Recht h9

Question 1

Actief kiesrecht

Answer 1

Recht om stem op iemand uit te brengen, waardoor deze als gevolg van verkiezingen binnen het staatsapparaat kan worden opgenomen.

Question 2

Afspiegelingscollege

Answer 2

Wijze waarop GS (of College van B&W) zijn samengesteld, namelijk verhoudingsgewijs ten opzichte van de politieke verhoudingen binnen PS (of Gemeenteraad).

Question 3

Algemene maatregel van bestuur

Answer 3

Regel afkomstig van de regering. AMvB’s kunnen zowel krachtens attributie als delegatie worden uitgevaardigd. In het eerste geval zijn sancties niet mogelijk.

Question 4

Attributie

Answer 4

Rechtstreeks toekenning van (onder meer) wetgevende bevoegdheden aan staatsorganen.

Question 5

Autonomie

Answer 5

Bevoegdheid om regels te stellen met betrekking tot de eigen huishouding (openbare zaken die betrekking hebben op de provincie of gemeente).

Question 6

Budgetrecht

Answer 6

Recht van Staten-Generaal om wijzigingen in de begroting van een bepaald departement aan te brengen. Het kan zover gaan dat de totale begroting wordt verworpen.

Question 7

Burgemeester

Answer 7

Voorzitter van de gemeenteraad en van het college van B en W. Wordt benoemd door de regering, waarbij de gemeenteraad een belangrijke rol speelt.

Question 8

College van burgemeester en wethouders

Answer 8

Dagelijks bestuur van de gemeente, waarvan wethouders door de leden van de gemeenteraad worden gekozen.

Question 9

Commissaris van de Koning

Answer 9

Voorzitter van GS en PS die wordt benoemd door de regering (waarbij PS een belangrijke rol spelen).

Question 10

Decentralisatie

Answer 10

Verschijnsel waarbij staatsmacht niet bij 1 centrale overheid geconcentreerd is, maar waarbij ook lagere overheden toegang tot deze staatsmacht hebben.

Question 11

Delegatie

Answer 11

Overdracht van een (wetgevende) bevoegdheid door een staatsorgaan aan een ander orgaan. Dit andere orgaan oefent de bevoegdheid op eigen naam en onder eigen verantwoordelijkheid uit.

Question 12

Demissionair kabinet

Answer 12

Kabinet dat na de verkiezingen in oude samenstelling blijft doorregeren totdat het nieuwe kabinet is samengesteld. Alleen lopende zaken worden afgewikkeld.

Question 13

Districtenstelsel

Answer 13

Manier waarop de leden van een vertegenwoordigend orgaan worden gekozen. Daarbij wordt het land in zoveel districten verdeeld als er zetels zijn weggegeven. Per district wordt 1 persoon afgevaardigd.

Question 14

Eenheidsstaat

Answer 14

Staatsvorm waarbij er meerdere overheden naast de centrale overheid zijn, maar de centrale overheid kan altijd bevoegdheden van lagere overheden afnemen en er wordt controle uitgevoerd over de lagere overheden.

Question 14

Dualistisch stelsel

Answer 14

Stelsel waarbij het democratisch gekozen orgaan losstaat van het bestuursorgaan en dit laatste controleert en ter verantwoording roept. Niet alleen landelijk, ook bij provincies en gemeenten.

Question 15

Formateur

Answer 15

Persoon die, eventueel na voorwerk van een verkenner of informateur, concreet vorm gaat geven aan het kabinet. In samenwerking met de toekomstige minister president en de fractievoorzitters van de partijen die in het kabinet zullen gaan samenwerken.

Question 16

Fractie

Answer 16

Kamerleden tezamen die namens een bepaalde politieke partij zitting hebben in de Staten- Generaal.

Question 17

Functionele spreiding van staatsmacht

Answer 17

Vorm van decentralisatie met lagere overheden die staatsmacht bezitten met betrekking tot een specifieke taak, zonder gebondenheid aan een bepaald stuk grond.

Question 18

Gedeputeerde Staten

Answer 18

Dagelijks bestuur van de provincie, gekozen door de PS.

Question 19

Gemeenteraad

Answer 19

Gemeentelijk orgaan dat via verkiezingen door de inwoners van de gemeente wordt samengesteld. Gemeentelijke wetgever.

