Reumatoidalne zapalenie stawów Flashcards

1
Q

Co to jest RZS?

A

RZS to przewlekła układowa choroba zapalna tkanki łącznej o podłożu immunologicznym, w którym występuje nieswoiste zapalenie symetrycznych stawów oraz występują zmiany pozastawowe i układowe powikłania prowadzące do niepełnosprawności i wczesnej śmierci.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

U jakiej płci RZS występuje częściej?

A

u kobiet

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co to jest łuszczka?

A

przerośnięta błona maziowa w stawie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Dlaczego stawy w RZS są obrzęknięte?

A

przerośnięta błona maziowa produkuje nadmiar płynu stawowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Patogeneza RZS:

A
  • Czynniki genetyczne

* Czynniki środowiskowe – papierosy, mikrobiom jelitowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaka modyfikacja posttranslacyjna jest charakterystyczna dla RZS?

A

cytrulinacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Co to jest wspólny epitop?

A

HLA-DRB1; konkretna mutacja zwiększa ryzyko wystąpienia choroby, zmian pozastawowych oraz szybszej progresji choroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie inne geny mają udział w patogenezie RZS?

A

PTPN22 - fosfataza tyrozynowa

PADI - deaminaza peptydyloargininy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Zakażenie jakimi bakteriami może predysponować do RZS?

A

Porphyromonas gingivalis - posiada PADI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie cytokiny prozapalne ważne w RZS są produkowane przez makrofagi?

A

IL1, IL6, TNF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jak się zachowują synowiocyty?

A

synowiocyty proliferują pod wpływem cytokin prozapalnych z makrofagów, tworzą łuszczkę oraz produkują cytokiny i RANKL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jak działa RANKL?

A

RANKL wraz z cytokinami prozapalnymi stymuluje osteoklasty do destrukcji kości (nadżerki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie zmiany w kościach są obecne w RZS?

A

osteoporoza przystawowa, nadżerki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Co jest podstawowym objawem RZS?

A

zapalenie stawów:

  • ból o charakterze zapalnym
  • obrzęk stawu
  • ucieplenie
  • utrata funkcji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jakie są cechy bólu o charakterze zapalnym?

A
  • największy rano
  • towarzyszy mu sztywność poranna min. 30 minut
  • poprawa po ćwiczeniach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Które stawy rąk i stóp są zajęte w przebiegu RZS?

A

ręce: nadgarstkowe, śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe bliższe
stopy: skokowe, śródstopno-paliczkowe, międzypaliczkowe bliższe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Które stawy rąk i stóp nie są zajęte w przebiegu RZS?

A

międzypaliczkowe dalsze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie deformacje są charakterystyczne dla RZS?

A

ulnaryzacja, podwichnięcia w stawach śródręcznoo-paliczkowych, szyjka łabędzia, palec butonierkowaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Charakterystyczne cechy guzków reumatoidalnych

A

zwykle lokalizują się w obrębie stawów rąk i łokci, ale mogą także w narządach wewnętrznych; zwykle po części prostowników lub w miejscach narażonych na ucisk

20
Q

Jakie zmiany w płucach występują w RZS?

A
  • zapalenie opłucnej
  • guzki reumatoidalne
  • włóknienie płuc
  • choroba śródmiąższowa płuc
21
Q

Zapalenie naczyń w RZS:

A
  • niedokrwienie dystalnych części kończyn
  • zapalenie twardówki
  • polineuropatia
22
Q

Czym jest spowodowany zespół cieśni nadgarstka?

A

uciskiem nerwu pośrodkowego, który unerwia palce od I do IV

23
Q

Jakie zmiany w RTG są charakterystyczne dla RZS?

A
  • osteoporoza przystawowa
  • zwężenie szpar stawowych
  • geody
  • nadżerki
  • zrosty włókniste lub kostne - ankyloza
24
Q

Jakie badanie pozwala wykryć nadżerki szybciej niż RTG i służy do obrazowania tkanek miękkich?

