosti biljke s genotipom AA postigle bi visinu 66 a one s genotipom aa 25,4 cm, dok bi heterozigotne jedinke Aa bile 70,2 cm. To znači da u superdominantnosti postoji uzajamno djelovanje među alelima A i a što rezultira povećanjem visine.

Question 41

Da li ekspresija jednog gena utiče na ekspresiju drugog?

Answer 41

Ekspresija jednog genskog alela izravno utiče na ekspresiju nekog drugog često nealelnog gena.

Question 42

Na šta se odnosi interakcija gena?

Answer 42

Interakcija gena se odnosi na denomene u kojima geni sa 2 ili više lokusa kontroliraju formiranje istog svojstva.

Question 43

Šta je epistatičko djelovanje gena?

Answer 43

Epistatičko djelovanje gena je vid interakcije nealelnih gena u kojem dominantni alel jedog lokusa ima snažniju ekspresiju od dominantnog alela drugog gena. Ispoljeni gen je pritom epistatičan, a hipostatičan je gen drugog lokusa.

Question 44

Šta je komplementarno djelovanje gena?

Answer 44

Predstavlja genetički fenomen koji zavisi od pune i nadopunjavajuće funkcije 2 ili više produktivnih alela.

Question 45

Šta je epistatičan a šta hipostatičan gen?

Answer 45

Gen koji obavlja inhibiciju episatičan j, a gen čija se ekspresija blokira hipostatičan je.

Question 46

Šta je penetrabilnost?

Answer 46

Učestalost ekspresije datoga gena u populaciji.

Question 47

Od čega ovisi penetrabilnost?

Answer 47

Ovisi o genotpiu, i o okolišu u kojem se individua nalazi.

Question 48

Šta je ekspresivnost?

Answer 48

Ekspresivnost je stepen do kojega se penetrabilni gen ili genotip fenotipski očituje kod jedinke. Ovisi o okolini ali i genotipu te može biti konstanta ili promjenjiva.

Question 49

Koji organizmi imaju veću vjerovatnost preživljavanja u procesu selekcije?

Answer 49

Organizmi sa većom fenotipskom plastičnošću imaju veću vjerovatnost preživljavanja u procesu selekcije. Tu se izdvajaju biljke.

Question 50

Koji je rezultat nesposobnosti vrste da se prilagodi novonastalim uvjetima?

Answer 50

Vrsta nestaje ako ne nastane promjena genotipa.

Question 51

Šta je plejotropnost?

Answer 51

Plejotropnost je uticanje gena na ekspresiju više od jednog fenotipskog svojstva. Strukturni geni mogu uticati na više svojstava oni ipak utiču samo na jednu primarnu funkciju tj kodiranje jednog polipeptidnog lanca.

Question 52

Šta je transgresijsko razdvajanje?

Answer 52

Pod tim pojmom podrazumjevamo pojavu kojom se pri križanju 2 jedinki u generaciji F2 dobiju jedinke koje svojim svojstvima nadmašuju jednog ili oba roditelja s obzirom na stepen izraženosti svojstva. Bitna je mogućnost za dobijanje jedinki novih svojstava, kakva nisu imali roditelji, što otvara nove mogućnosti u oplemenjivanju šumskog drveća.