Question 20

Grondwet

Answer 20

Basisdocument voor de inrichting van de staat binnen een bepaalde samenleving zoals de Nederlandse.

Question 21

Informateur

Answer 21

Persoon die na afloop van de verkiezingen onderzoekt welke reële mogelijkheden er zijn tot de vorming van een nieuw kabinet.

Question 22

Medebewind

Answer 22

Van hogerhand opgelegde plicht om een bepaald onderwerp binnen bepaalde grenzen te regelen.

Question 23

Meerderheidscollege

Answer 23

Wijze waarop GS (of college van B en W) zijn samengesteld, namelijk op basis van in PS (of gemeenteraad) vertegenwoordigde politieke partijen, die samen de meerderheid van het aantal te verdelen zetels hebben.

Question 24

Minister

Answer 24

Politiek figuur die zitting heeft in het kabinet en die aan het hoofd staat van en dus leiding geeft aan departement (ministerie).

Question 25

Minister zonder portefeuille

Answer 25

Minister die geen leiding geeft aan een departement.

Question 26

Ministeriële regeling

Answer 26

'wet' uitgevaardigd door een minister. Alleen krachtens delegatie mogelijk.

Question 27

Ministerraad

Answer 27

Overlegorgaan van de ministers waarin zij beraadslagen over het algemeen regeringsbeleid om de eenheid daarvan te bevorderen.

Question 28

Monarchie

Answer 28

Staatsvorm waarbij het staatshoofd via vererving wordt aangewezen.

Question 29

Motie

Answer 29

In een motie spreekt de Kamer haar oordeel uit over de beleidsdaden van een minister of formuleert zij een verzoek (dat door de minister opzij kan worden geschoven). Een motie kan als een motie van wantrouwen worden uitgelegd.

Question 30

Nachtwakerstaat

Answer 30

Staat met heel weinig bevoegdheden . Kenmerk van de staat in de 19e eeuw, de staat was er alleen voor externe veiligheid, met een beperkt aantal aanvullende taken.

Question 31

Onverbindend-verklaring

Answer 31

Activiteit van de rechter als hij een lagere regel niet toepast, omdat deze in strijd is met een hogere regeling.

Question 32

Parlementair stelsel

Answer 32

Wijze waarop in een land vorm is gegeven aan de verhouding tussen parlement, kabinet en koning(in). In Nederland heeft dit uiting gekregen via de totstandkoming van een drietal basisregels.

Question 33

Parlementaire democratie

Answer 33

Staatsprincipe waarbij de bron van staatsmacht in handen van het volk ligt. Dit krijgt vorm door de centrale rol die de Staten-Generaal vervullen en de wijze waarop deze worden samengesteld.

Question 34

Passief kiesrecht

Answer 34

Recht om gekozen te worden voor een functie binnen het staatsapparaat.

Question 35

Politieke ministeriële verantwoordelijkheid

Answer 35

Verantwoordelijkheid van een minister voor het totale beleid dat door hem wordt gevoerd, inclusief de daden van de koning(in) die vallen onder de reikwijdte van dat beleid.

Question 36

Preventieve toetsing

Answer 36

Vorm van controle door een hogere op een lagere overheid, waarbij de eerste een besluit van de tweede moet goedkeuren, alvorens dit in werking treedt.

Question 37

Provinciale Staten

Answer 37

Provinciaal orgaan dat via verkiezingen door de inwoners van de betreffende provincie wordt samengesteld. PS vormen de provinciale wetgever.

Question 38

Recht van amendement

Answer 38

Recht om veranderingen aan te brengen in een ingediend wetsvoorstel, alleen de Tweede Kamer mag dit.

Question 39

Recht van enquête

Answer 39

Recht van de meerderheid van de Tweede en Eerste Kamer om een onderzoek met betrekking tot een bepaald onderwerp in te laten stellen door een onafhankelijke commissie.

Question 40

Recht van initiatief

Answer 40

Recht om wetsvoorstellen in te dienen, alleen Tweede Kamer.

Question 41

Recht van interpellatie

Answer 41

Recht van Tweede en Eerste Kamer om over een bepaald onderwerp een debat te houden met een bepaalde minister. De meerderheid van de Kamer moet daarvoor toestemming geven. Een debat op grond van uitoefening van het recht van interpellatie kan met een motie worden afgerond.