A

USG stawów

25
Q

Jakie badanie umożliwia wykrycie zajęcia szpiku kostnego?

A

rezonans magnetyczny

26
Q

Co to jest czynnik reumatoidalny (RF)?

A

czynnik reumatoidalny to przeciwciało (zwykle IgM) skierowane przeciwko fragmentowi Fc przeciwciała IgG; nie jest charakterystyczny dla RZS, jego występowanie predysponuje do szybszego przebiegu choroby oraz wystąpienia zmian pozastawowych

27
Q

Co to są przeciwciała antycytrulinowe?

A

bardziej swoiste dla RZS niż RF, ich wysoki poziom stanowi niekorzystny czynnik prognostyczny

28
Q

Jaki wskaźnik ocenia remisję? Jakie elementy ocenia?

A

DAS28 - ocenia liczbę bolesnych stawów, liczbę obrzękniętych stawów, wartość OB/CRP, skalę VAS samopoczucia
<2,6 - remisja
>5,1 - duża aktywność

29
Q

Kiedy występuje optymalne okno terapeutyczne?

A

pierwsze 3-6 msc trwania choroby

30
Q

Jaki leki mają podstawowe znaczenie w terapii RZS?

A

leki modyfikujące przebieg choroby (LMPCh)

- hamują progresję radiologiczną

31
Q

Co należy do syntetycznych LMPCh?

A

konwencjonalne: metotreksat, sulfasalazyna, leflunomid, azatiopryna, cyklosporyna, sole złota
celowane: tofacitinib, baricitinib (inhibitory JAK)

32
Q

Co należy do biologicznych LMPCh?

A
Anty-TNF: infliksimab, etanercept, adalimumab, certolizumab, golimumab
Anty-IL6: tocilizumab
Anty-IL1: anakinra
Anty-CD20: rituximab
łączenie limf. T i APC: abatacept
33
Q

Jaki jest I rzut leczenia RZS?

A

metotreksat, jeśli nie ma przeciwwskazań do jego stosowania, + niska dawka doustnych GKS na krótko

34
Q

Jaki jest I rzut leczenia RZS, jeśli występują przeciwwskazania do metotreksatu?

A

leflunomid/sulfasalazyna + niska dawka GKS na krótko

35
Q

Jak działa metotreksat?

A

antymetabolit kwasu foliowego

36
Q

Jak się stosuje metotreksat?

A

25-30mg 1x w tygodniu

37
Q

Po jakim czasie oceniamy skuteczność terapii Mtx?

A

po 3 i 6 msc

38
Q

Jaki jest II rzut leczenia RZS?

A

inne klasyczne LMPCh (sulfasalazyna, leflunomid) lub dodać lek biologiczny lub inhibitor JAK

39
Q

Jaki jest III rzut leczenia RZS?

A

zmiana leku na inny lub o innym mechanizmie działania

40
Q

Zależność między ciężkością RZS a ciążą

A

w I trymestrze objawy RZS się zmniejszają, ale nasilają się po porodzie

41
Q

Co to jest torbiel Bakera?

A

uwypuklenie w okolicy podkolanowej

42
Q

Okresy RZS wg Steinbrockera

A

I - osteoporoza przystawowa
II - j.w. + zwężenie szpar stawowych, geody, zanik mięśni w sąsiedztwie zajętych stawów, guzki, zapalenie ścięgien
III - j.w. + nadżerki, uogólniony zanik mięśni, ulnaryzacja, przeprost, podwichnięcia
IV - j.w. + zrosty, usztywnienie stawów

43
Q

Tendencja do zajmowania jakich stawów występuje w RZS?

A

stawy międzypaliczkowe bliższe (PIP) oraz śródręczno-paliczkowe (MCP)

44
Q

W jakim odcinku kręgosłupa charakterystyczne są zmiany w RZS?

A

w odcinku szyjnym

45
Q

Najczęstszą przyczyną zgonu u pacjentów z RZS są:

A

zdarzenia sercowo-naczyniowe