Question 42

Regeerakkoord

Answer 42

Document waarbij in het kader van een nieuwe kabinetsformatie soms tot in detail staat opgesomd hoe bepaalde politieke kwesties in de toekomst zullen worden geregeld en welke prioriteiten deze zullen hebben.

Question 43

Regel

Answer 43

Algemeen besluit, gericht op een onbepaald aantal, niet met naam genoemde burgers. Een ander woord voor wetgeving is regelgeving.

Question 44

Regering

Answer 44

Orgaan van de centrale overheid, bestaande uit alle ministers en de koning(in).

Question 45

Regeringsverklaring

Answer 45

Eerste ontmoeting van het nieuwe kabinet met het parlement waarbij verantwoording wordt afgelegd over hetgeen zich tijdens de kabinetsformatie heeft afgespeeld.

Question 46

Sociale verzorgingsstaat

Answer 46

Staat met bevoegdheden op alle terreinen van de samenleving.

Question 47

Spontane vernietiging

Answer 47

Vorm van controle door de centrale overheid, waarbij deze besluiten, genomen door lagere overheidsorganen, achteraf kan vernietigen.

Question 48

Staat

Answer 48

Volksgemeenschap (natie), samen op een afgegrensd grondgebied, met 1 orgaan dat de hoogste macht heeft.

Question 49

Staatssecretaris

Answer 49

Politiek figuur die direct onder de minister staat en die verantwoordelijk is voor het beleid van bepaalde onderwerpen binnen het betreffende departement.

Question 50

Staten-Generaal

Answer 50

Centraal overheidsorgaan, direct respectievelijk indirect door de Nederlandse bevolking gekozen. Bestaande uit Eerste en Tweede kamer.

Question 51

Stelsel van evenredige vertegenwoordiging

Answer 51

Manier waarop de leden van een vertegenwoordigend orgaan worden gekozen. Daarbij krijgt iedere politieke partij zoveel zetels als er stemmen op deze partij zijn uitgebracht, gedeeld door de kiesdeler. De kiesdeler wordt bepaald door het aantal uitgebrachte stemmen te delen door het aantal te bezetten zetels.

Question 52

Strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid

Answer 52

Verantwoordelijkheid van een minister voor door hem verrichte schendingen van de Grondwet of gewone wetten.

Question 53

Subdelegatie

Answer 53

Overdracht van een (wetgevende) bevoegdheid door een staatsorgaan dat deze bevoegdheid al krachtens delegatie heeft verkregen. Alleen mogelijk wanneer een wet in formele zin dit toestaat.

Question 54

Territoriale spreiding van staatsmacht

Answer 54

Vorm van decentralisatie met lagere overheden die staatsmacht bezitten op een afgebakend stuk grond.

Question 55

Trias politica

Answer 55

Leer van de machtenscheiding, uiteengezet door Montesquieu. Hij maakte onderscheid tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.

Question 56

Verbod van constitutionele toetsing

Answer 56

Verbod gericht tot de rechter om wetten in formele zin te toetsen aan de Grondwet.

Question 57

Verdrag

Answer 57

Overeenkomst gesloten tussen twee of meer staten. In het eerste geval is er sprake van een bilateraal, in het tweede van een multilateraal verdrag.

Question 58

Verdragsbepaling met self-executing (directe) werking

Answer 58

Verdragsbepaling die zich rechtstreeks richt tot de burgers van een staat en waarop deze zich derhalve in een gerechtelijke procedure kunnen beroepen.

Question 59

Verkenner

Answer 59

Persoon die na gehouden verkiezingen wordt benoemd om, vanwege de complexe uitslag, globaal te verkennen welke politieke partijen zouden kunnen samenwerken in een nieuw kabinet. Na verkenner eerst informateur en dan formateur.

Question 60

Voorkeurstemmen

Answer 60

Stemmen die zijn uitgebracht op 1 persoon die op de kandidatenlijst van een bepaalde politieke partij staat. Zo iemand kan bij genoeg voorkeursstemmen in het parlement komen, ook al stond diegene op een onverkiesbare plaats op de lijst.

Question 61

Vragenrecht

Answer 61

Recht van Kamerleden om ministers schriftelijk vragen te stellen (met recht op antwoord). Sinds kort ook mondeling vragenrecht (vragenuurtje).